Mỹ lại làm sứt mẻ quan hệ với đồng minh

Mặc dù chưa có bất kỳ bí mật lớn nào bị tiết lộ song những thông tin mà WikiLeaks công bố đã khiến cho các chính trị gia Pháp nổi giận và có nguy cơ đẩy nước Mỹ vào một cuộc tranh cãi căng thẳng mới với đồng minh của nước này.

Tổng thống Pháp thể hiện sự bất bình trước thông tin bị NSA nghe lén điện thoại (ảnh: EPA)

Theo những thông tin được WikiLeaks tiết lộ và được đăng tải trên một số phương tiện truyền thông của Pháp, Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA) đã do thám 3 đời Tổng thống Pháp - gồm hai cựu Tổng thống Jacques Chirac, Nicolas Sarkozy và đương kim Tổng thống François Hollande.

Việc do thám các vị nguyên thủ Pháp diễn ra ít nhất từ năm 2006 đến tháng 5/2012, thời điểm ông Hollande kế nhiệm ông Sarkozy (ngày 15/5/2012). Không chỉ do thám 3 đời Tổng thống Pháp, NSA được cho là đã do thám cả các Bộ trưởng trong nội các nước này và đại sứ Pháp tại Mỹ. Các số điện thoại của các nhà lãnh đạo Pháp đều nằm trong danh mục các đối tượng theo dõi của NSA.

Có trong tay danh mục theo dõi này (số điện thoại, danh tính…), NSA có thể tìm kiếm dữ liệu trên toàn thế giới để phục vụ việc do thám. Các tài liệu bị rò rỉ bao gồm các đoạn hội thoại giữa các quan chức chính phủ Pháp về cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, tương lai của Liên minh châu Âu, mối quan hệ giữa chính phủ Pháp và chính phủ của Thủ tướng Đức Angela Merkel, các nỗ lực của Pháp trong việc xây dựng hệ thống nhân viên điều hành của Liên hợp quốc và những tranh cãi giữa Pháp và Mỹ về chương trình do thám của Mỹ.

Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ bị lên án vì hành động theo dõi “bạn bè”. Kể từ khi cựu điệp viên Mỹ Edward Snowden hồi năm 2013 tiết lộ NSA đã nghe lén điện thoại của Thủ tướng Đức Angela Merkel và hàng triệu người dân Pháp, đã làm dấy lên phản ứng tại châu Âu về việc Mỹ sử dụng hệ thống tình báo của nước này để nghe lén các cuộc hội thoại tại các nước đồng minh.

Tổng thống Mỹ Barack Obama sau đó đã ra lệnh xem xét lại toàn bộ các hoạt động tình báo của NSA đối với các nước đồng minh và tuyên bố ngưng các hoạt động gián điệp nhằm vào các nhà lãnh đạo của các nước đồng minh, hoặc phụ tá của họ. Vì thế, những gì mà WikiLeaks vừa tiết lộ được cho là sẽ khiến Mỹ một lần nữa phải mất mặt và đẩy Mỹ vào những căng thẳng ngoại giao với các nước đồng minh.

Người sáng lập WikiLeaks Julian Assange cho biết, các báo cáo trên là hoàn toàn xác thực và người dân Pháp có quyền được biết rằng, chính phủ của họ là mục tiêu của chương trình do thám từ chính một nước mà họ tưởng là “đồng minh thân cận”. Người sáng lập WikiLeaks cho rằng những thông tin mà họ vừa công bố đã cho thấy một cái nhìn sâu sắc hơn về chương trình do thám của Mỹ đối với các đồng minh.

Trong khi đó, Nga hôm qua cũng lên tiếng cho rằng, hành động của Mỹ chẳng có gì đáng ngạc nhiên. Phát biểu tại một cuộc đàm phán ở Paris, Pháp, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nói: “Tôi đã không chứng kiến việc này song tôi cũng chẳng lấy gì làm ngạc nhiên trước hành động của Mỹ. Dù sao đi nữa thì trong các cuộc đàm phán của chúng ta, tất cả các thiết bị micro cũng nên được giám sát để tránh bị nghe lén.”

Trước những thông tin bị rò rỉ, giới chức Mỹ cho biết sẽ không bình luận gì về những thông tin này. Người phát ngôn Hội đồng an ninh quốc gia Mỹ Ned Price khẳng định, Mỹ không tiến hành bất kỳ hoạt động do thám nước ngoài nào nếu không phải vì mục đích an ninh quốc gia và điều này được áp dụng với tất cả mọi đối tượng, từ các công dân bình thường tới các nhà lãnh đạo thế giới.

Tuy nhiên, có vẻ như câu trả lời này của Mỹ không làm các đồng minh của nước này hài lòng. Một quan chức thân cận của Tổng thống Pháp Hollande cho biết ông Hollande sẽ triệu tập một cuộc họp hội đồng quốc phòng trong ngày hôm nay để đánh giá về những thông tin trích dẫn từ các tài liệu mới tiết lộ của WikiLeaks cáo buộc rằng Washington đã do thám các nhà lãnh đạo Pháp.

Đảng Xã hội của ông Hollande đã ban hành một tuyên bố bày tỏ sự giận dữ cho rằng việc Mỹ do thám các nhà lãnh đạo nước này là hành động không thể dung thứ. Nhiều chính trị gia Pháp cũng đã gửi thông điệp tới các phương tiện truyền thông nhằm lên án hành động mà họ cho là không thể chấp nhận được của Mỹ.

Theo giới quan sát, cáo buộc mới về việc Mỹ do thám đồng minh của mình có thể khiến nước này gặp khó khăn hơn trong việc tranh thủ sự ủng hộ từ các nước đồng minh trong các vấn đề quốc tế. Tổng thống Mỹ Obama đã từng phải đích thân gọi điện cho người đồng cấp Pháp Hollande về vụ nghe lén điện thoại đối với hàng triệu công dân Pháp vào hồi năm 2013, khiến Paris nổi giận.

Chưa rõ lần này Washington sẽ giải quyết thế nào khi mà chính quyền của Tổng thống Hollande có vẻ đã mất niềm tin vào đồng minh của mình, như cựu Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Michele Alliot-Marie đã nói “hành động của Mỹ đang làm dấy lên câu hỏi về mối quan hệ tin cậy giữa các đồng minh”./.