Thua kiện không mất án phí

Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 quy định miễn tạm ứng án phí, lệ phí tòa án cho người tiêu dùng tham gia vụ án dân sự. Khi khởi kiện, người tiêu dùng không phải đóng tạm ứng án phí nhưng nếu yêu cầu của họ không được chấp nhận thì vẫn phải chịu án phí.

Trao đổi về vấn đề này, luật sư Nguyễn Đức Quang (đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, quy định như trên sẽ trái với Bộ luật Tố tụng dân sự. Vì theo quy định, khi tham gia các vụ kiện dân sự, bên nào thua thì bên đó sẽ phải chịu án phí. Nay nếu quy định như trên dễ dẫn đến tình trạng kiện tràn lan, vì thắng kiện thì được bồi thường, còn thua thì cũng chẳng mất gì, kể cả là án phí.

“Theo tôi, chỉ nên miễn tạm ứng án phí cho một vài trường hợp nhất định, còn lại vẫn phải chịu án phí”, Luật sư Nguyễn Đức Quang nêu vấn đề.

Luật sư Lê Trọng Đại (Văn phòng Luật Hợp danh) cho biết, theo khoản 3 Điều 11 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 về mức thu miễn giảm thu nộp quản lý và sử dụng án phí và lệ phí tòa án thì “Người tiêu dùng khởi kiện vụ án dân sự bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình không phải nộp tiền tạm ứng án phí, tạm ứng lệ phí tòa án theo quy định tại khoản 2 Điều 43 của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng”.

Cụ thể, Điều 43 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010 (đang có hiệu lực) quy định người tiêu dùng khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình không phải nộp tạm ứng án phí, tạm ứng lệ phí tòa án.

Cũng cần nói thêm rằng, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 sẽ có hiệu lực vào ngày 1/7/2024 tới đây cũng kế thừa quy định trên. Cụ thể, Điều 71 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 quy định người tiêu dùng khởi kiện vụ án dân sự bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình, tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đại diện cho người tiêu dùng theo ủy quyền khởi kiện vụ án dân sự về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng không phải nộp tiền tạm ứng án phí (lưu ý tiền tạm ứng án phí khác với tiền án phí). Đây là một chính sách dành cho người tiêu dùng là chủ thể yếu thế cần được bảo vệ.

Tuy nhiên, nếu người tiêu dùng khởi kiện yêu cầu tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình nhưng yêu cầu của họ không được tòa án chấp nhận thì họ vẫn phải chịu án phí. Điều này được quy định tại khoản 1 Điều 147 BLTTDS năm 2015, đó là đương sự phải chịu án phí sơ thẩm nếu yêu cầu của họ không được tòa án chấp nhận. Đây là nguyên tắc chung áp dụng đối với tất cả các đương sự.

Vì vậy, khi khởi kiện người tiêu dùng sẽ không phải nộp tiền tạm ứng án phí nhưng nếu yêu cầu của họ không được tòa án chấp nhận thì vẫn phải chịu án phí như tất cả các đương sự khác khi khởi kiện mà yêu cầu không được tòa án chấp nhận, trừ những đối tượng được miễn án phí theo Điều 12 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14.

Vai trò của các cơ quan như Bộ Công thương, UBND các cấp phải nặng hơn

Một số đại biểu Quốc hội cũng tỏ ra hồ nghi về vai trò cũng như năng lực thực sự của Hiệp hội Bảo vệ người tiêu dùng khi dự luật trao nhiều quyền cho hiệp hội này.

Đó là đại diện cho người tiêu dùng tiến hành khiếu nại, khởi kiện các đơn vị vi phạm cũng như được phép độc lập kiểm tra, giám định hàng hóa, dịch vụ.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (đoàn đain biểu Quốc hội TP Đà Nẵng) dẫn chứng vụ xả thải của Vedan gây ô nhiễm môi trường, nếu để Hiệp hội Bảo vệ người tiêu dùng tìm chứng cứ thì rất khó. Do đó, cần phải có cơ quan quản lý nhà nước vào cuộc như VKSND. VKS có thể đại diện cho người tiêu dùng đứng ra khởi kiện các vụ việc vi phạm.

Trong khi đó, đại biểu Phạm Quý Tỵ (đoàn đain biểu Quốc hội Bình Dương) thì đề nghị không nên cho phép hiệp hội kiểm tra vì như thế sẽ trái với các quy định của pháp luật.

“Chỉ có cơ quan hành chính nhà nước mới được phép kiểm tra, giám định hàng hóa”, ông Tỵ khẳng định.

Đề cập đến vai trò trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đại biểu Trần Văn Tấn (đoàn đại biểu Quốc hội Tiền Giang) và Ngô Thị Minh (đoàn đại biểu Quốc hội Quảng Ninh) đều có chung nhận định là “mờ nhạt”.

7 nhóm vấn đề lớn cần tập trung hoàn thiện để bảo vệ người tiêu dùng

VOV.VN - Tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023. Đây là đạo luật quan trọng bảo đảm quyền lợi cơ bản cũng như sức khỏe, an toàn và tính mạng của người tiêu dùng. Trong đó, các chuyên gia, nhà làm luật nên 7 nhóm vấn đề lớn cần tập trung hoàn thiện để bảo vệ người tiêu dùng.

Đại biểu Tấn cho rằng, người tiêu dùng rất khó biết được nước tương có chứa chất gây ung thư, giá thuốc, giá sữa cao hay thấp. Do đó, cần phải có quy định trách nhiệm cụ thể của các cơ quan quản lý như Bộ Công thương, UBND các cấp trong việc quản lý các mặt hàng này.

Còn đại biểu Minh thì thẳng thắn nhìn nhận là người dân hiện đang rất “dị ứng” với các quy định mà chúng ta đưa ra nhưng không thực hiện được, như quy định cấm hút thuốc lá. Do đó, nếu cứ quy định như trong dự thảo thì quyền lợi của người tiêu dùng vẫn sẽ bị xâm phạm.