Viện trưởng Lê Minh Trí: Thực tế có cán bộ vi phạm nhưng không vụ lợi

Nội dung này tiếp tục được Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí kiến nghị tới Quốc hội trong báo cáo gửi đến Kỳ họp thứ 5.

Truy tố nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng

Theo VKSND Tối cao, trong 6 tháng đầu năm, tình hình tội phạm diễn biến phức tạp và tăng so với cùng kỳ năm 2022. Nhiều vụ án về tội tham nhũng, chức vụ với nhiều thủ đoạn tinh vi, phức tạp, có quy mô tổ chức gây hậu quả đặc biệt lớn tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước... Hơn 48.000 vụ án hình sự đã được các cơ quan phát hiện, khởi tố trong 6 tháng đầu năm, tăng 30% so với cùng kỳ năm 2022.

Báo cáo cũng thể hiện, tội phạm tham nhũng, chức vụ, đã khởi tố mới 459 vụ (tăng 109,6%). Đặc biệt, các cơ quan đã khởi tố, điều tra nhiều vụ án lớn, tính chất tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, có sự cấu kết chặt chẽ giữa cán bộ Nhà nước với các công ty, doanh nghiệp tư nhân hoạt động trong các lĩnh vực đất đai, chứng khoán, trái phiếu, y tế, giáo dục và đăng kiểm, gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Cùng trong giai đoạn đầu năm, số vụ xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, sở hữu đã khởi tố là 19.500 vụ (tăng 36%). Sai phạm chủ yếu trong lĩnh vực tài chính, chứng khoán, ngân hàng, đấu thầu, mua sắm tài sản công; lừa đảo chiếm đoạt trên không gian mạng; cưỡng đoạt tài sản dưới hình thức đòi nợ thuê núp bóng doanh nghiệp.

Nguyên nhân được chỉ ra là do tình hình kinh tế xã hội có nhiều khó khăn, tác động tiêu cực, dẫn đến gia tăng nhiều loại tội phạm. Nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội mới xuất hiện. Trong khi đó, công tác quản lý Nhà nước trong một số lĩnh vực thiếu chặt chẽ, tạo kẽ hở để một số cán bộ lợi dụng.

Ngành Kiểm sát đã chủ động làm tốt các nhiệm vụ mà Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực phân công; phối hợp các cơ quan tiến hành tố tụng phát hiện điều tra, truy tố, xét xử, xử lý nghiêm những người có hành vi tham nhũng, tham ô, vụ lợi; đồng thời có phân hoá trong xử lý những đối tượng khác đảm bảo nghiêm minh, thấu tình đạt lý, thuyết phục.

Cùng với đó quyết liệt hơn trong áp dụng các biện pháp nhằm thu hồi tài sản Nhà nước bị thiệt hại, thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng.

Quá trình điều tra, truy tố, xét xử đã thu hồi được hơn 376.000 tỷ đồng; tạm giữ 11.453.610 USD, 10 triệu Yên Nhật, 63.900 Euro, 117 kg vàng, 179.245 m3 gỗ; kê biên 80 bất động sản, 05 ô tô và 4.466.966 cổ phần, cổ phiếu;...

“Công tác giải quyết các vụ án, vụ việc về tham nhũng tiếp tục đạt kết quả tích cực; đã khởi tố, điều tra, truy tố nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng. Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, TAND tối cao trong phát hiện, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, bảo đảm xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật các vụ án tham nhũng, kinh tế lớn” – ông Lê Minh Trí cho biết.

Phân hóa, tạo điều kiện khắc phục hậu quả

Để bảo đảm pháp chế được thực hiện thống nhất, đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền, phục vụ hiệu quả công cuộc đổi mới, phát triển đất nước mà Đảng, Nhà nước đang đặt ra hiện nay, VKSND kiến nghị Quốc đề nghị Quốc hội chỉ đạo rà soát và kịp thời ban hành, bổ sung điều chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật trong các lĩnh vực quản lý Nhà nước, đáp ứng các yêu cầu tăng cường kỷ luật, kỷ cương, đảm bảo chặt chẽ, đồng bộ, thống nhất và tạo hành lang pháp lý an toàn và điều kiện cho cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, năng động, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ nhằm xây dựng, phát triển đất nước.

Cùng với đó tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu xây dựng chính sách xử lý tội phạm trong lĩnh vực kinh tế, tham nhũng, chức vụ, bảo đảm yêu cầu vừa nghiêm trị, vừa khoan hồng theo hướng xử lý nghiêm người chủ mưu cầm đầu, có động cơ vụ lợi để răn đe, giáo dục chung; đồng thời phân hóa, tạo điều kiện cho chủ thể sai phạm khắc phục hậu quả, giảm nhẹ cho người vi phạm do chấp hành mệnh lệnh, không vụ lợi nhằm làm tốt hơn việc thu hồi tài sản Nhà nước bị tham nhũng, thất thoát; bảo đảm hiệu quả phòng chống tội phạm, vừa có trọng tâm, trọng điểm, có răn đe, giáo dục, vừa nhân văn, thuyết phục.

Ông Lê Minh Trí nhấn mạnh, hiện nay trong thực tế cán bộ vi phạm pháp luật không chỉ là tội phạm tham nhũng mà nhiều trường hợp là tội phạm kinh tế, chức vụ nhưng không có yếu tố vụ lợi (cụ thể Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và Điều 360 Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng) nên trong chính sách hình sự cần cân nhắc sửa đổi mức hình phạt, mức tính hậu quả thiệt hại hiện nay và tăng chế tài phạt tiền, giảm chế tài phạt tù để có chính sách xử lý hiệu quả hơn, vừa nghiêm trị, vừa nhân văn, thuyết phục.

Viện trưởng VKSND tối cao cũng kiến nghị tăng cường sự chỉ đạo, giám sát đối với các bộ, ngành hữu quan trong việc xây dựng pháp luật, giải thích, hướng dẫn áp dụng thống nhất những quy định pháp luật còn vướng mắc trong nhận thức giữa các cơ quan, đơn vị trong thực thi pháp luật, thực hiện nhiệm vụ./.