Tạo cơ sở pháp lý cho chữ ký điện tử cũng như Token OTP, eKYC

Bước đột phá thúc đẩy hoạt động giao dịch điện tử

Sáng 25/12, tại Kỳ họp thứ 4, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi).

Dự thảo quy định theo hướng không loại trừ phạm vi áp dụng của hoạt động giao dịch điện tử, tạo một khung pháp luật thống nhất về hoạt động giao dịch điện tử trong các lĩnh vực để thực hiện chuyển đổi các giao dịch từ môi trường thực sang môi trường số, thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia. 

“Hiện nay, công nghệ số đã sẵn sàng, chữ ký số khó giả mạo hơn chữ ký tay, nhận dạng khuôn mặt bằng máy chính xác hơn nhận dạng khuôn mặt bằng mắt thường, quốc tế đã sử dụng phổ biến”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Việc mở rộng cho phép các lĩnh vực đủ điều kiện đều có thể áp dụng giao dịch điện tử, nhưng không hàm ý bắt buộc. Các lĩnh vực đã lược bỏ loại trừ vẫn phải tuân thủ theo quy định của pháp luật chuyên ngành liên quan khi muốn chuyển sang giao dịch điện tử.

Kinh nghiệm quốc tế cũng cho thấy nhiều quốc gia có cùng điều kiện tương đương Việt Nam cũng không đưa ra các lĩnh vực loại trừ trong Luật (Indonesia, Philippines), có quốc gia chỉ nêu các trường hợp loại trừ ở các văn bản dưới luật nhằm dễ dàng thay đổi khi điều kiện thực tiễn cho phép (Thái Lan), có quốc gia đã thu hẹp phạm vi các lĩnh vực loại trừ trong Luật (Singapore), một số quốc gia phát triển cũng không có quy định loại trừ này (Hàn Quốc, Trung Quốc).

Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, Dự thảo Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi) đã sửa đổi, chi tiết hoá cách thức xác định giá trị pháp lý của thông điệp dữ liệu. Bổ sung quy định điều kiện đảm bảo giá trị pháp lý khi chuyển đổi từ bản giấy sang thông điệp dữ liệu và ngược lại.

Bổ sung quy định về chứng thư điện tử nhằm tháo gỡ vướng mắc về kết quả giao dịch để có thể đưa một giao dịch lên trực tuyến toàn trình (end-to-end).

Vấn đề lớn nhất trong việc thúc đẩy giao dịch điện tử toàn trình chính là việc kết quả cuối cùng vẫn cấp văn bản giấy. Hiện nay, mới chỉ có quy định về thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử ở cấp Nghị định.

Việc đưa ra khái niệm chứng thư điện tử và đảm bảo giá trị pháp lý cho hình thức này là một bước đột phá lớn để thúc đẩy các hoạt động giao dịch điện tử trong các ngành, lĩnh vực và xã hội diễn ra toàn trình, toàn bộ từ đầu đến cuối bằng phương tiện điện tử.

Tạo cơ sở pháp lý về chữ ký điện tử

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy nhấn mạnh chữ ký điện tử là mắt xích quan trọng điều chỉnh các giao dịch điện tử, có thể ảnh hưởng lớn tới việc đảm bảo giá trị pháp lý của giao dịch này. Do đó, uỷ ban này tán thành việc bổ sung các dịch vụ tin cậy mới nhằm tăng cường mức độ an toàn, tin cậy cho các giao dịch trên môi trường mạng.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu tiếp thu, làm rõ một số vấn đề và đề nghị hình thành chương riêng về chữ ký điện tử.

Hiện nay, cùng với việc sử dụng chữ ký điện tử đang tồn tại một số biện pháp xác thực khác như tin nhắn điện tử (SMS), xác nhận mật khẩu dùng một lần (OTP), Token OTP, sinh trắc học (eKYC) ... Do đó, cần nghiên cứu bổ sung quy định nhằm tạo cơ sở pháp lý cho các biện pháp xác thực này với vai trò như là chữ ký điện tử.

Quy định về các tiêu chuẩn cụ thể tối thiểu về chữ ký điện tử, chứng thực chữ ký điện tử để người dân và cơ quan nhà nước có thể áp dụng ngay mà không cần chờ văn bản pháp luật chuyên ngành sửa đổi.

Về trách nhiệm của tổ chức sử dụng chữ ký điện tử dùng riêng phải đăng ký và được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện bảo đảm an toàn, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường lo ngại sẽ làm phát sinh giấy phép, tăng chi phí trong vận hành đối với các tổ chức, cá nhân có nhu cầu sử dụng chữ ký điện tử dùng riêng.

Cơ quan này cũng đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về thủ tục công nhận tổ chức cung cấp chữ ký điện tử nước ngoài và giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết thay vì giao Bộ Thông tin và Truyền thông./.