Abenomics: Sự thành công của Thủ tướng Nhật Bản?

Thứ Năm, 12:30, 02/11/2017

VOV.VN - Với chiến thắng lớn của liên minh cầm quyền trong cuộc bầu cử Hạ viện ngày 22/10 vừa qua, ông Shinzo Abe sẽ tiếp tục nắm quyền ít nhất đến năm 2021.

Ông Abe sẽ trở thành thủ tướng Nhật Bản tại nhiệm lâu nhất kể từ sau Thế chiến II đến nay, với nhiều dấu ấn quan trọng, trong đó Abenomics là nhân tố chủ đạo làm nên sự kỳ diệu nói trên.

Liên minh cầm quyền của ông Abe thắng áp đảo 2/3 số ghế tại Hạ viện. Thủ tướng Abe nhiều khả năng sẽ làm thêm nhiệm kỳ nữa và sửa đổi hiến pháp. (Ảnh: Reuters)

Từ phiên bản 1.0…

Ba mũi tên là thuật ngữ chỉ nội dung cốt lõi của chính sách kinh tế Abenomics 1.0 của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe khi mới lên cầm quyền năm 2012. Mũi tên thứ nhất là “ngân sách”. Ông Abe, chủ trương nhà nước sẽ chi ra hàng ngàn tỷ Yen, nhằm kích cầu nền kinh tế, ngược hẳn với chính sách “thắt lưng buộc bụng” của Liên minh châu Âu (EU).

Mũi tên thứ hai là “tiền tệ”. Theo đó, Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BOJ) tiến hành cải tổ chính sách tiền tệ để đạt mục tiêu lạm phát ở mức 2% vào năm 2015, thông qua kỹ thuật được gọi là “giảm nhẹ chất lượng và số lượng”. Bơm tiền mặt vào thị trường nhằm bôi trơn tín dụng, giảm chi phí cho vay kích thích đầu tư của doanh nghiệp và tiêu dùng của người dân.

Mũi tên thứ ba là “cải cách”. Việc cải tổ cơ cấu được tiến hành nhằm chuyển đổi sâu sắc hệ thống kinh tế và khơi dậy “tiềm năng tăng trưởng” của Nhật Bản. Hướng tới việc giảm thuế cho doanh nghiệp, tự do hóa thị trường điện, hiện đại hóa nông nghiệp, gia tăng việc làm, nhất là lao động nữ.

Tuy nhiên, sau thời gian thực hiện, hai mũi tên đầu đã thu được kết quả khả quan, còn mũi tên thứ 3 đã không thành công như dự kiến, thay vì đầu tư tiền tệ lại chạy vào kênh tích trữ, bởi thu nhập của người lao động tăng chậm bị san bằng tỷ số với thuế trị giá gia tăng, khiến nền kinh tế tăng trưởng âm vào quý II và III/2014.

Đến phiên bản 2.0…

Sau khi đã vượt qua các thử thách về chính trị, cùng với việc đổi mới nhân sự bộ máy chính phủ, Thủ tướng Abe đã khởi động Chương trình Abenomics phiên bản 2.0 hay còn gọi là giai đoạn 2 của Abenomics, với những mục tiêu tham vọng và dài hạn hơn. Cũng là 3 mũi tên, nhưng lần này mỗi mũi tên nhằm tới 3 mục tiêu cụ thể hơn.

Một là, mục tiêu tăng trưởng GDP 600.000 tỷ yen (5.000 tỷ USD) so với con số GDP 490.000 tỷ Yen của Nhật Bản trong năm tài khóa 2014 là một mục tiêu đầy tham vọng.

Hai là, tăng cường các biện pháp hỗ trợ nuôi và sinh con. Mục tiêu này nhằm khắc phục tình trạng lão hoá và dân số giảm, ông Abe thực hiện chủ trương hỗ trợ tài chính cho các gia đình và đề ra mục tiêu tăng tỷ lệ sinh lên mức bình quân từ 1,4 đến 1,8 trẻ/bà mẹ. Đồng thời cam kết duy trì dân số luôn ở mức 100 triệu dân đến năm 2065.

