Vì sao Bộ Tài chính không lùi thời gian tăng phí trạm BOT?

Liên quan đến một số ý kiến cho rằng, phí đường bộ đối với dự án BOT do Bộ Tài chính đưa ra quá cao. Trong khi đề xuất của Bộ GTVT lùi thời hạn tăng phí đối với một số trạm thu phí BOT không được Bộ Tài chính chấp thuận đã gây nên nhiều phản ứng trái chiều trong dư luận. Ngày 7/1, Bộ Tài chính đã có thông tin chính thức làm rõ vấn đề này.

Theo Bộ Tài chính, sau khi nhà đầu tư triển khai xây dựng và hoàn thành các dự án BOT giao thông trên các tuyến quốc lộ, căn cứ vào mức thu phí tại hợp đồng BOT, nhà đầu tư có văn bản đề nghị với Bộ GTVT xem xét. Sau khi xem xét, Bộ GTVT có văn bản đề nghị Bộ Tài chính ban hành Thông tư quy định thu phí hoàn vốn của từng dự án (trong đó đề xuất cụ thể: Mức thu phí, thời gian thu phí hoàn vốn, lộ trình điều chỉnh tăng mức thu phí,...).

Thực hiện quy định pháp luật phí và lệ phí; trên cơ sở đề xuất của Bộ GTVT và Hợp đồng BOT Bộ GTVT đã ký với Nhà đầu tư (mức thu phí hoàn vốn và thời gian thu phí hoàn vốn); Bộ Tài chính thống nhất với Bộ GTVT để ban hành Thông tư quy định mức thu phí từng dự án; việc xây dựng và ban hành Thông tư được thực hiện theo đúng quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Mức thu phí từng dự án phù hợp với quy định tại Thông tư số 159/2013/TT-BTC ngày 15/11/2013 của Bộ Tài chính hướng dẫn thu phí sử dụng đường bộ hoàn vốn các dự án đầu tư xây dựng đường bộ. Trong đó, quy định khung mức thu phí; Lộ trình điều chỉnh mức thu phí: Năm 2014 mức thu tối đa không quá 2,5 lần mức tối thiểu Khung; năm 2015 tối đa không quá 3 lần mức tối thiểu Khung; năm 2016 áp dụng mức tối đa khung, đạt 3,5 lần so với mức phí cơ bản.

Hiện cả nước có 53 trạm thu phí, nhưng Bộ GTVT chỉ đề nghị lùi thời gian điều chỉnh tăng mức thu phí 5 tháng của 23 trạm. (Ảnh minh họa: KT)

Đề nghị của Bộ GTVT chưa phù hợp 

Quy trình đầu tư và thực hiện thu phí hoàn vốn đối với các dự án BOT giao thông trên các tuyến quốc lộ đang được thực hiện theo đúng trình tự nói trên. Tuy nhiên, ngày 30/12/2015, Bộ Tài chính nhận được công văn số 17178/BGTVT-TC ngày 25/12/2015 của Bộ GTVT đề nghị lùi thời hạn điều chỉnh mức thu phí hoàn vốn của 23 Dự án BOT (có lộ trình tăng phí kể từ ngày 1/1/2016) đến ngày 1/6/2016 (lùi thời gian thực hiện 5 tháng).

Bộ Tài chính thấy rằng, đề nghị của Bộ GTVT chưa phù hợp với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, cam kết với Nhà đầu tư trong Hợp đồng BOT Nhà nước đã ký. Bộ Tài chính cũng không thể ban hành Thông tư lùi thời hạn điều chỉnh mức thu phí ngay từ ngày 1/1/2016 vì phải thực hiện theo đúng quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Mặt khác, hiện cả nước có 53 trạm thu phí, nhưng Bộ GTVT chỉ đề nghị lùi thời gian điều chỉnh tăng mức thu phí 5 tháng của 23 trạm, trong khi đó vẫn tiếp tục có văn bản đề nghị Bộ Tài chính ban hành Thông tư quy định thu phí hoàn vốn 7 dự án sắp hoàn thành, với mức thu bằng 3,5 lần mức thu cơ bản.

Do đó, Bộ Tài chính đã có công văn đề nghị Bộ GTVT đánh giá tổng thể tình hình thu phí các dự án: Mức thu phí, thời gian thu phí hoàn vốn, tác động đến hoạt động kinh doanh vận tải, khả năng đóng góp của người dân… Đồng thời đề xuất sửa đổi, bổ sung chính sách cần phân tích tác động trước mắt và lâu dài, đảm bảo tính phù hợp của chính sách; đảm bảo hài hòa lợi ích Nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

Bộ Tài chính đánh giá, đề nghị của Bộ GTVT nhằm đánh giá toàn diện chính sách để đảm bảo công bằng giữa các Nhà đầu tư, tôn trọng cam kết với Nhà đầu tư, ổn định tâm lý của Nhà đầu tư và môi trường đầu tư ở Việt Nam; đề nghị của Bộ GTVT tuân thủ đúng quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật.  

Tuy nhiên Bộ Tài chính cũng khuyến nghị, việc đề xuất thời điểm áp dụng cần tính đến thời gian cho việc thực hiện điều chỉnh văn bản, theo đúng quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật; cũng như thời gian để các nhà đầu tư thực hiện các thủ tục (công khai mức thu phí; thời gian áp dụng; in, phát hành vé thu phí,...) trước khi triển khai áp dụng chính sách mới./.