Các bộ "bất nhất" trong quản lý thuốc lá thế hệ mới

Sáng 7/11, đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương, đại biểu Châu Quỳnh Dao (đoàn Kiên Giang) nêu vấn đề, hiện nay, trên thị trường ước tính có khoảng 20.000 loại hương liệu sản xuất thuốc lá điện tử, trong đó có nhiều loại hương liệu chưa đánh giá toàn diện về mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe và loại thuốc lá điện tử này bày bán công khai với thuốc lá thông thường tại các tiệm tạp hóa, quán giải khát, cổng trường. Giới trẻ và đặc biệt các em học sinh rất dễ mua sử dụng và tiềm ẩn nhiều nguy cơ.

“Xin Bộ trưởng cho biết trách nhiệm quản lý của Bộ Công Thương và biện pháp tháo gỡ trong thời gian tới?”, đại biểu đặt câu hỏi.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, về thuốc lá thế hệ mới, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng chính phủ Bộ Công Thương đã có tờ trình báo cáo Thủ tướng về việc ban hành Nghị quyết thí điểm chính sách quản lý đối với các loại hình thuốc lá thế hệ mới trong đó có thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng. Trên cơ sở đó, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Công Thương làm việc và thống nhất với Bộ Y tế về chính sách quản lý đối với thuốc lá thế hệ mới.

“Bộ cũng đã có 2 lần làm việc với Bộ Y tế về nội dung này, lần gần nhất vào ngày 23/5/2023 và hiện vẫn đang trong quá tình rà soát để thống nhất quan điểm với Bộ Y tế để hoàn thiện chính sách quản lý thuốc lá thế hệ mới”, Bộ trưởng nói.

Theo đó, Bộ Công Thương dự kiến sẽ đưa mặt hàng thuốc lá thế hệ mới vào đối tượng điều chỉnh của Nghị định thay thế Nghị định 67/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá về kinh doanh thuốc lá, để có hình thức quản lý phù hợp. Dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ trong quý IV năm nay.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Bộ Y tế yêu cầu cấm nhưng Bộ Tư pháp lại yêu cầu đánh giá sự tương thích của thuốc lá thế hệ mới với định nghĩa của thuốc lá hiện nay. Nếu có sản phẩm thuốc lá thế hệ mới nào thuộc phạm trù thuốc lá thì đề xuất đưa định nghĩa thuốc lá thế hệ mới vào Nghị định về kinh doanh thuốc lá thay thế Nghị định 67.

Người đứng đầu ngành Công Thương cho hay, trong quá trình xây dựng quản lý chính sách thí điểm thuốc lá thế hệ mới, Bộ Công Thương đang xây dựng phương án quản lý theo hướng tiệm cận nhất với ý kiến của Bộ Y tế để có thể trình Thủ tướng theo hướng phù hợp với Hiến pháp, Luật Đầu tư, các quy định khác có liên quan và chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ.

Đồng thời, đảm bảo chặt chẽ, phù hợp với chiến lược quốc gia về giảm thiểu tác hại của thuốc lá, an toàn sức khỏe cho người sử dụng, dung hòa quyền lợi giữa các chủ thể liên quan, phù hợp thông lệ quốc tế và những cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế.

Ths.Trần Thị Trang - Quyền Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm Y tế, Phó trưởng ban Kiểm soát Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) chỉ ra 3 ngộ nhận sai lầm về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng bao gồm: An toàn hơn thuốc lá điếu truyền thống, giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống; là sản phẩm dành cho người trưởng thành đang hút thuốc nhằm mục tiêu bỏ thuốc và không nhắm tới giới trẻ.

Bà Trang khẳng định, chưa có bất cứ một bằng chứng khoa học nào cho thấy thuốc lá điện tử an toàn hơn thuốc lá điếu thông thường mà thị trường đang sử dụng, đang chấp nhận được kinh doanh và sử dụng hiện nay.

Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có nguy cơ gây bệnh mãn tính giống như thuốc lá thông thường. Những bệnh hô hấp, tim mạch, ung thư là ba nhóm bệnh điển hình và chi phí rất lớn, theo bà Trang người bệnh mắc các bệnh này “từ nghèo sẽ trở nên khánh kiệt”, “từ cận nghèo trở thành nghèo” chỉ trong một vài tháng.

Trên thị trường có rất nhiều sản phẩm thuốc lá điện tử được thiết kế nhỏ gọn, bắt mắt, đóng gói như sữa, kẹo, đồ chơi, USB, thỏi son, nhiều hương vị (1.800 hương vị) có thể gây nghiện với giá thành rẻ.

Điều này cho thấy xu hướng gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử ở thanh thiếu niên, giảm độ tuổi bắt đầu hút, tăng tỉ lệ nữ hút thuốc lá tại Việt Nam. Đáng lo ngại hơn, hiện nay, trẻ em dễ tiếp cận thuốc lá điện tử ở trường học.