Sửa Luật hình sự: Khung hình phạt quá rộng, dễ dẫn đến tiêu cực?

Bộ luật Hình sự (sửa đổi) đang được đưa ra lấy ý kiến của người dân nhằm phát huy quyền làm chủ, huy động trí tuệ của nhân dân, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời Hiến pháp để Bộ luật Hình sự đáp ứng yêu cầu đấu tranh, phòng chống tội phạm trong tình hình mới.

Luật sư Lê Luân

Theo luật sư Lê Luân, hiện nay chúng ta phân ra làm 4 loại tội phạm, bao gồm: tội ít nghiêm trọng dưới 3 năm tù, tội nghiêm trọng từ 3 đến dưới 7 năm tù, tội rất nghiêm trọng từ 7 đến dưới 15 năm tù, tội đặc biệt nghiêm trọng từ 15 năm tù trở lên, tù chung thân hoặc tử hình. Bên cạnh đó, BLHS cũng quy định chỉ phải chịu hình phạt tù giam từ 3 tháng trở lên, không quá 20 năm cho một tội và không quá 30 năm khi tổng hợp hình phạt tù có thời hạn.

“Như vậy, khoảng định khung quá lớn, dẫn đến việc tùy nghi cho Hội đồng xét xử ấn định dẫn tới chênh lệch trong việc áp dụng ở từng nơi, từng thẩm phán khác nhau. Và nó cũng là nguyên nhân dẫn đến tiêu cực trong việc xét xử. Bởi vậy, để trở nên khoa học, ta cần phân loại và ấn định rõ mức hình phạt cụ thể để tránh việc tùy tiện xét xử, tránh những tiêu cực và có sự thống nhất để tiến tới dùng đó là án lệ cho hệ thống tư pháp bảo vệ pháp luật”- luật sư Lê Luân đề xuất.

Theo luật sư Lê Luân, trong phân loại tội và hình phạt, nên bỏ quy định giới hạn dưới mức tù giam từ 3 tháng trở lên, mà một ngày cũng có thể là một mức phạt. “Có những hành vi đủ dấu hiệu tội phạm nhưng chỉ cần phạt tù một thời hạn ngắn để tiến tới mức phạt kế tiếp. Ví dụ, uống rượu khi lái xe có nồng độ cồn vượt mức quy định ở mức nhỏ thì phạt 5 ngày tù, tước giấy phép 10 ngày. Ở mức lớn hơn thì phạt 30 ngày tù, tước giấy phép 45 ngày. Cứ thế lũy tiến lên mức tiếp theo để xử phạt về tội này”.

Đề xuất khung hình phạt quy định theo 4 mức

Luật sư Lê Luân cho rằng, nên bỏ mức giới hạn trên là 30 năm tù giam, mà mở rộng không hạn chế để tổng hợp hình phạt cũng như để chuyển đổi sang mức chuộc tiền.

Luật sư Lê Luân đề xuất khung hình phạt có thể quy định theo 4 mức: tội tiểu hình, tội trung hình, tội trọng hình và tội đặc hình.

Đối với tội tiểu hình: Có mức bị xâm hại ở các tội có cấu thành vật chất dưới 10 triệu, bị xâm hại 10% sức khỏe trở xuống, chưa kể mức thiệt hại được gây ra là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, sẽ có mức phạt ở mức từ 6 tháng, 18 tháng hoặc 36 tháng.

“Ví dụ, trộm dưới 1 triệu phạt 3 tháng tù, trộm dưới 2 triệu và trên 1 triệu thì phạt 18 tháng, từ 2 triệu trở lên đến dưới 10 triệu phạt 36 tháng. Tội này được chuộc bằng tiền. Ví dụ, 1 tháng bằng 10 triệu, 2 tháng 30 triệu, 3 tháng 45 triệu,... cứ tăng dần mà chuộc tội”- Luật sư Luân nói.

Đối với tội trung hình: Có mức xâm hại từ 10 triệu đến dưới 100 triệu, xâm hại sức khỏe từ 10 đến dưới 31%, chưa kể mức thiệt hại xảy ra là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, sẽ có mức phạt bằng 3 năm, 5 năm, 7 năm. “Các loại tội thuộc loại này vẫn được chuộc bằng tiền, kể cả tội tham nhũng, 1 tháng tù bằng 20 triệu, 2 tháng bằng 45 triệu, 3 tháng bằng 60 triệu. Cứ thế mà chuộc”.

Còn đối với tội trọng hình: Có mức xâm hại vật chất bằng 100 đến dưới 500 triệu, đối với sức khỏe từ 31% đến dưới 75%, chưa kể các thiệt hại xảy ra là tình tiết tăng nặng TNHS, sẽ có mức án bằng 7 năm, 9 năm, 12 năm hoặc 15 năm.

Tội đặc hình: Có mức xâm hại vật chất từ 500 triệu trở lên, đối với sức khỏe từ 75% trở lên, sẽ có mức phạt 15 năm, 18 năm, 20 năm, 25 năm hoặc 30 năm trở lên, không giới hạn số năm tù giam, đến chung thân. “Bỏ hình phạt tử hình với các loại tội, trừ tội giết người. Tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ: quy định cụ thể và tính điểm để quy thành mức thời hạn/vật chất giảm trừ tương ứng với từng tình tiết”./.