Trong những tuần đầu của cuộc xung đột, Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt mạnh tay nhằm làm tê liệt ngành công nghiệp quốc phòng của Nga và ngăn chặn khả năng Moscow tiếp cận các công nghệ cần thiết để chế tạo vũ khí tinh vi.

Nhưng 17 tháng sau, Nga được cho là đã khai thác những lỗ hổng trong các lệnh trừng phạt của phương Tây để nhập khẩu công nghệ Mỹ thông qua các nước láng giềng, các nhà bán lẻ và nhiều công ty vỏ bọc. Một số chuyên gia và phương tiện truyền thông đã vạch ra những tuyến đường mà Nga có thể sử dụng để nhập khẩu công nghệ bị cấm hoặc bị hạn chế tiếp cận. Các tuyến đường này đã cho phép Điện Kremlin duy trì nguồn cung cấp tên lửa ổn định để tấn công các căn cứ quân sự và cơ sở hạ tầng của Ukraine.

Các quan chức Ukraine tuần trước cho biết, tên lửa hành trình K-100 mà Nga sử dụng trong các cuộc tấn công thời gian gần đây được chế tạo vào năm 2023 và có hơn 30 linh kiện nước ngoài. Điều này đồng nghĩa với việc các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã trở nên kém hiệu quả.

Trong một bình luận đăng tải trên Telegram, Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Andriy Yermak lưu ý: “Các biện pháp trừng phạt đã được áp dụng đối với Nga, nhưng chúng cần được tăng cường hơn nữa để Nga không thể có được những linh kiện quan trọng và không thể tiếp tục chế tạo tên lửa”.

Tuyến đường cửa sau đi qua các nước láng giềng

Trong số các biện pháp trừng phạt mà Mỹ và châu Âu áp dụng đối với Nga, có lệnh cấm bán công nghệ quan trọng mà Moscow sử dụng để chế tạo vũ khí.

Theo các nhà phân tích, ngành công nghiệp vũ khí của Nga từ lâu đã phụ thuộc một phần vào công vi mạch của Mỹ để chế tạo hệ thống định vị cho tên lửa tầm xa, máy bay chiến đấu và máy bay không người lái (UAV). Ông Gary Sommerville – nhà điều tra tình báo thuộc Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) cho rằng, Nga đang sử dụng 450 linh kiện do nước ngoài sản xuất để chế tạo những loại vũ khi tinh vi nhất của nước này.

Nga đã tìm cách lách lệnh trừng phạt và xây dựng thành công một hệ thống mua sắm bí mật, tập trung ở các nước láng giềng và nhiều quốc gia lân cận khác, trong đó có Kazakhstan, Gary Sommerville lưu ý.

“Bất chấp việc phương Tây liên tiếp áp đặt các lệnh trừng phạt và những biện pháp kiểm soát xuất khẩu ngay sau khi xung đột nổ ra, Nga đã dần thích nghi với tình hình và đang dựa vào tuyến đường nhập khẩu từ các nước thứ ba. Đây là điều mà trước đây chúng tôi chưa từng chứng kiến”.

Trước những đồn đoán trên, Bộ trưởng Kinh tế Kazakhstan Alibek Kuantyrov khẳng định, mặc dù nước này không tham gia chính sách trừng phạt của phương Tây chống lại Nga nhưng đã cam kết hạn chế trung chuyển các loại hàng hóa nằm trong danh sách đen. Chính phủ Kazakhstan nhiều lần khẳng định cam kết đảm bảo lãnh thổ Kazakhstan không bị lợi dụng để lách lệnh trừng phạt. Chúng tôi đã ban hành các quy định nghiêm ngặt, trong đó có việc giám sát chặt chẽ các loại hàng bóa bị trừng phạt. Chính phủ cũng áp dụng những biện pháp kiểm soát cần thiết để ngăn ngừa nguy cơ bị hứng chịu biện pháp trừng phạt thứ cấp. Kazakhstan luôn cởi mở và minh bạch trong vấn đề này”.

Nga mở mũi tấn công mới cắt đứt mắt xích chiến lược của Ukraine tại Kharkov

VOV.VN - Giao tranh hiện đang diễn ra dữ dội xung quanh thành phố Kupyansk ở tỉnh Kharkov, miền Đông Ukraine, khi Nga tìm cách cắt đứt mắt xích chiến lược của Ukraine còn Kiev nỗ lực đẩy lùi cuộc tấn công của Nga.

Công ty vỏ bọc và mua sắm trực tuyến

Tổ chức tư vấn Silverado Policy Accelerator của Mỹ cho rằng, số lượng chip mà Nga nhập khẩu từ nước ngoài đã giảm mạnh khi xung đột nổ ra, nhưng sau đó đã tăng trở lại. Nga hiện đang đa dạng hóa nguồn cung chip nhập khẩu. Dữ liệu thống kê cho biết nhập khẩu chất bán dẫn vào Nga đã tăng từ 1,8 tỷ USD vào năm 2021 lên 2,5 tỷ USD vào năm 2022.

Chuyên gia Gary Sommerville cho rằng để có được các linh kiện phương Tây, Nga đã thiết lập một mạng lưới các công ty vỏ bọc, được đăng ký tại các quốc gia như Kazakhstan và Armenia. Những công ty này sẽ mua số lượng lớn công nghệ của Mỹ thông qua các nhà bán lẻ của bên thứ ba và tái xuất khẩu sang Nga.

Hồi tháng 7 vừa qua, ông Mykola Danilyuk – sĩ quan quân đội Ukraine nói rằng, Nga đang sử dụng các cửa hàng trực tuyến để nhập khẩu chip điện tử của Mỹ dùng cho bộ phận điều khiển tên lửa. Nhiều mặt hàng được phân loại là "lưỡng dụng", tức là có thể sử dụng cho cả mục đích quân sự lẫn dân sự, do đó không nằm trong phạm vi trừng phạt.

Ông Danilyuk cho biết: “Bạn có thể chỉ cần đặt hàng trên Aliexpress và chúng sẽ được đóng gói để xuất đi từ Kazakhstan”. Người phát ngôn của Aliexpress từ chối bình luận về thông tin này.

Theo Business Insider, mặt hàng trên cũng có sẵn trên các website bán hàng trực tuyến khác như Amazon và eBay. Nhưng người phát ngôn của eBay khẳng định luôn tuân thủ luật pháp tại những quốc gia mà công ty này hoạt động và tuân thủ các biện pháp trừng phạt quốc tế liên quan.

“Ebay đã đình chỉ tất cả các giao dịch liên quan đến các địa chỉ tại Nga kể từ tháng 3/2022. Chúng tôi liên tục theo dõi các xu hướng giao dịch mới và cập nhật các biện pháp kiểm soát trong trường hợp cần thiết”.

Theo nhà phân tích Gary Sommerville, do sự phức tạp trong hệ thống thương mại toàn cầu nên các tập đoàn công nghệ lớn sẽ gặp nhiều khó khăn khi xác định sản phẩm của họ sẽ được đưa tới đâu. Vì thế, Phương Tây rất khó cắt đứt nguồn cung cấp công nghệ của Mỹ sang Nga ngay cả khi họ tiếp tục áp đặt thêm một loạt lệnh trừng phạt mới.