Chính phủ xin bổ sung 24.000 tỷ đồng làm đường Hồ Chí Minh

Sáng 30/10, Bộ trưởng Giao thông – Vận tải Đinh La Thăng trình bày trước Quốc hội Tờ trình về việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 38 của Quốc hội về chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh (kéo dài từ Pác Bó (tỉnh Cao Bằng) đến Đất Mũi (tỉnh Cà Mau).

Theo đó, trước đây, mục tiêu đặt ra là hoàn thành giai đoạn 2 - nối thông toàn tuyến đường Hồ Chí Minh vào năm 2010. Từ 2010-2020 là giai đoạn nâng cấp đường Hồ Chí Minh đạt tiêu chuẩn đường cao tốc; những đoạn không thể nâng cấp thì mở rộng mặt cắt ngang đường phù hợp với quy hoạch giao thông đường bộ.

Sau năm 2016 có khoảng 14.000 tỷ đồng hoàn thành các đoạn, tuyến đường Hồ Chí Minh.

Theo đại diện Chính phủ, việc đầu tư nâng cấp hai phần ba tuyến đường Hồ Chí Minh (khoảng 1.764 km) đạt tiêu chuẩn cao tốc với tổng mức đầu tư khoảng 273.167 tỷ đồng theo yêu cầu của Quốc hội vào năm 2020 là không thể thực hiện được do không đảm bảo được nguồn lực đầu tư cũng như nhu cầu vận tải trong giai đoạn hiện nay ở nhiều đoạn là chưa thực sự cần thiết.

Chính phủ đề nghị Quốc hội cho giãn tiến độ triển khai giai đoạn cao tốc về sau năm 2020. Đối với tổng mức đầu tư giai đoạn này, Chính phủ sẽ trình Quốc hội quyết định trước khi thực hiện. Trong đó, xác định phân kỳ đầu tư đến năm 2015 cơ bản nối thông, có tận dụng một số tuyến đường hiện hữu, đến năm 2020 nối thông toàn tuyến theo quy hoạch với quy mô 2 làn xe.

Căn cứ vào tình hình thực tế, Ủy ban Khoa học-Công nghệ - Môi trường đề nghị kéo dài tiến độ thực hiện giai đoạn 2 (thông toàn tuyến từ Pắc Bó đến Đất Mũi) đến năm 2020, khi cầu Vàm Cống, cầu Cao Lãnh và các đoạn, tuyến quan trọng khác hoàn thành. Trong đó, từ năm 2013 đến 2016 tập trung hoàn thành đoạn qua Tây Nguyên (Quốc lộ 14) và các đoạn có nhu cầu cấp thiết đã được phê duyệt Dự án đầu tư và xác định nguồn vốn.

Theo báo cáo thẩm tra tờ trình của Chính phủ, với đề xuất tăng tổng chiều dài toàn tuyến lên 3.183km (tăng 16 km, trong đó tuyến chính điều chỉnh giảm 168 km, nhánh Tây tăng 184 km), do đó,  Ủy ban Khoa học. Công nghệ và môi trường nhận thấy việc điều chỉnh chiều dài của tuyến về cơ bản không làm thay đổi tính chất của dự án và sai số chỉ là 0,5% là có thể chấp nhận được.

Tuy nhiên, do đường Hồ Chí Minh được đầu tư bằng nhiều nguồn vốn, với các đoạn, tuyến có mức độ quan trọng khác nhau nên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và môi trường đề nghị nêu rõ chiều dài và tính chất của các đoạn, tuyến xây dựng mới; các đoạn, tuyến nâng cấp trên cơ sở đường hiện có; các đoạn đi trùng với các dự án khác; các tuyến nhánh nối với trung tâm kinh tế, di sản lịch sử - văn hóa...

Về vốn đầu tư: Theo các số liệu kèm theo Tờ trình của Chính phủ, tổng nhu cầu vốn từ nay đến năm 2020 cho việc thực hiện thông tuyến 2 làn xe (bao gồm cả việc hoàn thành một số đoạn cao tốc và xây dựng cầu Vàm Cống và cầu Cao Lãnh) là khoảng 103.682 tỷ đồng, đến nay mới bố trí được 40.763 tỷ đồng, còn thiếu 62.919 tỷ đồng, trong đó huy động theo hình thức BT là 22.700 tỷ đồng, BOT là 16.216 tỷ đồng. Như vậy còn thiếu 24.003 tỷ đồng, Chính phủ đề nghị bố trí bổ sung từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ.

Với đề nghị này, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết, việc xác định các nguồn vốn nêu trên là tương đối rõ và là điều kiện quan trọng để đảm bảo thực hiện thông tuyến như kiến nghị điều chỉnh. Tuy nhiên, tổng mức đầu tư và nhu cầu vốn cho giai đoạn từ nay đến năm 2020 là rất lớn, nên tính cả vốn cho việc thực hiện các dự án đường ngang kết nối với đường Hồ Chí Minh thì yêu cầu về vốn là một thách thức không nhỏ cần được cân nhắc kỹ.

Đối với các đoạn, tuyến được đầu tư bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, Ủy ban cơ bản nhất trí với đề xuất của Chính phủ vì đây là những đoạn, tuyến khó huy động đầu tư bằng các hình thức khác nhưng là những đoạn, tuyến có ý nghĩa quan trọng về chính trị - xã hội và quốc phòng - an ninh.

Để phù hợp với khả năng bố trí vốn trái phiếu Chính phủ từ nay đến năm 2016, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhất trí ưu tiên hoàn thiện đoạn qua Tây Nguyên (Quốc lộ 14) với số vốn khoảng 10.000 tỷ đồng. Khoảng 14.000 tỷ đồng sẽ được bố trí tiếp sau năm 2016 để hoàn thành các đoạn, tuyến còn lại.

Ngoài ra, Chủ nhiệm Ủy ban khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội - ông Phan Xuân Dũng - cho rằng, tiến độ thực hiện dự án ở một số đoạn, tuyến còn chậm so với yêu cầu của Nghị quyết 38 như công tác quy hoạch, công tác giải phóng mặt bằng, cắm mốc chỉ giới để giữ đất cho việc xây dựng theo quy hoạch.

Bên cạnh đó, việc dự toán tổng mức đầu tư và sử dụng vốn trong thực hiện dự án còn nhiều bất cập làm tăng tổng mức đầu tư và suất đầu tư cho 1 km đường. Chất lượng một số đoạn, tuyến chưa đảm bảo theo yêu cầu tiêu chuẩn nên dễ bị xuống cấp, sạt lở; chưa bảo đảm yêu cầu thoát lũ... Hiệu quả khai thác ở một số đoạn, tuyến đến nay chưa cao, lưu lượng xe vận tải còn thấp./.