Do tham nhũng, chính phủ Cộng hòa Czech phải giải thể

Thủ tướng Cộng hòa Czech Petr Necas hôm 16/6, buộc phải tuyên bố từ chức sau hàng loạt bê bối tham nhũng của những nhân vật thân cận với ông. Điều này có nghĩa là toàn bộ chính phủ của ông Necas sẽ ra đi và Cộng hòa Czech có thể phải tổ chức bầu cử trước thời hạn bởi khả năng liên minh cầm quyền thành lập một chính phủ mới là khá mong manh.

Phát biểu sau cuộc gặp với lãnh đạo Đảng Dân chủ Công dân cầm quyền, ông Necas cho biết đã theo dõi sát diễn biến tình hình chính trị đất nước những ngày qua, và ông muốn thể hiện trách nhiệm chính trị của mình. Cùng với quyết định rời bỏ ghế Thủ tướng, ông Necas cũng cho biết sẽ thôi giữ chức Chủ tịch Đảng Dân chủ công dân cầm quyền.

Thủ tướng Czech Necas (ảnh: naturalgaseurope)

Quyết định của ông Necas đưa ra chỉ vài ngày sau khi cảnh sát Cộng hòa Czech tiến hành cuộc đột kích quy mô lớn vào Văn phòng Thủ tướng và trụ sở Bộ quốc phòng, bắt giữ 8 người, trong đó có Chánh văn phòng Thủ tướng và cựu Chủ tịch nhóm nghị sỹ đảng Dân chủ Công dân cầm quyền, đều là những nhân vật thân cận của ông Necas. Ngoài ra, trong số các đối tượng thuộc diện bị điều tra vì tội tham nhũng còn có bà Radka, người vợ đang chuẩn bị li dị của ông Necas.

Đây là chiến dịch chống tham nhũng lớn nhất ở Cộng hòa Czech trong vòng 20 năm qua với sự tham gia của khoảng 400 cảnh sát, tiến hành lục soát nhiều nơi làm việc của văn phòng chính phủ, tài khoản ngân hàng, 31 nhà riêng của các quan chức và thu giữ ít nhất 6 triệu USD tiền mặt cùng hàng chục kilogram vàng chưa rõ nguồn gốc.

Chiến dịch nằm trong số những cải cách của chính ông Necas, qua đó cho phép các công tố viên mới được chỉ định được toàn quyền điều tra các vụ tham nhũng ở Cộng hòa Czech. Tuy nhiên, ông Necas lại khẳng định không biết gì về những vi phạm hay các cuộc điều tra này và điều đó khiến nhiều người dân Cộng hòa Czech tỏ ra thất vọng.

Một người dân cho biết: “Tôi cho rằng hành động này của ông Necas là quá muộn. Ông ấy cần phải biết điều gì đang diễn ra quanh mình và tin vào những thông tin mà ông ấy được cung cấp.”

Mặc dù vậy, cũng có nhiều người cho rằng, ít ra động thái từ chức của ông Necas là một bước đi đúng đắn.

Một người dân ở thủ đô Prague cho biết: “Tôi nghĩ hành động từ chức này là bước đi cần thiết. Ông Necas đã làm một việc đúng đắn trong tình huống này. Tôi mong chính phủ mới sẽ được thành lập sau các cuộc bầu cử thông thường. Tôi cho rằng sai lầm của cá nhân không nên ảnh hưởng tới toàn bộ chính phủ.”

Ông Necas cho biết, Đảng Dân chủ Công dân cầm quyền sẽ nỗ lực đề cử một nhân vật khác đứng ra thành lập chính phủ mới hoạt động từ nay cho đến cuộc bầu cử đúng thời hạn vào năm sau. Tuy nhiên, Liên minh cầm quyền sẽ khó lòng thành lập được chính phủ mới bởi họ không chiếm đa số áp đảo tại Quốc hội. Cách duy nhất để có được sự ủng hộ áp đảo tại Quốc hội là thuyết phục được những thành viên tự do. Nhưng kể cả trong trường hợp này, Hiến pháp Cộng hòa Czech trao quyền cho Tổng thống Milos Zeman quyền chỉ định Thủ tướng mới. Và với việc là đối thủ của ông Necas trên chính trường, Tổng thống Zeman có thể sẽ không tán thành ứng cử viên Thủ tướng mà liên minh cầm quyền đề xuất.

Trong trường hợp các phe phái không thỏa thuận được về chính phủ mới, hoặc các nghị sĩ nhất trí giải tán quốc hội, Cộng hòa Czech sẽ phải tiến hành bầu cử sớm, có thể vào tháng 8 hoặc tháng 9 năm nay. Các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy nhiều khả năng đảng Dân chủ Xã hội trung tả sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tới./.