Không đạt được thỏa thuận hạt nhân Iran sau 3 ngày đàm phán

Bất chấp việc thương lượng được kéo dài thêm một ngày, cuộc đàm phán giữa Iran và Nhóm P5+1 (gồm 5 ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc là Anh, Mỹ, Pháp, Nga, Trung Quốc cùng với Đức) tại Geneva, Thụy Sĩ kết thúc sáng nay (10/11) mà không đạt được thỏa thuận nào về chương trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran. Tuy nhiên, các bên nhất trí sẽ gặp lại nhau vào ngày 20/11 tới để tiến hành các cuộc đàm phán mới.

Chia rẽ mới lại nổi lên giữa Mỹ và các đồng minh châu Âu trong ngày họp cuối cùng khi Pháp cho rằng, đề xuất đang được thảo luận không đủ hiệu quả để ngăn chặn mối đe dọa Iran sở hữu bom hạt nhân. Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius cho biết, lò phản ứng Aral ở phía đông nam Tehran có thể sản xuất đủ Plutonium chỉ trong vòng 1 năm ngay sau khi bắt đầu. Pháp đang muốn đóng băng việc xây dựng lò phản ứng dự kiến bắt đầu hoạt động vào năm tới này.

Pháp cũng bày tỏ không hài lòng về những nỗ lực của Iran giới hạn các hoạt động làm giàu urani. Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius nói: “Cuộc gặp tại Geneva cho phép chúng ta có những bước tiến nhưng chúng ta chưa thể đi đến kết luận vì vẫn còn một số vấn đề cần giải quyết. Các bên cần phải tiếp tục đàm phán để có thể tiến tới thỏa thuận”.

Phủ nhận có sự bất đồng nổi lên trong nội bộ nhóm đàm phán, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cho rằng, có những “bước tiến lớn” trong việc giải quyết sự khác biệt trong các cuộc đàm phán. Ông Kerry cũng bày tỏ lạc quan về việc hai bên có thể tiến tới một thỏa thuận trong vài tuần tới. Tuy nhiên, Mỹ cũng nhắc lại lập trường mong muốn có một giải pháp ngoại giao nhưng cánh cửa ngoại giao cũng sẽ không mở mãi.

Các cuộc đàm phán hạt nhân Iran cũng đang chịu nhiều sức ép từ phía Israel. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định sẽ phản đối bất cứ thỏa thuận nào giữa P5+1 với Iran. Ông Netanyahu cảnh báo đồng minh Mỹ và các đối tác châu Âu rằng, Iran đang tiến tới một “thỏa thuận thế kỉ” để giảm nhẹ các biện pháp trừng phạt nhưng sẽ không dừng chương trình hạt nhân của mình. Ngoại trưởng Mỹ hôm qua cũng thừa nhận, các nước rất quan tâm tới việc tiến tới thỏa thuận hạt nhân với Iran sẽ có thể gây thêm căng thẳng với Israel và Saudi Arabia.

Đây là cuộc đàm phán thứ hai giữa Iran và Nhóm P5+1 kể từ khi Tổng thống Iran Hassan Rowhani lên nắm quyền sau cuộc bầu cử tháng 6 vừa qua.

Tại cuộc đàm phán lần này, Nhóm P5+1 cam kết cho phép Iran tiếp cận nguồn tiền 50 tỷ USD mà nước này bị phỏng tỏa nhiều năm qua nếu Iran thực sự có những nhượng bộ. Phát biểu sau cuộc đàm phán hôm qua, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif khẳng định, Iran sẵn sàng nhượng bộ nếu các biện pháp trừng phạt được nới lỏng, đồng thời bày tỏ tin tưởng thỏa thuận này sẽ sớm đạt được trong tương lai gần.

Ông Zarif nói: “Rõ ràng 6 nước có quan điểm khác biệt nhưng chúng tôi đang hợp tác cùng nhau và hi vọng có thể đạt được thỏa thuận trong cuộc đàm phán sắp tới. Những gì chúng tôi tìm kiếm là một ý nguyện và quyết tâm chính trị để hoàn thành giai đoạn đầu của thỏa thuận”./.