Tiền không mua được tinh thần chiến đấu

Được xây dựng và huấn luyện trong 2 thập kỷ với chi phí lên tới 83 tỷ USD nhưng lực lượng Afghanistan đã sụp đổ nhanh chóng, hoàn toàn và trong một vài trường hợp, thậm chí còn chưa cả nổ súng. Điều đó khiến cho Taliban trở thành bên hưởng lợi từ các khoản đầu tư của Mỹ. Lực lượng này không chỉ nắm giữ quyền lực chính trị mà còn cả kho vũ khí do Mỹ cung cấp cho quân đội Afghanistan như súng ống, đạn dược, trực thăng...

Một quan chức quốc phòng Mỹ ngày 16/8 đã xác nhận rằng, Taliban đã tích trữ được một số lượng vũ khí khổng lồ mà Mỹ cung cấp cho quân đội Afghanistan. Quan chức giấu tên này cũng đánh giá, đây là một kết quả đáng xấu hổ sau khi quân đội và tình báo Mỹ đánh giá sai về khả năng của quân đội Afghanistan mà trong một vài trường hợp, lực lượng này đã giao nộp các phương tiện, vũ khí và đầu hàng thay vì chiến đấu.

Việc Mỹ không thể huấn luyện quân đội và lực lượng Afghanistan bền vững cũng như lý do cho sự sụp đổ của lực lượng này sẽ còn được các nhà phân tích quân sự nghiên cứu trong nhiều năm nữa. Tuy nhiên, những lý do cơ bản đã rõ ràng và không giống với những điều từng xảy ra ở Iraq. Khả năng của lực lượng chính phủ Afghanistan hóa ra hoàn toàn trống rỗng, dù được trang bị những vũ khí tân tiến nhưng lại thiếu đi điều kiện quan trọng chính là động lực chiến đấu.

"Tiền không thể mua ý chí. Bạn không thể mua được khả năng lãnh đạo", John Kirby, người phát ngôn Lầu Năm Góc cho hay ngày 16/8.

Doug Lute, một vị tướng đã về hưu của Lục quân Mỹ, người hỗ trợ chỉ huy các chiến dịch ở Afghanistan dưới thời chính quyền cựu Tổng thống George W. Bush và cựu Tổng thống Barack Obama, cho rằng lực lượng Afghanistan nhận được những nguồn lực hữu hình nhưng lại thiếu những nhân tố vô hình quan trọng khác.

"Nguyên tắc chiến tranh là các yếu tố tinh thần chi phối các yếu tố vật chất. Ý chí chiến đấu, kỷ luật, khả năng lãnh đạo, sự đoàn kết mang tính quyết định hơn là số lượng binh lính và vũ khí. Là những người ngoài cuộc ở Afghanistan, chúng ta có thể cung cấp vật chất nhưng chỉ người Afghanistan mới có thể tạo ra các yếu tố tinh thần vô hình kia", ông Doug Lute đánh giá.

Trái lại, lực lượng Taliban ở Afghanistan mặc dù có số lượng ít hơn, ít vũ khí hiện đại hơn và không có không lực nhưng lại cho thấy khả năng vượt trội hơn. Các cơ quan tình báo Mỹ đã đánh giá thấp quy mô của sự vượt trội này và thậm chí sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden thông báo hồi tháng 4 rằng ông sẽ rút toàn bộ quân Mỹ khỏi Afghanistan, các cơ quan tình báo cũng không tính trước được rằng chiến dịch tấn công cuối cùng của Taliban lại thành công ngoạn mục như vậy.

Taliban giành chính quyền ở Afghanistan quá nhanh, Tổng thống Biden và tình báo Mỹ bất ngờ

VOV.VN - Lực lượng Hồi giáo Taliban có thực lực và đã nỗ lực tấn công thần tốc. Tuy nhiên, đối thủ của họ - chính quyền Afghanistan do Mỹ dựng lên, cũng quá yếu kém. Và tình báo Mỹ đã dự báo thiếu chính xác về sự thất thủ nhanh chóng của Kabul.

Khi động lực chiến đấu cuối cùng sụp đổ

Chris Miller, người đã chứng kiến cuộc chiến ở Afghanistan từ năm 2001 và từng là quyền Bộ trưởng Quốc phòng dưới thời cựu Tổng thống Trump cho rằng, sự rút quân nhanh chóng của Mỹ đã khiến lực lượng quốc gia Afghanistan tin rằng đó là một dấu hiệu cho thấy họ đã bị bỏ rơi.

Stephen Biddle, giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Columbia và từng là cựu cố vấn cho các chỉ huy Mỹ tại Afghanistan nhận định, thông báo rút quân của Tổng thống Biden có lẽ đã dẫn tới sự sụp đổ cuối cùng của quân đội chính phủ Afghanistan.

Trước tháng 4, lực lượng chính phủ Afghanistan đã dần thua trong các trận chiến nhưng việc này vẫn diễn ra từ từ. Tuy nhiên, khi biết rằng Mỹ sẽ rút quân, sự thúc đẩy để từ bỏ chiến đấu đã "lan như cháy rừng".

Mỹ cố gắng huấn luyện lực lượng quốc phòng Afghanistan và cố gắng thiết lập một nền dân chủ ở đất nước đầy rẫy tham nhũng và sự thiếu công bằng này. Dù vậy, từ năm này qua năm khác, các nhà lãnh đạo quân sự Mỹ đã hạ thấp mức độ nghiêm trọng của vấn đề và khẳng định rằng thành công sẽ đến.

Tuy nhiên, các cuộc tập trận xây dựng lực lượng của Afghanistan hoàn toàn phụ thuộc vào sự hào phóng của Mỹ, đến mức mà Lầu Năm Góc thậm chí đã trả lương cho các binh lính Afghanistan. Tiền bạc và những nguồn lực khác không được công khai cụ thể đã bị các quan chức chính phủ bòn rút, những người đã tạo ra "những binh lính ma" để sử dụng sai mục đích nguồn tiền mà Mỹ tài trợ.

Trong khoảng 145 tỷ USD mà chính phủ Mỹ chi ra để tái thiết Afghanistan, khoảng 83 tỷ USD đã được sử dụng để phát triển và duy trì các lực lượng quân đội cũng như cảnh sát của Afghanistan, Văn phòng Tổng Thanh tra đặc biệt về tái thiết Afghanistan (SIGAR) - một tổ chức quan sát được Quốc hội Mỹ lập nên để theo dõi cuộc chiến ở Afghanistan từ năm 2008, cho biết.

83 tỷ USD được đầu tư vào lực lượng Afghanistan trong 20 năm qua là khoản tiền gấp đôi nguồn ngân sách năm ngoái cho toàn bộ Thủy quân Lục chiến Mỹ và nhiều hơn một chút so với nguồn ngân sách Washington hỗ trợ tem thực phẩm cho 40 triệu người Mỹ năm 2020.

Trong cuốn sách "Tài liệu Afghanistan", nhà báo Craig Whitlock đã viết rằng: "Chiến lược chiến tranh của Mỹ phụ thuộc vào sự thể hiện của quân đội Afghanistan. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc hầu như không để tâm tới câu hỏi liệu quân đội Afghanistan có sẵn sàng hy sinh vì chính phủ của họ hay không"./.

Taliban nỗ lực ổn định tình hình Afghanistan, thế giới theo dõi "nhất cử nhất động"

VOV.VN - Ngay sau khi giành chính quyền, lực lượng Taliban đang có những bước đi ổn định tình hình Afghanistan cũng như xúc tiến việc thành lập chính phủ mới.