Xe dù, bến cóc tràn lan, doanh nghiệp vận tải muốn bỏ tuyến cố định

Tại buổi tọa đàm "Giải pháp nào để xóa xe dù, bến cóc" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức, TS. Nguyễn Sỹ Dũng đặt ra vấn đề nhiều người dân phản ánh nạn "xe dù, bến cóc" tồn tại và ngày càng tràn lan ở các trung tâm thành phố lớn nhưng không giải quyết được dứt điểm, gây mất trật tự an toàn xã hội, an toàn giao thông, tạo ra sự méo mó của thị trường vận tải, cũng như sự cạnh tranh thiếu lành mạnh và bình đẳng giữa các hãng xe, làm xấu mỹ quan đô thị…

Bỏ bến không được, chạy xe thì càng lỗ

Theo thống kê của Cục Đường bộ, xe tuyến cố định chỉ có hơn 18.300 xe nhưng xe hợp đồng lại lên tới gần 222.800 xe, gấp 12 lần so với xe cố định. Điều này cho thấy, khi tuyến cố định không đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân thì họ phải chuyển sang phương thức khác hoặc xe buýt, hoặc xe hợp đồng.

Theo Chủ tịch Câu lạc bộ các Doanh nghiệp vận tải và Bến xe Nguyễn Ngọc Dũng, sau khi Bến xe Miền Đông đi vào hoạt động, TPHCM triển khai di dời nhiều tuyến xe về đây hoạt động. Từ đây, xe dù bến cóc phát triển rầm rộ hơn, đặc biệt là trong trung tâm Thành phố ở Quận 5, Quận 10, quận Bình Thạnh.

“Mỗi ngày, hàng trăm chuyến xe dừng đón trả khách sai quy định, dẫn đến những hệ luỵ giao thông, ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông cũng như khiến người dân rất bức xúc”, ông Dũng nêu vấn đề.

Ông Dũng cho biết, tình trạng xe dù đang phát triển ngày càng nhiều, từ một xe, 2 xe rồi 3 xe, từ xe 9 ghế đến xe giường nằm, từ địa bàn một tỉnh đến địa bàn nhiều tỉnh. Tình trạng này đã làm cho quy hoạch luồng tuyến, quy hoạch bến xe bị phá vỡ, gây ra ùn tắc giao thông tại các đô thị lớn.

“Do cạnh tranh không bình đẳng của xe dù nên nhiều xe tuyến cố định đã bị dừng, nhiều tuyến xe cố định phải giảm tần suất và doanh nghiệp đối mặt với tình trạng thua lỗ. Nhiều nhà xe cũng muốn bỏ bến ra ngoài chạy “xe dù”, ông Dũng cho hay.

Thống kê của Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho thấy, sản lượng của các tuyến cố định đã giảm từ 35-40%, công suất của bến xe có giảm từ 18-30%. Nhiều doanh nghiệp đang có kế hoạch bỏ tuyến và chuyển sang chạy dù như trên nếu như tình trạng này không được giải quyết triệt để.

TS. Lưu Bình Nhưỡng cho rằng, tình trạng xe dù, bến cóc là do hội chứng lợi ích mà ra. “Rõ ràng đây là hiện tượng tiêu cực, đây là hành vi trái pháp luật diễn ra "giữa ban ngày ban mặt" mà chúng ta không xử lý được thì lỗi này thuộc về toàn bộ hệ thống chính trị chứ không thể đổ lỗi cho các nhà xe hay trách nhiệm của các doanh nghiệp”, TS. Lưu Bình Nhưỡng lưu ý.

Về nguyên nhân lớn dẫn tới tình trạng "xe dù, bến cóc" tồn tại, ông Khuất Việt Hùng phân tích, phát triển là việc chúng ta tổ chức và bố trí các bến xe tương đối xa khu vực người dân đang sinh sống. Trong khi đó, giao thông công cộng lại chưa kết nối hoàn thiện để đáp ứng nhu cầu của nhân dân đi lại.

“Chính cách tổ chức bến xe chưa hợp lý dẫn đến cơ hội cho những đơn vị hoặc cá nhân tạo ra bến cóc, xe dù hoạt động nhiều hơn. Thêm nữa, bản thân nhiều người dân vẫn giữ thói quen tiện đâu đi đó khiến cho xe dù ngày càng nở rộ”, ông Hùng nói.