Ba là, cải thiện an sinh xã hội. Theo đó, Nhật Bản xây dựng thêm nhiều nhà dưỡng lão để giảm bớt gánh nặng cho lao động trẻ, giúp họ yên tâm làm việc, giảm được hàng chục ngàn lao động của con cái phải ở nhà chăm sóc cho cha mẹ già.

Để giải quyết điều nghịch lý là “thừa việc, thiếu người”, trong khi tỷ lệ thất nghiệp vẫn cao (2,05 triệu, chiếm 26% lao động), ông Abe đã đẩy mạnh cuộc “cách mạng robot”, nhằm mục tiêu vừa giải phóng sức lao động vừa nâng cao năng suất trên nhiều lĩnh vực, nhất là nông nghiệp, công nghiệp, giao thông vận tải và chăm sóc sức khỏe con người...

Và “lạc quan” về sự phát triển…

Theo thống kê mới nhất được công bố hồi 8/2017 cho thấy, kinh tế Nhật Bản đạt mức tăng trưởng 1,0%. Tiêu dùng cá nhân đạt mức tăng tới 0,9%, tăng đáng kể so với mức 0,4% của quý trước đó. Đây là một trong những động lực thúc đẩy đà tăng của nền kinh tế do chi tiêu cá nhân chiếm tới hơn 50% GDP của Nhật Bản.

Xuất khẩu là yếu tố quan trọng góp phần không nhỏ vào tăng trưởng kinh tế Nhật Bản trong quý vừa qua. Thị trường việc làm ổn định, niềm tin của khối doanh nghiệp cũng là những yếu tố tích cực đóng góp cho nền kinh thế trị giá 4.900 tỷ USD này.

Lần đầu tiên, BOJ đã đưa ra đánh giá lạc quan nhất trong 12 năm qua về tình hình kinh tế của các khu vực trên cả nước, trong bối cảnh xuất khẩu và tiêu dùng cá nhân tăng mạnh. BOJ đã nâng cao đánh giá đối với 5 trong số 9 khu vực và giữ nguyên đánh giá lạc quan đối với bốn khu vực còn lại.

Với chiến thắng áp đảo của Thủ tướng Nhật Shinzo Abe trong cuộc bầu cử hạ viện tại nước này đã trở thành nguồn cảm hứng để thị trường tài chính thế giới khởi sắc. Theo đó, chỉ số chứng khoán Nikkei 225 tăng 1,1% và đạt mức cao nhất kể từ năm 1996 đến nay. Kết quả bầu cử trên cho thấy Abenomics đang nhận được sự ủng hộ của người dân, nên sẽ tiếp tục được duy trì trong thời gian tới.

Chiến thắng vang dội của liên minh cầm quyền giữa Dân chủ tự do (LDP) của ông Abe và đảng Công Minh Komeito trong cuộc bầu cử Hạ viện chắc chắn sẽ giúp ông Abe tiếp tục thực hiện các kế hoạch đang dang dở, trong đó quan trọng nhất là chính sách kinh tế Abenomics và nỗ lực sửa đổi hiến pháp.

Như vậy, với chính sách nới lỏng tiền tệ, gia tăng chi tiêu công và cải cách thể chế nhằm giảm tỷ lệ thất nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng nông nghiệp và chú trọng tự do thương mại… khiến Abenomics được người dân kỳ vọng hơn về “sự tái sinh” của nền kinh tế Nhật Bản.

Vì thế, giới nghiên cứu và dư luận cho rằng, Abenomics là sự thành công của Thủ tướng Nhật Bản và từ sự thành công về kinh tế, ông Abe có thể sẽ thành công hơn nữa trong lĩnh vực chính trị, nhất là việc ông kiên trì theo đuổi việc sửa đổi hiến pháp năm 1947 (do Mỹ soạn thảo) và nâng cao vị thế của Nhật Bản trong cấu trúc an ninh khu vực và toàn cầu./.