Tái định cư cho người dân vùng lũ ở Yên Bái: Khu dang dở, điểm bỏ hoang

Sau trận lũ lịch sử năm 2008, hàng chục hộ dân xã Tô Mậu, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái rơi vào cảnh màn trời chiếu đất, tính mạng bị đe dọa trước lũ quét, sạt lở đất và nước sông Chảy dâng cao.

Trước thực tế đó, huyện Lục Yên đã tuyên truyền, vận động 34 hộ dân, chủ yếu ở thôn Làng Chang và Cửa Ngòi (nay là thôn Ngòi Chang) di chuyển đến khu tái định cư Làng Mường cùng trong xã Tô Mậu.

Ông Dương Viết Tập, Trưởng thôn Làng Mường cho biết, khu tái định cư này được hoàn thành vào năm 2016, nhưng vì không hợp lý nên đến  nay chỉ có duy nhất một hộ dân đến ở, còn lại bỏ hoang. Hiện, các hộ thuộc diện di dời đã tự tìm cách khắc phục chỗ ở,  còn lại 2 hộ có nguy cơ bị sạt lở cao nhưng vẫn không đăng ký vào ở khu tái định cư.

“Đến vận động thì bà con cho biết, lên đó chỉ được mỗi cái nhà thôi, không làm được gì cả. Thứ nhất, đường lên đó là đường cụt, không có chỗ quay đầu xe ô tô; thứ 2, không có nước sinh hoạt; thứ 3, nền nhà toàn đá, rất hẹp, chỉ dựng mỗi cái nhà nên lên đó không thể ở được. Ít nhất phải có cái vườn cho bà con trồng rau để sinh hoạt hàng ngày, có cái sân cho bà con vui chơi thì chắc chắn bà con sẽ lên ở. Hiện giờ bà con không tâm huyết vì di chuyển lên trên đó không tốt bằng chỗ ở hiện tại”, ông Dương Viết Tập cho hay.

Theo quan sát thực tế của phóng viên, khu tái định cư Làng Mường nằm trên một quả đồi, có 34 lô liền kề chia làm 2 dãy, mỗi lô có diện tích khoảng trên 200 m2, xếp theo hình ruộng bậc thang, nền trên cao hơn nền dưới khoảng 1m, giữa là một đường đi nhỏ khoảng 3,5m. Trừ 1 lô đã có người ở, 33 lô còn lại bỏ hoang cỏ lau mọc um tùm. Mỗi lô đã được lắp vòi nước nhưng không có nguồn nước.

Cách đường lên tái định cư vài chục mét là đường vào mỏ đá làng Làng Mường, lượng xe trọng tải lớn thường xuyên ra vào, lại khuất tầm nhìn nên rất nguy hiểm cho người dân khi đi lại.

Chị Vi Thị Dung, nhà duy nhất ở khu tái định cư Làng Mường cho biết, ở đây tuy không lo lũ quét, sạt lở đất nhưng có nhiều bất tiện, nhất là phải tự bơm nước ở tận dưới chân đồi lên dùng, hôm nào mất điện hoặc máy bơm hỏng là gia đình không có nước sử dụng. 

 Khác với khu tái định cư Làng Mường, khu tái định cư ở thôn Quyết Thắng cùng xã Tô Mậu, huyện Lục Yên được người dân mong mỏi từng ngày đến ở. Khu này được xây dựng tại điểm có địa hình bằng phẳng, có ruộng và nguồn nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất.

Ông Trương Văn Thắng, Trưởng thôn Quyết Thắng cho biết, năm 2017, khu này triển khai san gạt mặt bằng để phục vụ cho 45 hộ dân bị sạt lở, lũ ống, lũ quét vào năm 2008 và các hộ dân bị ngập lụt do nước sông Chảy dâng cao, hộ không có đất ở hoặc nhường đất để cho đường điện cao thế đi qua. Khu này, mỗi lô có diện tích 125 m2, có khu sinh hoạt cộng đồng, có đường điện, nước đầy đủ. Hiện, các hộ dân đã đăng ký đến ở hết, trong đó có 28 hộ dân mong mỏi từng ngày để được chuyển đến, do nhiều hộ trong số đó thuộc diện nguy cơ cao về thiên tai nên đang phải đi ở nhờ nhà người thân. Tuy nhiên, hơn 4 năm trôi qua, khu tái định cư này vẫn dở dang chưa hoàn thiện được.