Lực lượng chức năng cần biện pháp mạnh hơn

Để dẹp tận gốc nạn “xe dù, bến cóc”, ông Khuất Việt Hùng cho rằng, mỗi địa phương cần xem xét lại quy hoạch bến bãi, quy hoạch luồng tuyến vận tải và điểm đón, trả khách hiện nay. Đặc biệt, cần khai thác tốt dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình để “trong chừng mực nào đó chúng ta xác định được vi phạm để xử lý”.

“CSGT không làm được những cái bên trong, chỉ có thể kiểm soát trên đường. Cho nên lực lượng tại chỗ, cảnh sát trật tự, công an phường, xã, thanh tra giao thông phải làm mạnh việc kiểm tra thực hiện quy định pháp luật của các đơn vị kinh doanh vận tải thì sẽ giảm bớt được rất nhiều”, ông Khuất Việt Hùng nhấn mạnh.

Thượng tá Tạ Thị Hồng Minh đề nghị người dân gặp hiện tượng "xe dù, bến cóc", phát hiện "cò mồi", bảo kê xe khách hoạt động sai quy định nên tố cáo đến lực lượng chức năng có thẩm quyền xử lý. Cụ thể, người dân có thể tra trên mạng số điện thoại đường dây nóng của Cục Cảnh sát giao thông, Cục Cảnh sát hình sự hoặc thậm chí Cục Cảnh sát điều tra…hoặc nhanh nhất là cung cấp thông tin theo số điện thoại 113.

Còn Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Phan Thị Thu Hiền nhấn mạnh đến một nội dung tương đối quan trọng là việc lắp thiết bị giám sát hành trình và camera trên ô tô khách và một số đối tượng xe, giúp cả các cơ quan quản lý và các doanh nghiệp có thêm công cụ rất hiệu quả quản lý phương tiện.

Cục Đường bộ cũng đề nghị các địa phương cân nhắc, thận trọng điều chỉnh vị trí bến xe, tránh tình trạng các bến xe đang hoạt động hiệu quả, tổ chức phục vụ tốt nhu cầu đi lại của người dân thì điều chỉnh, gây ảnh hưởng đến giao thông đô thị nội đô, ảnh hưởng đến nhu cầu đi lại của người dân.

Đã là luật thì phải tuân thủ, không có quyền chập chờn, đặt ra quy định riêng

Về hiện tượng gần đây tại TPHCM nóng lên tình trạng xe giường nằm khổ lớn, biến tướng, giả danh xe hợp đồng ra vào trung tâm đón trả khách, gây nhức nhối. Và Sở GTVT TPHCM đề xuất cấm xe giường nằm ra vào thành phố nhưng cấm theo giờ trong khi hạ tầng giao thông không đáp ứng được và có những quy định rõ tại Điều 7 Nghị định 10.

Về vấn đề này, TS. Lưu Bình Nhưỡng khẳng định, địa phương tự đặt ra "luật riêng" là phạm luật, không có gì bao biện cho vấn đề này. Chúng ta đang bàn việc xoá xe dù thì không thể lấy câu chuyện quy hoạch để dung túng cho xe dù, bến cóc. Trong trường hợp muốn tham mưu chính sách thì TPHCM phải kiến nghị lên các cơ quan chức năng để sửa đổi.

“Người ta có quyền nghi ngờ ở đây có khuất tất. Trong Quốc hội, chúng tôi gọi là "cài cắm chính sách". Rất mong muốn lãnh đạo TPHCM kiểm tra, xem lại vấn đề này. Nếu đúng như vậy thì phải chấn chỉnh”, TS. Lưu Bình Nhưỡng nói.

Ông Nhưỡng nhấn mạnh việc địa phương không thể cho phép khi pháp luật đã không cho phép: “Đã là pháp luật thì phải tuân thủ. Còn tổ chức giao thông như thế nào cho hợp lý là câu chuyện khác. Không có quyền đặt ra quy định riêng, trái với quy định của Nghị định”.

TS. Lưu Bình Nhưỡng đề nghị người dân nên tăng cường hợp tác, thông báo cho cơ quan chức năng qua hệ thống đường dây nóng, đặc biệt là hệ thống quản lý hành chính 113 để các cơ quan có thẩm quyền xử lý triệt để nạn xe dù bến cóc./.