Quy định rõ để tránh tùy tiện hình thành thêm tổ chức

Xác định số lượng tối đa với Thứ trưởng

Báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin ý kiến một số vấn đề lớn về dự án Luật tổ chức Chính phủ (sửa đổi) vừa qua, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho biết, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, trong Dự thảo luật đã làm rõ hơn chức năng chung của Bộ, cơ quan ngang bộ.

Ông Phan Trung Lý cũng cho biết Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị cho bổ sung một điều về cơ cấu tổ chức của Bộ, cơ quan ngang bộ. Đồng thời, bổ sung Điều 40 quy định về tiêu chí thành lập tổng cục, cục thuộc bộ, cơ quan ngang bộ, là các cơ quan quản lý nhà nước độc lập có tư cách pháp nhân, nhằm tránh tùy tiện, hình thành thêm tổ chức.

Trên cơ sở các quy định chung của Luật, Chính phủ sẽ quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của từng bộ, cơ quan ngang bộ.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý (Ảnh: Thanh tra)

“Về số lượng Thứ trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, đề nghị xác định số lượng tối đa theo nguyên tắc đối với các bộ đặc thù như Bộ Quốc phòng, Bộ Công an là 6; các bộ, cơ quan ngang bộ khác là 4. Đối với số lượng cấp phó của đơn vị thuộc bộ, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị quy định tối đa là 3”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết.

Cơ quan thuộc Chính phủ nằm ở đâu?

Hiện có 8 cơ quan thuộc Chính phủ, gồm: Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bảo hiểm xã hội Việt nam, Thông tấn xã Việt Nam, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị không quy định trong Dự thảo vì còn nhiều ý kiến khác nhau và cần phải được tiếp tục nghiên cứu.

Theo Báo cáo của Ủy ban Pháp luật, một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị không quy định về cơ quan thuộc Chính phủ. Một số ý kiến đề nghị đổi mới nhận thức về cơ quan thuộc Chính phủ là một tổ chức do Chính phủ thành lập để tổ chức thi hành pháp luật và kiểm soát thi hành pháp luật trong lĩnh vực đặc thù - cơ quan này không có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhưng có thẩm quyền ban hành quyết định hành chính nhằm bảo đảm thi hành các nhiệm vụ được giao.

Có ý kiến đề nghị cần xác định rõ nếu cơ quan thuộc Chính phủ là đơn vị sự nghiệp như Dự thảo thì có thuộc cơ cấu của Chính phủ không; đề nghị chuyển các cơ quan thuộc Chính phủ về trực thuộc bộ bộ quản lý chuyên ngành; quy định rõ đơn vị sự nghiệp, Viện hàn lâm không phải là cơ quan thuộc Chính phủ và không quy định trong Luật này các đơn vị sự nghiệp của Chính phủ.

“Thường trực Ủy ban pháp luật nhận thấy, theo quy định của Hiến pháp, cơ quan thuộc Chính phủ không nằm trong cơ cấu của Chính phủ. Đây là các đơn vị sự nghiệp phục vụ cho hoạt động quản lý nhà nước của Chính phủ, rất đặc thù của nước ta. Luật tổ chức Chính phủ hiện hành không quy định riêng về cơ quan thuộc Chính phủ. Mặt khác, đây là vấn đề có nhiều ý kiến khác nhau, cần phải được tiếp tục nghiên cứu. Do đó, đề nghị không quy định trong dự thảo luật”, ông Phan Trung Lý giải trình.

Bày tỏ băn khoăn về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đặt câu hỏi: Những cơ quan hiện tại không thuộc Chính phủ thì nằm ở đâu? Cùng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cho rằng nên có hướng rõ ràng chứ “không để lơ lửng trong hệ thống chính trị”.

Trưởng ban Dân nguyện Nguyễn Đức Hiền cũng tán thành với các ý kiến trên; đồng thời đề nghị không cụ thể hóa trong luật nhưng ít nhất phải có cơ sở nguyên tắc việc thành lập các cơ quan này như thế nào, cơ cấu tổ chức do ai quyết định. “Nên có quy định trong luật để trên cơ sở đó Chính phủ quy định cụ thể và khi cần thiết thì thành lập cơ quan thuộc Chính phủ”, ông Hiền đề nghị.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Thái Bình cho biết sẽ nghiên cứu đề nghị vẫn giữ cơ quan thuộc Chính phủ. Tuy nhiên, việc để tất cả thuộc Chính phủ hay chuyển một số đơn vị về Bộ sẽ phải xem xét cân nhắc./.