“Theo tôi, quy hoạch như thế là hợp lý, vị trí ở  thuận lợi cho sinh hoạt của bà con. Hiện tại, các hộ đăng ký đang mong mỏi cơ quan nhà nước nhanh hoàn thành để ở, ổn định cuộc sống và tiếp tục phát triển kinh tế, nếu suốt ngày lo lắng thì không nghĩ ngợi được gì để phát triển kinh tế cả”, ông Trương Văn Thắng cho hay.

Để tìm hiểu lý do về điểm tái định cư nơi thì dang dở, nơi lại bỏ hoang,  phóng viên VOV đến trụ sở UBND xã Tô Mậu đăng ký làm việc với lãnh đạo xã. Sau khi xuất trình thẻ Nhà báo cho cán bộ văn phòng, người này chụp ảnh thẻ rồi cầm đi, một lúc sau quay lại và báo lãnh đạo xã bận.

Phóng viên trực tiếp liên hệ với ông Nguyễn Kim Ba, Bí thư Đảng ủy – Chủ tịch UBND xã Tô Mậu, ông Ba cho biết, đang đi cơ sở, trưa mới về. Đến chiều cùng ngày, phóng viên quay lại trụ sở xã nhưng cũng không gặp được lãnh đạo xã. Tiếp tục liên hệ, ông Ba hẹn sáng hôm sau cung cấp thông tin cho báo chí.

Sáng 28/5, phóng viên quay lại xã theo lịch hẹn nhưng ông Nguyễn Kim Ba lại đi vắng. Khi điện thoại liên hệ với vị lãnh đạo xã này và bày tỏ không đồng tình với cách làm việc này, Bí thư kiêm Chủ tịch xã Tô Mậu mới giao cho ông Hoàng Văn Chương, Phó Chủ tịch UBND xã làm việc với phóng viên.

Trao đổi với phóng viên, ông Chương cho biết, do mới nhận chức Phó Chủ tịch xã nên chưa nắm được cụ thể 2 dự án tái định cư trên địa bàn, chỉ biết, khu tái định cư ở Làng Mường mới được huyện Lục Yên bàn giao cho xã năm 2020, còn ở thôn Quyết Thắng thì huyện chưa bàn giao. Ông Chương cũng thừa nhận, có bất cập, chưa hợp lý ở khu tái định cư Làng Mường và thi công dở dang ở khu Quyết Thắng.

“Khu tái định cư ở Làng Mường xã đã thông báo, tuyên truyền các hộ gia đình thuộc diện đến ở, nhưng thực tế, khu đất đó đối với người dân nông thôn ở đó không phù hợp. Hơn nữa, ở trên đồi cao, đường đi lại xuống tỉnh lộ là trục đường chính, với độ dốc lớn như vậy rất nguy hiểm nên người dân không muốn ở. Đối với khu tái định cư ở thôn Quyết Thắng, xã chưa nhận được bàn giao, còn nguyên nhân cụ thể xã không biết chắc chắn, vấn đề này thuộc về phía chủ đầu tư”, ông Hoàng Văn Chương cho biết.

Không thể phủ nhận, nhiều năm qua, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái đã nỗ lực đưa các hộ dân ở vùng thiên tai, nguy hiểm đến nơi an toàn qua việc tái định cư. Ngoài những dự án tái định cư đã phát huy hiệu quả lại có những dự án bị bỏ hoang hoặc thi công mãi mà chưa xong.

Để tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, đơn vị nào chịu trách nhiệm cũng như hướng chỉ đạo giải quyết tránh lãng phí? Phóng viên tiếp tục liên hệ với lãnh đạo huyện Lục Yên và được yêu cầu đăng ký làm việc qua văn phòng, nhưng đến ngày đăng ký, phóng viên liên hệ lại được thông báo các lãnh đạo bận họp hết. Đến nay, đã hơn 10 ngày trôi qua cũng chưa thấy văn phòng liên hệ lại.

Phóng viên VOV tiếp tục phản ánh về vấn đề này./.