Lãng phí thực phẩm toàn cầu khiến hàng triệu người chết đói

Khẩu hiệu của Ngày Lương thực Thế giới năm nay là “Sức khỏe phụ thuộc vào hệ thống cung ứng thực phẩm lành mạnh”, với chủ đề là “Quá trình sản xuất thực phẩm bền vững vì An ninh thực phẩm và dinh dưỡng”.

Đây là dịp để các nước nhìn lại quá trình sản xuất, phân phối đến tiêu dùng nhằm tìm ra phương pháp đảm bảo an ninh lương thực, đảm bảo dinh dưỡng hợp lý vì sức khỏe cộng đồng.

Một nghịch lý đang tồn tại là 842 triệu người trên thế giới bị đói trong khi khoảng 1,3 tỷ tấn lương thực bị lãng phí mỗi năm. Khối lượng lương thực bị lãng phí này đủ nuôi sống 3 tỷ người.

Logo của Ngày Lương thực Thế giới (Ảnh FAO)

Riêng khu vực châu Á-Thái Bình Dương, hơn nửa tỷ người đang phải chịu đói trong khi có đến 42% số rau quả và 1/5 số lương thực được sản xuất tại khu vực này bị bỏ phí.

Ngoài vấn đề chống lãng phí, thất thoát, các chuyên gia Liên Hợp Quốc cũng lưu ý, các nước giàu lẫn nghèo nên tập trung hỗ trợ cho đối tượng là các hộ nông dân sản xuất nhỏ lẻ.

Khảo sát cho thấy, gần 70% khối lượng lương thực trên toàn cầu là do các hộ nông dân nhỏ sản xuất. Từ kết quả khảo sát này, Liên Hợp Quốc phối hợp với các nước tăng cường triển khai nhiều dự án trợ giá phân bón, cây, con giống cho các hộ nông dân.

Nhân ngày đầu tiên của Tuần lễ Lương thực thế gới hôm qua, tổ chức Nông Lương Liên Hợp Quốc đã giới thiệu các dự án thành công do Italia tài trợ tại các nước Đông Phi, Tây Phi và Trung Mỹ về việc chuyển đổi các hộ nông dân nhỏ thành các doanh nghiệp nhỏ. 

Ông Ulrich Hoffmann, Cố vấn chính sách thương mại cấp cao tại Tổ chức Hội nghị Thương mại và Phát triển Liên Hợp Quốc nhấn mạnh vai trò của các hộ nông dân nhỏ: “80% số người nghèo trên thế giới sống ở các vùng nông thôn. 50% số người nghèo là các hộ nông dân nhỏ và gần 90% số người nghèo sống tại châu Á, đặc biệt Nam Á và tiểu vùng Sahara châu Phi. Do vậy, vấn đề đói nghèo về căn bản nằm ở vùng nông thôn và ở khía cạnh lớn hơn đó là vấn đề của những hộ nông dân thiếu các phương tiện để sản xuất lương thực tự nuôi sống bản thân, nâng cao thu nhập”.

Tại Mỹ, chính quyền bang Maryland cũng tận dung khai thác hiệu quả quan hệ cung-cầu ở cấp địa phương. Chính quyền bang đã khuyến khích tất cả các trường học mua thực phẩm của các chủ trang trại đóng trên địa bàn.

Việc tiêu thụ nguồn lương thực sản xuất ở địa phương có nhiều lợi ích: thực phẩm tươi ngon giúp nâng cao sức khỏe của trẻ em, không mất chi phí nhập khẩu nông sản, giảm chi phí vận chuyển và đặc biệt nâng cao thu nhập cho các hộ nông dân địa phương.

Anh Reinhart, một nông dân ở bang Maryland thường bán rau quả cho một trường tiểu học cách trang trại của anh 20 km cho biết: “Nguồn tiền thu về từ việc bán nông sản, nông dân lại đầu tư nâng cấp phương tiện sản xuất. Chi phí vận chuyển rất thấp, hơn nữa chúng tôi không phải mất tiền cho bên trung gian hoặc thương lái khi bán hàng. Rõ ràng tôi có thể tự ấn định giá cả và hạn chế nhiều chi phí khi bán sản phẩm, thành quả lao động mà mình tốn công sức bỏ ra.”

Các chuyên gia dinh dưỡng Mỹ đã tổng kết, thông qua chương trình này, hàng triệu trẻ em Mỹ được hưởng bữa ăn học đường được chính phủ liên bang trợ giá. Gần 20 triệu trẻ em của các gia đình thu nhập thấp có thể tập trung học tập mà không bị đói.

Việc cung ứng thực phẩm tươi cũng phù hợp với chiến dịch chống bệnh béo phì ở trẻ em, khi chính phủ Mỹ đưa ra quy định yêu cầu các căngtin trường học hạn chế đồ hộp, tăng rau xanh, hoa quả, cá, giảm muối, giảm chất béo trong bữa ăn của học sinh.

Rõ ràng mô hình từ Nông trại đến Trường học mang về nguồn thu cho kinh tế địa phương, đảm bảo bữa ăn lành mạnh cho thế hệ trẻ. Đó là lý do mô hình này được triển khai tại 6 bang của Mỹ vào năm 1997 đã nhanh chóng áp dụng tại tất cả 50 bang.

Câu chuyện thành công này cũng diễn ra ở Brazil. Chuyên gia dinh dưỡng học đường thuộc Chương trình Lương thực thế giới Carmen Burbano cho biết, Brazil đã cung cấp bữa ăn học đường bằng nguyên liệu từ các trang trại địa phương cho hơn 45 triệu trẻ em trong năm 2010, qua đó các hộ nông dân địa phương thu về 500 triệu USD mỗi năm.

Chương trình lương thực Thế giới và Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc đang phối hợp với chính phủ Braxin nhằm triển khai mô hình từ Trang trại đến Trường học tại một số quốc gia châu Phi với kinh phí 2 triệu USD.

Liên Hợp Quốc hy vọng, với chủ đề “Quá trình sản xuất thực phẩm bền vững vì An ninh thực phẩm và dinh dưỡng”, mỗi quốc gia tùy vào hoàn cảnh thực tế có sáng kiến sản xuất và tiêu dùng nhằm bảo đảm an ninh lương thực và lương thực lành mạnh cho tất cả mọi người./.