Khủng hoảng khí đốt Nga – Ukraine: Vẫn rối như canh hẹ

Ngày 21/10, tại Brussels, Bỉ diễn ra cuộc gặp 3 bên giữa Nga, Ukraine và Liên minh Châu Âu nhằm tìm kiếm một thỏa thuận để tìm giải pháp giúp ổn định nguồn cung khí đốt cho Ukraine khi mùa đông đang đến gần. Tuy nhiên, dư luận không mấy lạc quan về một thỏa thuận cuối cùng khi các bên liên quan vẫn còn nhiều chia rẽ. 

Nhà máy lọc dầu AO Gazprom Neft ở Moscow, Nga (ảnh: Blooberg)

Cuộc đàm phán ở Brussels có sự tham gia của Bộ trưởng Năng lượng Nga Alexander Novak, Bộ trưởng năng lượng và than Ukraine Yuri Prodan và Cao ủy liên minh Châu Âu phụ trách về năng lượng Guenther Oettinger. Nội dung chính của cuộc gặp 3 bên lần này tập trung vào việc Nga sẽ tiếp tục cung cấp khí đốt cho Ukraine theo thỏa thuận tạm thời mà các bên vừa đạt được hôm 18/10 vừa qua tại Milan, Italy. 

Theo thỏa thuận tạm thời này, dưới sự dàn xếp của Liên minh Châu Âu, Ukraine nên trả cho phía Nga khoản nợ 3,1 tỷ USD trong tổng số nợ ước tính là 5,3 tỷ USD vào cuối năm nay. Đổi lại, Nga sẽ cung cấp 5 tỷ m3 khí đốt cho phía Ukraine với giá 385 USD/1000m3 đến hết ngày 31/3 năm tới.

Tuy nhiên, phía Ukraine vẫn chưa đạt được sự nhất trí cuối cùng về một số điểm trong thỏa thuận này, đặc biệt là thời hạn thanh toán các khoản nợ. Chính vì vậy, cuộc gặp 3 bên diễn ra ngày 21/10, các bên sẽ tiếp tục thảo luận để đạt được một thỏa thuận cuối cùng về việc trả các khoản nợ.

Theo các nhà phân tích, ở thời điểm hiện nay, Chính phủ Ukraine không đủ ngân sách để trả khoản nợ khổng lồ này. Do đó, Ukraine sẽ phải thảo luận với phía Liên minh Châu Âu nhằm tìm kiếm một khoản vay trị giá khoảng 1,6 tỷ USD từ các tổ chức tài chính quốc tế. Nhưng Châu Âu cũng đang chia rẽ trong việc cung cấp các khoản vay tài chính cho Ukraine. Trong phiên họp Bộ trưởng ngoại giao Liên minh châu Âu ngày 20/10 tại Luxembourg, các Bộ trưởng đã không đề cập vấn đề này.

Trong khi đó, trong chuyến thăm Slovakia ngày 20/10, Thủ tướng Đức Angela Merkel đã kêu gọi các đồng minh giúp đỡ Ukraine trả món nợ khí đốt của Nga. Bà Merkel nhấn mạnh: “Mọi người đều phải có đóng góp, bao gồm cả Slovakia. Chúng ta chưa có giải pháp nào, mà mùa đông lạnh giá thì đang đến. Điều quan trọng là EU, Nga và Ukraine phải đạt được một giải pháp giúp ổn định nguồn cung khí đốt trong mùa đông”. 

Mặc dù phụ thuộc khá lớn vào nguồn cung khí đốt của Nga đi qua Ukraine, song Liên minh châu Âu vẫn đang rất cân nhắc khi thảo luận đến vấn đề hỗ trợ tài chính cho Kiev. Một mặt là do bản thân Liên minh châu Âu cũng đang gặp không ít khó khăn về tài chính sau một loạt các cuộc khủng hoảng nội tại. Thêm vào đó, việc Ukraine muốn sửa đổi Hiệp định về bán và quá cảnh khí đốt của Nga cho Châu Âu để kiếm lời cũng khiến người dân Châu Âu không mấy hài lòng.

Trước thềm các cuộc họp thảo luận về khí đốt, phía Nga cũng cho biết sẵn sàng cung cấp cho Ukraine một lịch trình linh hoạt hơn cho việc trả nợ. Trong đó, Ukraine chỉ bắt buộc phải trả trước 1,45 tỷ USD trong tổng số 3,1 tỷ USD, phần còn lại sẽ được thanh toán vào cuối năm. Tuy nhiên, Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Yuri Prodan cho biết nước này hiện không sẵn sàng cho bất kỳ một khoản thanh toán nào và nhấn mạnh, mọi thứ sẽ phải giải quyết sau khi Nga cung cấp khí đốt cho Kiev.

Những quan điểm trái ngược nhau của các bên liên quan đến khoản nợ của Ukraine có thể là rào cản lớn để các bên đạt được một thỏa thuận cuối cùng vào ngày ngày 21/10./.