Vì sao bác sĩ gia đình ở Việt Nam còn “xa lạ” với nhiều người?

Ngày nay, trong guồng quay của xã hội hiện đại, khi kinh tế ngày càng phát triển, và nhận thức về sức khoẻ của người dân ngày càng được nâng cao, thì bác sĩ gia đình dần trở thành xu hướng phát triển tất yếu giúp phòng và chữa bệnh cho mỗi gia đình.

Bác sỹ gia đình-người đồng hành thân thiết mà các gia đình nên có

Dễ thấy nhất là trong đại dịch Covid-19, khi bệnh viện quá tải thì việc có đội ngũ bác sỹ gia đình theo dõi và chăm sóc sức khỏe bệnh nhân tại nhà rất quan trọng, vừa tránh lây lan dịch bệnh, vừa giảm tải cho các bệnh viện. Trong bối cảnh hậu Covid-19, nhận thức về việc phòng tránh bệnh tật và chăm sóc sức khoẻ sớm, định kỳ và thường xuyên đang trở thành mối lưu tâm hàng đầu của mọi người dân.

Bác sĩ gia đình thuộc chuyên khoa y học gia đình, được đào tạo và huấn luyện trở thành nhân viên y tế có kỹ năng trong chăm sóc sức khoẻ ban đầu, dự phòng và điều trị các bệnh thường gặp, phân loại và chuyển tuyến đến các chuyên khoa nếu cần thiết, tuỳ theo tình trạng của bệnh nhân.

Theo bác sĩ Nguyễn Phương Tú, giảng viên Bộ môn Sản phụ khoa, trường Đại học Y Hà Nội, bác sĩ gia đình đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong đời sống của mỗi gia đình, bất kể mọi lứa tuổi. Khi các gia đình được quản lý y tế bởi hệ thống bác sỹ gia đình, các thành viên đóng vai trò như một bệnh nhân, đòi hỏi các bác sỹ phải theo dõi liên tục và thường xuyên từ các vấn đề về tiêm chủng, tiền sử bệnh tật, dị ứng, lây nhiễm... nhằm đưa ra những biện pháp phòng tránh và bước đầu chăm sóc sức khoẻ cho các bệnh nhân, tạo nên mối liên hệ khăng khít và thấu hiểu giữa người bệnh và bác sỹ.

“Không những thế, việc quản lý này còn giúp cho việc cá thể hoá bệnh nhân tốt hơn, hiện đang là xu hướng của y học hiện đại, để tuỳ thuộc vào tình trạng bệnh nhân cụ thể, bác sỹ sẽ đưa ra được chế độ sinh hoạt giúp dự phòng bệnh và phác đồ điều trị đặc biệt để chữa trị đối với từng bệnh nhân”-  bác sĩ Nguyễn Phương Tú nói.

Cũng theo bác sĩ Nguyễn Phương Tú, giảng viên Bộ môn Sản phụ khoa, trường Đại học Y Hà Nội, khi thực trạng các bệnh dị ứng và chuyển hoá đang ngày càng tăng lên, việc đồng hành cùng bác sỹ gia đình là vô cùng cần thiết. Đối với những bệnh nhân có bệnh dị ứng, việc bác sỹ có hồ sơ về tiền sử dị ứng cũng như hồ sơ bệnh án về những đợt cấp của bệnh, sẽ giúp người bệnh được theo dõi sát và chỉnh liều thuốc tốt hơn, có khả năng dự phòng và kịp thời cắt các cơn cấp tính khi có những yếu tố nguy cơ hiện hữu như thay đổi thời tiết, stress hoặc tiếp xúc với các nguy cơ gây khởi phát bệnh.

Với những bệnh nhân mắc các bệnh chuyển hoá như tăng huyết áp, tiểu đường, gout,… việc tầm soát, kiểm tra định kỳ để theo dõi các chỉ số nhằm đánh giá đáp ứng thuốc, điều chỉnh chế độ ăn, phòng tránh các biến chứng nguy hiểm của bệnh được đặt ra cho các bác sỹ y học gia đình.

