Myanmar trước cuộc chuyển giao lịch sử

Ngày 27/3/2016, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang của Myanmar, Tướng Min Aung Hlaing đã cam kết duy trì một cuộc chuyển giao quyền lực ổn thỏa diễn ra trong vài ngày tới.
Tướng Min Aung Hlaing đã phát biểu trong một cuộc diễu binh diễn ra tại thủ đô Nay Pyi Taw nhân kỷ niệm 71 năm Ngày Các lực lượng vũ trang của Myanmar.  Phát biểu trước toàn quân trong cuộc diễu hành lực lượng vũ trang tại thủ đô Naypyidaw hôm 27/3, Tướng Min Aung nói: "Tôi long trọng tuyên bố rằng quân đội sẽ hợp tác để mang lại sự thịnh vượng cho đất nước và nhân dân".

"Hai trở ngại chính đối với việc thực thi dân chủ là việc không tuân thủ các quy định của pháp luật và sự tồn tại của cuộc nổi dậy trong nước”, ông nói thêm. "Chỉ khi hai trở ngại này được giải quyết một cách đúng đắn, chúng ta mới có những thành tựu trong tiến trình dân chủ".

Sự kiện diễn ra chỉ vài ngày trước khi Chính phủ dân sự của bà Aung San Suu Kyi nhậm chức sau nhiều thập kỷ của chính phủ quân sự.
Chính phủ dân sự đầu tiên

Ngày 15/3, với số phiếu bầu 360/652 tại Quốc hội Myanmar, ông Htin Kyaw, thành viên đảng Liên đoàn Dân tộc vì Dân chủ (NLD) đã chiến thắng và trở thành Tổng thống dân sự đầu tiên của quốc gia này kể từ năm 1960. Chính phủ mới của tân Tổng thống sẽ chính thức hoạt động từ 1/4/2016.

Ngay sau khi kết quả kiểm phiếu được công bố, ông Htin Kyaw đã phát biểu với báo chí: “Đây là kết quả của tình yêu dành cho bà Aung San Suu Kyi. Đây là chiến thắng của người chị kính yêu của tôi”.

Theo Hiến pháp Myanmar, do người chồng đã mất và hai người con của thủ lĩnh đảng Liên đoàn Dân tộc vì Dân chủ (NLD) Aung San Suu Kyi đều mang quốc tịch Anh, nên bà không thể làm tổng thống.

Ông Htin Kyaw năm nay 69 tuổi, là con trai của một nhà thơ nổi tiếng Myanmar. Đây được coi là một yếu tố có ý nghĩa tại Myanmar, một đất nước vốn coi trọng dòng dõi gia tộc. Ông Htin Kyaw là một người có nhân thân rất tốt, từng du học ở Anh và Mỹ, có tầm nhìn quốc tế cởi mở. Ông lại từng kinh qua nhiều chức vụ ở các bộ công nghiệp, kinh tế, nên hứa hẹn là một nhà lãnh đạo đất nước tiềm năng.

Lãnh đạo mới của Myanmar

Cùng với việc bầu cử tổng thống, các nghị sĩ lưỡng viện Myanmar cũng đã bầu ra 2 phó tổng thống. Ứng cử viên do phe quân đội đề cử U Myint Swe là phó tổng thống thứ nhất, ứng cử viên do NLD đề cử U Henry Van Htee Yu được bầu làm phó tổng thống thứ 2.

Quốc hội Myanmar ngày 24/3 thông qua 18 đề cử cho vị trí Bộ trưởng, bao gồm cả lãnh đạo đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) Aung San Suu Kyi. Kế hoạch thành lập chính phủ mới của Tổng thống đắc cử U Htin Kyaw được thông qua, theo đó giảm số lượng các Bộ cũng như Bộ trưởng. Theo ông U Htin Kyaw, kế hoạch tái cơ cấu bộ máy chính quyền sẽ giúp tiết kiệm đáng kể nguồn tài chính cho đất nước, để cải thiện chất lượng giáo dục, y tế và sự phát triển của các khu vực nông thôn.

Tuy nhiên, trên thực tế, tất cả mọi người, cả trong nước lẫn ngoài nước, đều hiểu rằng, quyền lãnh đạo đất nước nằm trong tay thủ lĩnh dân chủ, lãnh đạo đảng NLD Aung San Suu Kyi. Chính bản thân bà cũng từng tuyên bố rằng, cho dù ai ngồi vào chiếc ghế tổng thống thì người đó cũng phải chịu sự chỉ đạo của bà.

Nhiều nhà phân tích quốc tế cho rằng, việc bà Suu Kyi mới là người nắm thực quyền có thể khiến đây trở thành điểm yếu dễ bị các tướng lĩnh quân đội muốn khôi phục quyền lực lợi dụng. Mặc dù ông Htin Kyaw trên danh nghĩa là người đứng đầu đất nước, nhưng thực tế sẽ chỉ có ít quyền hạn trong việc đưa ra các quyết sách cụ thể, nhất là khi quốc hội hiện do NLD kiểm soát.

Tuy nhiên, ông Htin Kyaw sẽ được nhắc đến trong lịch sử là Tổng thống dân sự đầu tiên của Myanmar, người đã thắng cử qua các cuộc bầu cử tự do và công bằng. Hãng AP dẫn lời nhà lập pháp Tun Win của đảng Dân tộc Arakan nói: “Chúng tôi rất hài lòng với kết quả bầu cử tổng thống. Ông ấy xứng đáng trở thành người lãnh đạo. Tôi hy vọng ông ấy có thể đem lại hòa bình, ổng định, công bằng và đảm bảo luật pháp cho đất nước”.

Mỹ cũng bày tỏ thiện chí với kết quả bầu cử này ở Myanmar. AP dẫn lời Thư ký báo chí Nhà Trắng Josh Earnest nói rằng, cuộc bầu cử đánh dấu “bước quan trọng khác tiến tới quá trình chuyển giao dân chủ tại Myanmar”. Ông Earnest cho rằng, chính quyền dân sự vừa được bầu một cách dân chủ và quá trình chuyển giao quyền lực hòa bình là “thời khắc đặc biệt quan trọng” trong lịch sử Myanmar, đồng thời kêu gọi quốc gia này tiến hành đồng bộ thêm các cải cách dân chủ./.