Việt Nam với ưu thế có thể chế chính trị ổn định, lực lượng lao động dồi dào và lành nghề, nhiều lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao như chip bán dẫn, hàng không, đường sắt cao tốc đang thu hút nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. Các lĩnh vực này cũng tạo cơ hội lớn cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước bứt phá tham gia vào chuỗi cung ứng.

Loạt dự án đầu tư mở cơ hội

Vào trung tuần tháng 12/2024, Nhà máy sản xuất linh kiện hàng không KP Vina - sản xuất linh kiện cho dòng máy bay Boeing tại Khu công nghệ cao Đà Nẵng chính thức khánh thành đi vào hoạt động. Sự kiện cho thấy, Việt Nam hoàn toàn có khả năng trở thành trung tâm công nghệ cao, có môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp (DN) đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ tiên tiến và sản xuất linh kiện, đặc biệt trong ngành hàng không.

Hiện, nhiều DN công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam đã có những bước đi sẵn sàng cho việc hợp tác, tiếp cận, sản xuất trong ngành hàng không vũ trụ. Là 1 trong những DN ký kết hợp đồng tư vấn đầu tư sản xuất tham gia chuỗi sản xuất linh kiện hàng không vũ trụ toàn cầu, CEO Công ty An Mi Tools Nguyễn Hồng Phong cho biết, với Chứng nhận AS9100 sẽ giúp các DN công nghiệp hỗ trợ Việt Nam tiếp cận chuỗi sản xuất toàn cầu trong lĩnh vực hàng không vũ trụ. “Các hãng hàng không trên thế giới rất quan tâm tới việc tìm kiếm đơn vị sản xuất tại Việt Nam, để chuyển chuỗi cung ứng đồng thời là cơ hội tốt và lớn với các DN công nghiệp hỗ trợ Việt Nam”, CEO Nguyễn Hồng Phong cho hay.

Ở lĩnh vực công nghệ bán dẫn, thời gian qua nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Qualcomm, Google, Meta, Lam Research, Qorvo, AlChip đã có kế hoạch cụ thể chuyển dịch chuỗi cung ứng sang Việt Nam. Việt Nam hiện có 174 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD.

Đánh giá về tiềm năng này, TS. Lê Huy Khôi, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược - Chính sách Công Thương nhấn mạnh vai trò động lực của ngành công nghiệp hỗ trợ đối với sự tăng trưởng của nền kinh tế. “Ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể, đặc biệt là trong việc cung cấp nguyên liệu và sản phẩm đầu vào cho các DN sản xuất trong nước. Đồng thời, một số sản phẩm công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đã bắt đầu xuất khẩu ra thế giới, đóng góp quan trọng vào sự tăng trưởng lĩnh vực công nghiệp quốc gia”, ông Khôi nói.

Đại dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, một trong những dự án cơ sở hạ tầng trọng điểm của Việt Nam đang được kỳ vọng mang lại tác động lớn đến phát triển kinh tế và xã hội. Theo đánh giá từ ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ TP Hà Nội (HANSIBA), dự án này sẽ mở ra cơ hội để các DN tiếp nhận, chuyển giao, làm chủ công nghệ và phát triển công nghiệp đường sắt. Đồng thời sẽ tạo bước đột phá cho phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, nhất là các DN thuộc lĩnh vực cơ khí, chế tạo, tự động hóa, thép, sản xuất vật liệu, linh phụ kiện…

Tuy nhiên theo ông Nguyễn Vân, để cụ thể hoá được quá trình này, HANSIBA đang cùng các DN đề xuất Chính phủ, Bộ, ngành sau khi thành lập “Tổ công tác” của dự án, sẽ có những chương trình làm việc trực tiếp với các tổ chức Hội, Hiệp hội trong đó có Hiệp hội HANSIBA và các DN công nghiệp hỗ trợ. Qua đó sẽ nắm bắt về năng lực sản xuất, khả năng cung ứng thiết bị sản phẩm, làm căn cứ để sẵn sàng đáp ứng, hợp tác với các đơn vị tổng thầu trong nước và quốc tế tham gia vào dự án trước thời điểm khởi công (năm 2027).

“Thông qua tìm hiểu năng lực của các DN công nghiệp hỗ trợ, các Bộ, ngành sẽ có cơ chế chính sách đặc thù về tài chính, nguồn vốn cũng như công nghệ để “đặt hàng” và xây dựng “bộ tiêu chí” cho DN công nghiệp hỗ trợ trong nước có thể tham gia đầu tư, cung ứng sản phẩm cụ thể”, ông Nguyễn Vân bày tỏ.

Cơ chế ràng buộc chuyển giao công nghệ

Cần một số cơ chế ràng buộc đối với các DN, nhà đầu tư khi đầu tư dự án vào Việt Nam là quan điểm của ông Lê Khắc Bảo, Phó trưởng Phòng Quản lý công nghiệp, Sở Công Thương TP. Hải Phòng. Theo ông Bảo, đối với các dự án đầu tư nước ngoài đã và đang hoạt động tại Việt Nam, cơ quan cấp phép, quản lý cần có yêu cầu về chuyển giao công nghệ, hoặc tạo điều kiện cho các DN công nghiệp hỗ trợ có thể tham gia vào 1 chuỗi nào đó ở trong quy trình sản xuất, để từ đó thúc đẩy phát triển các DN công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam.

“Trong quá trình quy hoạch công nghiệp, các địa phương có những định hướng về phát triển khu, cụm công nghiệp chuyên ngành, các cụm liên kết ngành hoặc cụm công nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Do đó trong các quy định của Bộ Công Thương đang tham mưu ban hành, có thể bổ sung một số cơ chế chính sách ưu tiên cho các cụm liên kết ngành. Đồng thời có thêm một số chính sách về việc đào tạo, thu hút và trọng dụng nguồn nhân lực để phát triển công nghiệp hỗ trợ”, ông Bảo đề xuất.

Thiếu đầu tư, công nghiệp hỗ trợ đành "bất lực" đứng ngoài chuỗi cung ứng

VOV.VN - Cần xây dựng và hoàn thiện các chương trình liên kết phát triển công nghiệp hỗ trợ từ Trung ương đến địa phương, để các chính sách ngày càng hỗ trợ doanh nghiệp một cách trực tiếp và thiết thực hơn trong thời gian tới.