“Bác sỹ gia đình chính là thành phần cốt lõi giúp nâng cao tầm hiểu biết của người dân về bệnh tật và là nhân tố đi đầu ngăn cản các bệnh truyền nhiễm lan rộng thành dịch. Bác sỹ gia đình quản lý các vấn đề về tiêm chủng của người dân dựa trên các báo cáo dữ liệu số và nhanh chóng đưa ra các biện pháp điều trị sớm khi người dân có dấu hiệu đầu tiên của bệnh, nhằm ngăn chặn sự lây lan và truyền nhiễm hiệu quả”- bác sĩ Nguyễn Phương Tú nhận định..

Cầu nối giữa bệnh nhân và dịch vụ y tế Trung ương

Với sự theo dõi tận tình và liên tục đối với từng thành viên của hộ gia đình, bác sỹ gia đình không những đóng vai trò thiết yếu trong dịch vụ chăm sóc y tế gia đình, mà còn có tầm quan trọng đặc biệt trong hệ thống y tế công. Sự đóng góp của y học gia đình trong việc giảm sự quá tải y tế tuyến trung ương là không thể phủ nhận, khi mà bệnh nhân đã được phân loai điều trị và sơ cứu ban đầu trước khi nhập viện, sẽ giúp tiết kiệm chi phí và thời gian cho người bệnh và tránh áp lực cho các bác sĩ chuyên khoa tuyến trên.

“Chính việc này sẽ giúp giảm khả năng nhiễm trùng bệnh viện, nâng cao hiệu quả điều trị đối với những bệnh nhân cần điều trị và chăm sóc đặc biệt, tránh tình trạng chen lấn, xếp hàng đông đúc khi người bệnh không được phân tuyến điều trị.

Thêm vào đó, việc lưu trữ các hồ sơ thông tin của từng bệnh nhân sẽ giúp các bác sỹ dễ dàng tiếp cận đầy đủ quá trình diễn biến bệnh của bệnh nhân để phán đoán chính xác bệnh trạng, đồng thời có thể tiên lượng bệnh, khả năng di truyền đối với các bệnh liên quan đến gen và nhiễm sắc thể, hoặc khả năng lây nhiễm với các bệnh truyền nhiễm. Việc quản lý qua các kênh bác sỹ gia đình còn giúp ngăn ngừa việc người bệnh tự ý mua thuốc không rõ loại, tránh tình trạng kháng thuốc kháng sinh do tự ý kê đơn và uống thuốc tại Việt Nam’ - bác sĩ Nguyễn Phương Tú nhận định.

Tại Việt Nam vẫn tồn tại song song hai hệ thống y tế công và y tế tư nhân với dịch vụ y tế công vẫn chiếm ưu thế và được ưa chuộng nhiều hơn. Tuy nhiên, xu hướng tại các nước phương Tây hiện tại cho thấy, khi nhu cầu chăm sóc sức khoẻ của người dân cao hơn mà các dịch vụ y tế  đang không thể đáp ứng đủ nguyện vọng của bệnh nhân, thì bác sỹ gia đình đóng vai trò như một cầu nối giữa người bệnh và hệ thống y tế cấp cao và chuyên sâu hơn, có xu hướng phát triển trong tương lai. Khi đó, mỗi bệnh nhân có thể được giáo dục và học cách chăm sóc sức khoẻ chủ động, bảo vệ được sức khoẻ cho bản thân và gia đình, nâng cao chất lượng cuộc sống kể cả về mặt thể chất và tinh thần.

“Tuy bác sỹ gia đình còn là một ngành còn xa lạ đối với người dân Việt Nam, đặc biệt ở vùng nông thôn, nhưng hứa hẹn sẽ phát triển trong tương lai, nếu được đầu tư và chú trọng nhiều hơn” - bác sĩ Nguyễn Phương Tú, giảng viên Bộ môn Sản phụ khoa, trường Đại học Y Hà Nội nhấn mạnh.