Toà quyết định cai nghiện ma tuý bắt buộc với người nghiện dưới 18 tuổi

Đây là một trong những nội dung được thể hiện trong dự thảo Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi), được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trong phiên họp 51, sáng 9/12.

Cần đơn giản thủ tục đưa đi cai nghiện

Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, bà Nguyễn Thuý Anh – Chủ nhiệm Ủy  ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, với quan điểm người nghiện ma túy từ đủ 12 đến dưới 18 tuổi là đối tượng cần được ưu tiên bảo vệ và biện pháp phải khác so với đối tượng từ 18 tuổi trở lên, đó là quan điểm mang tính nhân văn của Nhà nước ta. 

“Nếu quy định tiếp tục áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đã cai nghiện ma túy bắt buộc nhưng vẫn nghiện ma túy thì đã vô tình coi đối tượng này giống như trường hợp người từ đủ 18 tuổi trở lên bị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc khi trong thời hạn quản lý sau cai nghiện ma túy mà tái nghiện. Như vậy, chưa thể hiện được tính nhân văn của pháp luật nước ta. Do vậy, Thường trực Ủy ban xin được giữ như dự thảo Chính phủ trình” – bà Nguyễn Thuý Anh nói.

Dự thảo quy định thời hạn cai nghiện ma túy bắt buộc cho người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi từ 6 tháng đến 12 tháng. Việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc do Tòa án nhân dân cấp huyện quyết định và không coi là biện pháp xử lý hành chính. Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định trình tự, thủ tục TAND xem xét, quyết định việc áp dụng biện pháp đưa người nghiện từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện ma túy công lập để cai nghiện bắt buộc.

Bày tỏ quan tâm đến việc lập hồ sơ đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma tuý từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng, nhiều gia đình muốn đưa con em vào cơ sở cai nghiện ma tuý, nhưng với trình tự quy định trong dự thảo thì hơi khó thực hiện. 

 Lý do là gia đình phải đề nghị với Chủ tịch xã, đợi xã lập hồ sơ, rồi lại đợi 3 ngày xem có vấn đề gì hay không rồi mới chuyển cho huyện xem xét, tiếp đó lại đề nghị Toà án trong thời gian 2 ngày xem xét. 

“Với quy trình này, nhất là các tỉnh miền núi thì không khả thi. Trước thì đơn giản lắm, công an lập danh sách xong trình tỉnh quyết định thì đưa đi cai nghiện ngay, rất nhanh và không có vướng mắc. Giờ phải đợi toà thì tôi e rằng sẽ ùn tắc việc liên quan đến hồ sơ đưa đi cai nghiện” – ông Nguyễn Hạnh Phúc băn khoăn và đề nghị đơn giản hoá thủ tục.

Nêu ý kiến về vấn đề này, Thượng tướng Lê Quý Vương – Thứ trưởng Bộ Công an cũng nhấn mạnh, các em từ 12 đến dưới 18 tuổi là đối tượng đang trong độ tuổi đi học, vui chơi nên việc đưa vào cai nghiện bắt buộc phải tính toán kỹ vì liên quan đến nhiều vấn đề. 

“Nếu đưa các cháu vào cai nghiện 6 tháng, 1 năm thì đảm bảo học hành thế nào? Khi soạn thảo chúng tôi cũng băn khoăn. Đây cũng là độ tuổi dễ bị nghiện hút nhất. Chính vì vậy thiết kế quyết định của toà án là rõ ràng, rành mạch” – Thượng tướng Lê Quý Vương nói.

Để bảo đảm đầy đủ quyền được học văn hóa của người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi, với thời gian cai nghiện ma túy từ 6 tháng đến 12 tháng, trong điều kiện cơ sở vật chất, nhân lực của các cơ sở cai nghiện ma túy như hiện nay thì việc quy định cụ thể trong Luật sẽ khó bảo đảm tính khả thi. Vì vậy, Thường trực Ủy ban về các vấn đề xã hộ đề xuất hướng quy định các cơ sở cai nghiện ma túy bảo đảm quyền lợi tốt nhất đối với người nghiện ma túy trong độ tuổi này trong thời gian cai nghiện bắt buộc.

Chồng chéo hay không?

Liên quan đến trách nhiệm, quyền hạn của các lực lượng chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy, Điều 10 dự thảo luật cũng quy định rõ Cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy thuộc Công an nhân dân, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển và Hải quan.

Trong đó, Cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy thuộc Công an nhân dân chủ trì, phối hợp thực hiện các hoạt động phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy.

Cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy thuộc Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, Hải quan trong phạm vi, trách nhiệm, quyền hạn của mình chủ trì, phối hợp với cơ quan Công an, các cơ quan hữu quan khác thực hiện các hoạt động phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy tại khu vực hoặc địa bàn quản lý, kiểm soát.

Góp ý vào nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng tán thành với nguyên tắc kế thừa chủ trì, phối hợp mà luật hiện hành đang quy định và được quy định trong dự thảo luật. Ông cũng thống nhất không quy định cụ thể hoạt động cơ quan chuyên trách thuộc lực lượng công an nhân dân trong dự thảo vì nếu quy định cụ thể như Chính phủ trình thì vừa lặp lại, vừa thiếu, không bảo đảm tính toàn diện so với các quy định có liên quan được quy định trong bộ luật tố tụng hình sự, Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự… 

Ông Hoàng Thanh Tùng cũng đề nghị rà soát thêm để làm rõ các khoản trong Điều 10 vì nếu quy định như dự thảo thì có thể hơi chồng lấn về mặt trách nhiệm, thẩm quyền giữa cơ quan phòng chống tội phạm về ma tuý công an nhân dân với các lực lượng khác như bộ đội biên phòng, cảnh sát biển, hải quan. 

“Nếu chồng lấn thì không xác định được thầm quyền, trách nhiệm của các lực lượng. Tôi đề nghị quy định rõ hơn là cơ quan nào phát hiện trước thì cơ quan đó có thẩm quyền thụ lý và giải quyết” – ông Hoàng Thanh Tùng nêu quan điểm. 

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương thì cho rằng, thiết kế như dự thảo theo đúng luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự và không có gì chồng chéo. Theo thẩm quyền, cơ quan chuyên trách của công an điều tra tất cả các vụ từ đầu đến cuối. Cơ quan của Bộ đội biên phòng, Cảnh sát biển, Hải quản làm theo chức năng tại địa bàn như biên giới, hải đảo và thẩm quyền thực hiện điều tra ban đầu, sau đó chuyển giao cho cảnh sát điều tra công an các cấp thụ lý.

“Các lực lượng trên có nhiệm vụ “gác cửa” biên giới, còn lại lực lượng công an chủ trì điều tra toàn diện, kể cả các vụ bắt giữ của hải quan, biên phòng, cảnh sát biển. Lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm ma tuý được quyền điều tra tất cả các vụ ma túy xảy ra trong phạm vi cả nước và có tránh nhiệm phối hợp với các cơ quan phòng chống ma tuý của các nước để tiến hành hoạt động điều tra tội phạm ma tuý. Hiện nay chúng tôi đang phối hợp với cảnh sát của nhiều nước tư vấn đề xác lập chuyên án phối hợp chống tội phạm ma tuý. Không có gì vướng mắc ở trong Điều 10 ” – ông Lê Quý Vương nói.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét, thông qua dự án luật tại Kỳ họp thứ 11 dự kiến diễn ra vào tháng 3/2021, với hiệu lực thi hành bắt đầu từ 1/1/2022./.