Thành lập chính phủ Israel: Cơ hội cho “người mới”

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 21/10 từ bỏ nỗ lực thành lập chính phủ mới, sau khi thất bại trong các cuộc đối thoại để thành lập liên minh đa số. Đây là lần thứ 2 trong năm nay ông Netanyahu thất bại trong việc thành lập chính phủ, trao lại cơ hội cho nhân vật đối lập - lãnh đạo đảng Xanh-Trắng, cựu Tham mưu trưởng Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) Benny Gantz.

Lãnh đạo đảng Trắng-Xanh Benny Gantz (trái) và Thủ tướng Netanyahu. Ảnh: JTA

Ông Netanyahu ngày 21/10 cho biết không thể thành lập một chính phủ sau cuộc bầu cử vào tháng 9 vừa qua và trả lại quyền thành lập chính phủ cho Tổng thống Israel Reuven Rivlin. Trong một thông báo đăng trên trang mạng xã hội, ông Netanyahu cho biết, ông và đảng Likud đã liên tục tổ chức các cuộc đối thoại để thiết lập một chính phủ đoàn kết quốc gia rộng lớn với Lãnh đạo Đảng Xanh Trắng Benny Gantz. Tuy nhiên cuối cùng các nỗ lực cũng thất bại.

“Kể từ khi tôi nhận được sứ mệnh, tôi đã làm việc không mệt mỏi cả công khai lẫn bí mật để thành lập một chính phủ đoàn kết quốc gia rộng lớn. Đó là những gì người dân muốn và cũng là những gì Israel cần để giải quyết các thách thức an ninh đang gia tăng. Trong tuần qua, tôi đã nỗ lực đưa ông Benny Gantz tới bàn đàm phán, để thiết lập một chính phủ đoàn kết quốc gia, tránh cuộc bầu cử khác. Tuy nhiên ông Gantz lại một lần nữa từ chối”, ông Netanyahu nói.

Lãnh đạo Đảng Xanh-Trắng Benny Gantz đã tuyên bố trong chiến dịch tranh cử với cam kết lật đổ ông Netanyahu, khiến ông khó chấp nhận một thỏa thuận chia sẻ quyền lực. Trong khi đó, Thủ tướng Netanyahu vẫn khẳng định sẽ tiếp tục giữ các đảng đồng minh truyền thống của mình trong bất cứ một chính phủ đoàn kết nào- một điều kiện mà ông Gant đã bác bỏ.

Thông báo của Thủ tướng Israel đưa ra chỉ 2 ngày trước hạn chót phải trao trả lại quyền cho Tổng thống Rivlin. Ông Rivlin cho biết có ý định trao nhiệm vụ cho ông Benny Gantz để đứng ra thành lập một chính phủ mới. Đây sẽ là lần đầu tiên trong một thập kỉ có một người khác ngoài ông Netanyahu tại Israel được trao trách nhiệm thành lập chính phủ.

Việc trao quyền thành lập chính phủ mới cho ông Benny Gantz chưa hẳn đã chấm dứt sự nghiệp của ông Netanyahu cũng như cơ hội để ông tiếp tục dẫn đầu chính quyền mới. Ngay sau khi được Tổng thống đề nghị, ông Gantz sẽ có 28 ngày để thúc đẩy một chính phủ liên minh. Đảng Xanh-Trắng ngày 21/10 tuyên bố đã đến thời điểm hành động, đồng thời khẳng định quyết tâm thành lập một chính phủ đoàn kết tự do do ông Benny Gantz dẫn đầu.

Mặc dù vậy giới quan sát nhận định, triển vọng để ông Gantz thành lập được một chính phủ thiểu số hay chính phủ đoàn kết với Đảng Likud là không nhiều.  Theo luật, nếu ông Benny Gantz cũng thất bại trong nỗ lực thành lập chính phủ, trong vòng 21 ngày tiếp theo, bất kỳ nghị sĩ quốc hội nào giành được sự ủng hộ của ít nhất 61 nghị sĩ sẽ được phép thành lập chính phủ. Tuy nhiên khả năng này cũng được nhận định là rất khó xảy ra. Và khi đó Israel có thể phải đối mặt với một cuộc bầu cử thứ 3 trong vòng 1 năm.

Những tuần sắp tới không chỉ quan trọng đối với sự nghiệp chính trị của ông Netanyahu, mà còn khả năng về sự tự do của ông. Tổng chưởng lí Israel vẫn đang cân nhắc quyết định liệu có truy tố ông Netanyahu với các cáo buộc tham nhũng hay không. Nếu ông Netanyahu tiếp tục giữ vai trò Thủ tướng, ông sẽ không bị buộc phải từ chức, thậm chí khi bị truy tố./.