Biển Đông và Ukraine- trọng tâm của Hội nghị ASEAN - EU lần thứ 20

Từ ngày 22-23/7/2014 tại Brussels, Bỉ đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN- Liên minh châu Âu (EU) lần thứ 20 (AEMM-20), lần đầu tiên do Việt Nam và Liên minh châu Âu đồng chủ trì trong giai đoạn Việt Nam điều phối quan hệ đối thoại giữa hai tổ chức giai đoạn 2012-2015.

Với chủ đề “Hướng tới Quan hệ Đối tác Chiến lược ASEAN-EU vì Hòa bình, Ổn định và Thịnh vượng”, hội nghị đã ra tuyên bố chung với nhiều điểm quan trọng về kế hoạch thúc đẩy quan hệ giữa ASEAN và Liên minh châu Âu. Đặc biệt, hội nghị đã bày tỏ quan điểm về vấn đề Biển Đông và thảm họa MH 17. 

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-EU lần thứ 20 do Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đồng chủ trì cùng Cao Ủy Chính sách Đối ngoại và An ninh, Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Catherine Ashton. 

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh và Đại diện cấp cao phụ trách An ninh và Đối ngoại của EU, bà Catherine Ashton

Tại Hội nghị, hai bên đã chia sẻ thông tin về tình hình phát triển của ASEAN và EU, kiểm điểm và đề ra định hướng quan hệ đối tác ASEAN-EU, trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, trong đó có cấu trúc khu vực đang định hình ở Đông Á, vấn đề Biển Đông, an ninh an toàn hàng hải, biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai, phòng chống tội phạm…

Về vấn đề Biển Đông, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Quang Vinh cho biết: “Hai bên rất quan tâm đến tình hình biển Đông và nhất trí bày tỏ quan ngại sâu sắc. Theo đó, cả ASEAN và EU đã phát biểu rất nhiều. Cùng với những phát biểu, kết quả hội nghị được phản ánh trong tuyên bố của hai đồng chủ tịch nêu rất rõ về vấn đề Biển Đông. Trong đó, các Bộ trưởng ASEAN và EU bày tỏ quan ngại sâu sắc, khẳng định phải tuân thủ luật pháp quốc tế, tôn trọng DOC và sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử COC”.

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh cho biết thêm: “Đồng thời hội nghị nhấn mạnh rằng trong tình hình hiện nay, các bên phải kiềm chế, không đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế. Qua đây thể hiện sự quan tâm và lập trường mạnh mẽ của ASEAN và EU đối với hòa bình và an ninh ở Biển Đông”.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt nam Phạm Quang Vinh 

Về quan hệ ASEAN-EU, trên cơ sở đà phát triển và kết quả đạt được trong thời gian qua, hai bên nhất trí sẽ đưa quan hệ ASEAN-EU phát triển hướng tới quan hệ đối tác chiến lược và giao cho quan chức cao cấp (SOM) xây dựng lộ trình và đề xuất các khuyến nghị định hướng tương lai nhằm đưa quan hệ ASEAN-EU lên tầm chiến lược.

Về chính trị - an ninh, ASEAN và EU nhất trí sẽ tiếp tục tăng cường đối thoại và tham vấn về chính trị và an ninh cũng như tham vấn trong các diễn đàn khu vực và quốc tế, nhằm phát huy hơn nữa tiếng nói, vai trò và đóng góp của quan hệ ASEAN và EU vào hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và thế giới.

Về kinh tế, hai bên phấn đấu tăng thương mại hai chiều, nhất trí việc sớm nối lại đàm phán ASEAN-EU FTA sau năm 2015, gia tăng kết nối về cả hàng không, hàng hải, đường bộ; và phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Hai bên cũng nhất trí tham vấn kinh tế thường xuyên cấp Bộ trưởng kinh tế ASEAN và EU, tích cực nghiên cứu và triển khai các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả triển khai Kế hoạch hành động Thương mại và Đầu tư 2013-2014. ASEAN cũng đề nghị EU hỗ trợ ASEAN tiến hành các chương trình quảng bá về tiềm năng thương mại và đầu tư của ASEAN tại các nước EU.

Trong việc tăng cường kết nối và hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, EU cam kết sẽ chia sẻ kinh nghiệm cùng ASEAN, tích cực hỗ trợ ASEAN tăng cường liên kết, kết nối khu vực, nhất là về mặt kết nối thể chế và kết nối người dân. EU đã lập cơ chế đặc trách hợp tác với ASEAN trong kết nối khu vực, hỗ trợ các nỗ lực kết nối của ASEAN thông qua Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC).

EU cam kết tăng hơn gấp đôi trợ giúp phát triển cho ASEAN lên 170 triệu Euro cho giai đoạn 2014-2020 (so với 70 triệu Euro giai đoạn 2007-2013), tập trung triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động thực hiện Tuyên bố Nu-rem-béc về Quan hệ Đối tác Tăng cường ASEAN-EU (2013-2017).

Vai trò điều phối của Việt Nam

Trên cương vị nước điều phối quan hệ ASEAN-EU, Đoàn Việt Nam đã tham gia điều hành Hội nghị, đề ra các định hướng ưu tiên cho việc đưa quan hệ hai bên phát triển lên một tầm cao mới trong thời gian tới, khuyến khích EU tích cực hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, tích cực đóng góp vào hoà bình, an ninh, ổn định và phát triển ở khu vực. 

Ông Michael Mann - người phát ngôn của bà Catherine Ashton trả lời phỏng vấn

Đánh giá về tầm quan trọng của hợp tác EU- ASEAN và sự đóng góp của Việt Nam, ông Michael Mann - người phát ngôn của bà Catherine Ashton, Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu về đối ngoại và an ninh, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu nhấn mạnh: “Trong vai trò đồng chủ tịch, Việt Nam đã đóng vai trò tích cực. Phó Thủ tướng Việt nam đã cùng chủ trì phiên họp với Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu bà Ashton. Hợp tác giữa ASEAN và EU đóng vai trò quan trọng, hai bên đều có những lợi ích, kinh nghiệm quan trọng để học hỏi lẫn nhau và thúc đẩy quan hệ  hợp tác tích cực hơn. Hai bên đã thống nhất kế hoạch hành động cụ thể trong nhiều lĩnh vực như an toàn hàng hải, kết nối cộng đồng … để đưa quan hệ giữa ASEAN và EU hướng tới đối tác chiến lược sâu sắc hơn”.

Hội nghị Bộ trưởng ngoại giao ASEAN- EU lần thứ 20 cũng đánh giá cao vai trò điều phối của Việt Nam kể từ 2012 đến nay, đặc biệt là việc tham gia điều hành và đồng chủ trì việc chuẩn bị để Hội nghị thành công tốt đẹp./.