Đàm phán hòa bình bế tắc, giải pháp khả thi nào cho Afghanistan?

Thủ đô Kabul ngày 20/7 lại rung chuyển bởi nhiều quả rocket rơi xuống gần Dinh Tổng thống, thời điểm diễn ra buổi cầu nguyện dịp lễ Eid al-Adha. Vụ việc khiến Tổng thống Ashraf Ghani và nhiều chức sắc nhà thờ có mặt tại dinh thự trên đã phải ngừng buổi cầu nguyện. Taliban lên tiếng phủ nhận liên quan đến vụ tấn công.

Vụ tấn công diễn ra trong bối cảnh cộng đồng quốc tế đang hối thúc lực lượng Taliban ngừng ngay các cuộc tấn công trên khắp quốc gia Tây Nam Á này. Trước đó, cuộc hòa đàm giữa đại diện Chính phủ và lực lượng Taliban tại Doha (Qatar) đã không thể đi đến một lệnh ngừng bắn.

Chủ tịch Hội đồng tối cao Hòa giải Afghanistan Abdullah Abdullah kêu gọi các bên hợp tác hướng đến hòa bình.

“Người dân Afghanistan đang phải chịu thảm cảnh tiếp tục chiến tranh. Cuộc chiến này đã diễn ra trong 42 năm trên đất nước của chúng ta và hàng trăm nghìn người đã hy sinh mạng sống của họ, vì vậy chúng ta phải hớp tác hướng tới hòa bình”, ông Abdullah nói.

Bất chấp lợi thế kiểm soát nhiều vùng lãnh thổ, hiện có nhiều ý kiến cho rằng Taliban cũng đang thực sự muốn “đình chiến” với chính phủ Afghanistan. Trước hết, các chiến dịch quân sự của Taliban thời gian qua gây nhiều tổn thất lớn cho lực lượng này với hàng chục nghìn người thiệt mạng, trong số đó có rất nhiều chỉ huy cấp trung và cấp dưới. Cách duy nhất để Taliban “ hồi sức” và ngăn chặn một cuộc phản công của quân chính phủ Afghanistan là tuyên bố ngừng bắn.

Ngoài ra, việc mở rộng các chiến dịch quân sự của Taliban đang khiến cộng quốc tế lo ngại với nhiều lời cảnh báo.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayip Erdogan đã kêu gọi Taliban nên chấm dứt kế hoạch đánh chiếm Afghanistan: “Kế hoạch mở rộng vùng chiếm đóng của Taliban không phải là cách tiếp cận đúng đắn. Thổ Nhĩ Kỳ đang kêu gọi Taliban cần chấm dứt chiến dịch của mình”.

Chiếm được nhiều vùng lãnh thổ nhưng để Taliban kiểm soát các khu vực này là điều không dễ dàng. Do đó, việc nhất trí với chính phủ về một thỏa thuận ngừng bắn có thể giúp Taliban có thêm thời gian củng cố những khu vực đã giành quyền kiểm soát. Vì vậy ngay sau các cuộc đàm phán ở Doha, thủ lĩnh Taliban Hibatullah Akhundzada khẳng định mong muốn đạt được giải pháp chính trị với chính phủ và hai bên nhất trí sẽ tiếp tục các cuộc đối thoại vào tuần tới.

Với những diễn biến thay đổi tại Afghanistan, nhiều quốc gia bắt đầu đề cập khả năng Taliban có thể tham gia chính phủ liên hiệp. Tuy nhiên do có sự khác biệt lớn về quan điểm chính trị, các cuộc đàm phán thành lập chính phủ liên minh sẽ không dễ dàng được Taliban chấp nhận.

Giới quan sát nhận định, xét từ tình hình hiện nay, nhiều khả năng xảy ra nhất là dưới sự can dự của các lực lượng bên ngoài, Chính phủ Afghanistan và Taliban có thể sẽ đạt được lệnh ngừng bắn tạm thời, sau đó hướng đến một thỏa thuận khung thành lập chính phủ liên minh. Tuy nhiên quá trình để thực hiện các bước đi này sẽ thực sự là một bài toán nan giải với nhiều nguy cơ có thể khiến con tàu hòa bình trệch hướng./.