Nguyên nhân khiến Ukraine gặp khó khăn lớn về lực lượng

Ukraine thiếu hụt mọi mặt

Các quan chức Ukraine cho biết, đối mặt với sự thiếu hụt về mọi mặt, từ nhu yếu phẩm đến thuốc men, vũ khí, hàng chục nghìn binh sỹ Ukraine đã rời bỏ các vị trí chiến đấu trên tiền tuyến, khiến các tuyến phòng thủ dễ bị tấn công và đẩy nhanh tình trạng mất lãnh thổ.

Một số người xin nghỉ phép vì lý do sức khỏe và không bao giờ quay trở lại. Còn những người khác bị ám ảnh bởi chấn thương trong chiến tranh và bị mất tinh thần vì viễn cảnh chiến thắng ảm đạm. Một số xung đột với chỉ huy và từ chối thực hiện mệnh lệnh, ngay cả khi đang có giao tranh.

"Tình trạng này rất nghiêm trọng. Cuộc chiến đã bước sang năm thứ ba và vấn đề vẫn chưa được giải quyết", ông Oleksandr Kovalenko, một nhà phân tích quân sự tại Kiev cho biết.

Tình trạng đào ngũ đã phơi bày những yếu tố sâu xa cản trở bước tiến của quân đội Ukraine, từ việc các tân binh được đào tạo thiếu bài bản đến việc thiếu luân chuyển những đơn vị đang chiến đấu trên tiền tuyến, khiến tình trạng mệt mỏi ngày càng gia tăng. 

Một sĩ quan của Lữ đoàn 72 cho biết, tình trạng đào ngũ là một trong những lý do chính khiến Ukraine mất thị trấn Vuhledar vào tháng 10/2024. Theo Văn phòng Tổng công tố Ukraine, hơn 100.000 binh lính đã bị buộc tội theo luật đào ngũ của Ukraine kể từ khi xung đột nổ ra vào tháng 2/2022. Gần một nửa con số này đã đào ngũ trong năm 2023, sau khi Ukraine phát động một chiến dịch tổng động viên gây tranh cãi mà các quan chức chính phủ và chỉ huy quân đội thừa nhận phần lớn đã thất bại.

Nhiều chuyên gia cho rằng, đây là một con số cao đáng kinh ngạc, vì ước tính chỉ có khoảng 300.000 binh sỹ Ukraine tham gia chiến đấu trước khi chiến dịch tổng động viên bắt đầu. Trên thực tế, số binh sỹ đào ngũ có thể cao hơn nhiều. Một nhà lập pháp Ukraine ước tính rằng, con số này có thể lên tới 200.000 người

Nhiều binh sỹ không quay trở lại chiến trường sau khi được nghỉ phép vì lý do y tế. Một số người chia sẻ, họ mệt mỏi vì chiến tranh liên miên, bị tổn thương về mặt tâm lý và cảm xúc hoặc cảm thấy không đủ ý chí chiến đấu hay thất vọng về chỉ huy.

Serhii Hnezdilov, một trong số ít binh sỹ Ukraine công khai nói về quyết định đào ngũ cho biết: “Việc giữ im lặng về một vấn đề lớn không hề có lợi cho đất nước của chúng tôi”.

Serhii Hnezdilov cho biết sau 5 năm phục vụ trong quân đội, anh không thấy hy vọng được giải ngũ, mặc dù trước đó giới lãnh đạo đã đưa ra nhiều cam kết.

Một binh sỹ đào ngũ khác cho biết, ban đầu anh được cho phép rời đơn vị bộ binh vì cần phẫu thuật. Khi thời hạn nghỉ phép kết thúc, anh không thể tự quay lại chiến trường bởi vẫn còn gặp ác mộng về những gì đã phải chứng kiến.

“Hãy tưởng tượng bạn đang ngồi dưới làn đạn của đối phương, có 50 quả đạn pháo đang hướng về phía bạn, trong khi bạn chỉ có một quả. Sau đó, bạn thấy đồng đội của mình lần lượt ra đi. Còn chỉ huy cách đó 10 km ra lệnh cho bạn hãy tiến lên và chuẩn bị tinh thần chiến đấu”.

Tình trạng binh sỹ đào ngũ đã phá vỡ nhiều kế hoạch chiến đấu của các chỉ huy Ukraine. Đôi khi có những tuyến phòng thủ bị bỏ trống hoàn toàn vì cả đơn vị rời bỏ vị trí bất chấp mệnh lệnh.

Tình trạng đào ngũ tăng mạnh

Theo một nhà lập pháp Ukraine, quân đội nước này đã ghi nhận tình trạng thiếu hụt 4.000 binh sỹ ở mặt trận vào tháng 9/2024, chủ yếu do thiệt mạng, thương tích và đào ngũ. Hầu hết những người đào ngũ đều là những người mới được tuyển dụng.

Người đứng đầu bộ phận pháp lý của một lữ đoàn phụ trách xử lý các trường hợp đào ngũ và chuyển hồ sơ cho cơ quan thực thi pháp luật cho biết, ông đã tiếp nhận rất nhiều trường hợp như vậy.

"Hầu hết các binh sỹ rời khỏi vị trí chiến đấu trong các cuộc giao tranh vì chứng kiến quá nhiều đồng đội ngã xuống. Đôi khi cả một đơn vị đào ngũ. Họ để lộ sườn của mình và đối phương đã tận dụng việc hở sườn để tấn công. Trong khi những đơn vị canh giữ ở các vị trí khác không biết điều đó nên họ dễ bị đánh úp", viên chức này cho biết.

Ví dụ điển hình là cuộc chiến tại Ugledar – một thị trấn trên đỉnh đồi mà Ukraine đã bảo vệ trong 2 năm. Thị trấn này đã thất thủ chỉ trong vài tuần vào tháng 10/2024, một sĩ quan của Lữ đoàn 72 của Ukraine cho biết.

Lữ đoàn 72 đã phải căng mình chiến đấu trong nhiều tuần trước khi Ugledar thất thủ. Ở thời điểm đó, chỉ có 3 tiểu đoàn cố thủ trong thị trấn này, còn các chỉ huy đang rút dần những đơn vị hỗ trợ ở 2 bên sườn. Mỗi đại đội của tiểu đoàn phải có 120 người, nhưng quân số của một số đại đội đã giảm xuống chỉ còn 10 người do tử vong, thương tích và đào ngũ. Khoảng 20% ​​số binh sỹ mất tích tại các đại đội đó đã đào ngũ.

"Tỷ lệ này đã tăng theo cấp số nhân mỗi tháng", sỹ quan này nhấn mạnh.

Ukraine đã điều quân tiếp viện tới đây sau khi Nga phát hiện ra những lỗ hổng trong tuyến phòng thủ của họ và tấn công. Nhưng sau đó, quân tiếp viện cũng rời đi. Vì vậy, khi một trong số các tiểu đoàn của Lữ đoàn 72 rút lui, hầu hết binh sỹ của họ bị bắn hạ vì họ không biết rằng không có ai bảo vệ họ, nguồn tin trên cho biết.

Theo ba sĩ quan quân đội và người phát ngôn của Cục Điều tra Nhà nước Ukraine, các công tố viên không truy tố những binh sỹ đào ngũ và việc truy tố chỉ diễn ra khi không thuyết phục được họ quay trở lại chiến trường. Một số người quay trở lại nhưng vẫn tiếp tục đào ngũ.

Bộ Tổng tham mưu Ukraine cho biết hầu hết các binh sỹ đều được hỗ trợ về mặt tâm lý, nhưng tránh trả lời câu hỏi về việc có bao nhiêu người đã đào ngũ.