Chấm dứt đầu tư dàn trải vào năm 2015

Phát biểu trước Quốc hội trong phiên thảo luận về tình hình kinh tế-xã hội 2012, Bộ trưởng Kế hoạch-Đầu tư Bùi Quang Vinh đã khẳng định mục tiêu này. Tuy nhiên, vị Bộ trưởng này cũng thừa nhận: Vấn đề về phê duyệt đề án tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm các tập đoàn nhà nước, hay đề án xử lý nợ xấu và một loạt đề án khác… hiện nay tương đối chậm. "Thực sự chúng tôi thấy chậm. Sự vào cuộc của các địa phương, các ngành, các doanh nghiệp cũng còn chậm" - Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Bùi Quang Vinh

Cho nên, theo Bộ trưởng Bùi Quang Vinh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình Chính phủ chỉ thị về việc phân công triển khai từng nhiệm vụ, từng đề án cho các bộ, ngành và các địa phương. “Tôi hy vọng trong kỳ họp này chúng ta sẽ có được chỉ thị đó để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa việc thực hiện các đề án này”.

Riêng đề án tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, đến tháng 4/2013, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt 99 trên tổng số 101 phương án tổng thể sắp xếp đổi mới doanh nghiệp của các Bộ, ngành và địa phương. Nếu tính từ cuối năm 2012 đến nay, các tập đoàn, Tổng công ty 91 đã trình Thủ tướng đề án tái cấu trúc lại tổng công ty và tính đến ngày 20/5 đã có 17 trên 21 tập đoàn, tổng công ty đã được phê duyệt đề án. “Các tập đoàn, tổng công ty này đang dự thảo các nghị định, điều lệ để đổi mới hoàn thiện theo một mô hình mới. Và còn nhiều quyết định khác của Chính phủ” – ông Vinh cho biết thêm.

Kế hoạch trung hạn – bớt tham nhũng?

Về đề án tái cấu trúc đầu tư công, theo Bộ trưởng Vinh, Bộ KH-ĐT đã trình từ năm 2011. Tuy nhiên, đề án này cùng trình với Chỉ thị 1792 về tăng cường quản lý ngân sách nhà nước và trái phiếu Chính phủ. Thời điểm đó, Thủ tướng cho rằng trong Chỉ thị 1792 bao hàm rất nhiều nội dung quan trọng về tái cấu trúc đầu tư công. Cho nên trước mắt đề nghị Bộ KH-ĐT tập trung chỉ đạo và thực hiện mạnh mẽ những giải pháp này và sẽ nghiên cứu phê duyệt đề án sau.

Bộ trưởng cũng cho hay, đề án này không công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng nên có thể nhiều người chưa rõ. Theo đề án, việc đầu tiên là phải ngăn chặn tình trạng bố trí dàn trải, kém hiệu quả, có chế tài để bố trí vốn tập trung hơn và xác định cho được trách nhiệm của người quyết định đầu tư mà lại không cân đối được nguồn lực làm tăng nợ và hiệu quả thấp.

Thứ hai là giải quyết được mối quan hệ giữa phân cấp của quyền tự chủ lựa chọn các bố trí công trình của các Bộ, ngành và địa phương với đảm bảo sự kiểm soát của trung ương. Với cách làm cũ, địa phương quyết định còn trung ương bố trí tiền cho nên đã bị dàn trải rất nhiều.

“Tôi báo cáo trước Quốc hội để chia vui là đến phút này, kế hoạch bố trí 2013 thì 96,5% số vốn do Trung ương kiểm soát đã thực hiện đúng Chỉ thị 1792, nghĩa là bố trí tập trung, không dàn trải và theo thứ tự ưu tiên. Nếu tiếp tục như thế này, đến năm 2015 chúng ta có thể cơ bản chấm dứt được tình trạng đầu tư dàn trải, dù rất khó khăn nhưng tôi nghĩ là như vậy” – Bộ trưởng Vinh bày tỏ.

Nội dung tiếp theo là chuyển từ bố trí vốn đầu tư hàng năm sang bố trí kế hoạch trung hạn đầu tư phát triển 3 đến 5 năm, Bộ trưởng Vinh cho biết: Ngay khi vào nhiệm kỳ mới Quốc hội đã thông qua việc không bố trí trái phiếu Chính phủ hàng năm mà bố trí trái phiếu Chính phủ 4 năm liền, 2012 đến 2015. Đến nay, Quốc hội đã thông qua danh mục của từng công trình bố trí trái phiếu Chính phủ cho 4 năm, như vậy các Bộ, ngành, địa phương rất chủ động bố trí. Hiệu quả trong cách làm này là các Bộ, ngành, địa phương rất chủ động, hiệu quả. Đến nay, rất nhiều công trình sắp hoàn thành, không phải xin - cho gì cả bởi vì tất cả đã được thông qua Quốc hội. Chúng tôi cũng đã đề xuất tại kỳ họp lần trước đề nghị Quốc hội cho phép bố trí kế hoạch trung hạn, công khai kế hoạch trung hạn về ngân sách Nhà nước cho tất cả các Bộ, ngành, địa phương. Tại kỳ họp thứ 4, chúng tôi đã gửi đến tất cả các đại biểu Quốc hội, các đoàn đại biểu Quốc hội kế hoạch trung hạn này.

Bộ trưởng Vinh cho biết, tuy chưa được Quốc hội thông qua nhưng đã được Quốc hội đồng tình và đến nay Bộ KH-ĐT đã trình trên bàn Thủ tướng Chính phủ kế hoạch trung hạn 3 năm của tất cả các Bộ, ngành, địa phương để công khai cho các Bộ, ngành, địa phương biết nguồn ngân sách Nhà nước chỉ còn từng này và phân bổ cho từng lĩnh vực, từng địa phương, cho từng Bộ từng này”.

Kế hoạch này đã được thông qua với phương án rất đảm bảo, trong điều kiện của năm 2013, 2014 và 2015. Chương trình mục tiêu quốc gia cũng đã được công bố 5 năm. Lần này, Thủ tướng công bố nốt ngân sách Nhà nước thì cả ba lĩnh vực gồm trái phiếu Chính phủ, ngân sách Nhà nước và chương trình mục tiêu Quốc gia đều được công bố đầy đủ cho tất cả các Bộ, ngành, địa phương.

Đánh giá của Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho rằng về hiệu quả của việc này là tạo sự chủ động và sử dụng có hiệu quả ngân sách. Các Bộ, ngành, địa phương biết mình có bao nhiêu tiền trong 3 năm tới, họ sẽ không bố trí dàn trải, sẽ hạn chế đến mức tối đa cơ chế xin cho và không cần phải đến xin cho. “Theo tôi đây là điều ngăn chặn tham nhũng tiêu cực lớn nhất trong lĩnh vực này” – Bộ trưởng Vinh khẳng định./.