Sắc xuân trên khung dệt thổ cẩm người Êđê ở Đắk Lắk

Những ngày đầu xuân, tranh thủ lúc nông nhàn, bà H Lep Niê (amí Khuýt), ở buôn Buôr, xã Hòa Xuân, thành phố Buôn Ma Thuột lại ngồi tỉ mẩn bên khung dệt. Bà đang hoàn thiện chiếc chăn với nhiều họa tiết hoa văn lạ mắt hình quả trám cách điệu. Đây là họa tiết cổ, rất hiếm gặp, bà mới học được từ lớp truyền dạy nghề dệt.

"Người Êđê có nhiều họa tiết như so le, đường kép, nhánh cây, cánh cung, rất nhiều loại. Những loại đó thì mình cũng từng làm qua rồi. Giờ tìm hiểu thêm xem có họa tiết gì mới không thì cũng muốn học hỏi thêm, dù mình cũng nhiều tuổi rồi nhưng vẫn muốn biết thêm nhiều nữa nên vẫn đăng ký tham gia học", bà H Lep Niê nói.

Lớp truyền dạy nghề dệt do bà H Bion Buôn Krông (aduôn K’dăm Săn), ở buôn Cư Dluê, xã Hòa Xuân hướng dẫn. Hơn 60 tuổi, bà H Bion có gần 50 năm gắn bó với nghề dệt. Bà chia sẻ sẽ truyền đạt lại những gì mình biết cho các chị em tiếp tục lưu giữ và phát huy nghề dệt truyền thống.

"Chỉ mong sao luôn đủ sức khỏe để truyền dạy các chị em, con cháu cách dệt, cách giăng sợi, cách cắt may. Tôi sẽ dạy cách nhặt sợi, xếp sợi, xếp họa tiết, cách nâng khung, tạo họa tiết, dệt họa tiết, từ những họa tiết nhỏ đến họa tiết lớn, từ họa tiết đơn giản đến phức tạp. Thứ 2 là cũng mong sao các con cháu hứng khởi, khát khao học dệt học may để lưu giữ", bà H Bion cho biết.

Lớp truyền dạy nghề là một trong các hoạt động của Câu lạc bộ Dệt thổ cẩm truyền thống của người Êđê buôn Drai Hling, xã Hòa Xuân. Theo đó, sau khi thành lập vào tháng 9/2023, câu lạc bộ đã tập hợp được gần 30 chị em yêu thích, mong muốn học và phát huy nghề dệt. Các chị được nghệ nhân truyền dạy các kỹ năng dệt cơ bản, cách lên khung, xếp sợi tạo hình hoa văn và tạo khuôn dệt từng sản phẩm cụ thể. Cùng với đó, câu lạc bộ được hỗ trợ khung dệt, máy vắt sổ, máy khâu… để học viên thực hành.

Chị H Nga Byă, Chủ nhiệm Câu lạc bộ cho biết: "Sắp tới chúng tôi sẽ vận động chị em tập hợp lại cùng sản xuất ra các sản phẩm thổ cẩm như váy áo, túi xách, khố, chăn theo truyền thống để không bị quên lãng, mai một nghề truyền thống của ông bà ngày xưa".

Theo ông Từ Văn Hợi, Chủ tịch UBND xã Hòa Xuân, việc ra đời Câu lạc bộ dệt thổ cẩm thực hiện theo kế hoạch của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đắk Lắk về dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch”, thuộc chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021-2030. Định hướng của địa phương sẽ phát triển văn hóa gắn với du lịch cộng đồng.

"Thành lập Câu lạc bộ Dệt thổ cẩm để phát huy truyền thống giá trị và hướng tầm nhìn đến mục đích lâu dài là sẽ cùng với du lịch cộng đồng để quảng bá những sản phẩm, những nét đẹp truyền thống văn hóa của người Êđê ở xã Hòa Xuân, góp phần cùng với đồng bào dân tộc trên địa bàn tỉnh, thành phố quảng bá những nét đẹp văn hóa của người đồng bào dân tộc giữ gìn, lưu truyền lại", ông Hợi nói.

Mùa xuân này, tiếng khung dệt đang dần hiện hữu dưới nếp nhà dài của các chị em người Êđê ở xã Hòa Xuân, thành phố Buôn Ma Thuột. Trong không khí xuân tươi vui, những âm thanh nhịp nhàng, những đôi tay thoăn thoắt đang dệt nên những sắc màu tươi thắm hi vọng trên những tấm thổ cẩm Êđê.