Khắc hoạ chân dung Đại tướng qua nghệ thuật nhiếp ảnh

Khó có thể kể hết được những tác phẩm văn học - nghệ thuật ở trong và ngoài nước về Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Tổng tư lệnh của Quân đội nhân dân Việt Nam. Được sáng tác về Đại tướng là niềm tự hào của mỗi nghệ sĩ.

Trong "binh chủng" văn học - nghệ thuật ấy, có rất nhiều nhà nhiếp ảnh với niềm kính trọng vô bờ đã nỗ lực ghi lại những hình ảnh đẹp nhất về Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Qua các tác phẩm ấy, công chúng thêm hiểu và trân trọng những phẩm chất sáng ngời ở vị Đại tướng huyền thoại của nhân dân Việt Nam

Trong số các nhà nhiếp ảnh chụp Đại tướng Võ Nguyên Giáp, phải kể đến Đại tá - Nhà nhiếp ảnh Trần Hồng (Báo Quân đội nhân dân). Trong gần 40 năm cầm máy, ông có hơn 20 năm chụp ảnh về Đại tướng Võ Nguyên Giáp và có một gia tài quí giá là hơn 2.000 bức ảnh về Đại tướng. Ông đã có nhiều triển lãm ảnh về Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở Hà Nội và Quảng Bình - quê hương của Đại tướng. Trong đó đáng chú ý là triển lãm "Đại tướng Võ Nguyên Giáp - Những khoảnh khắc" trưng bày tại Hà Nội tháng 5/2009, nhân kỷ niệm 55 năm chiến thắng Điện Biên Phủ.

Đại tướng trò chuyện với người dân Quảng Bình (Ảnh: Trần Hồng).

Với lòng kính yêu và trách nhiệm của một người nghệ sĩ nhiếp ảnh quân đội, Đại tá Trần Hồng cố gắng ghi lại một cách chân thực nhất những hình ảnh về vị Đại tướng được toàn thể nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới kính trọng.

"Chụp ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp là chụp ảnh về một con người rất đặc biệt. Ông vừa là một vị tướng lừng danh, vừa là một nhà văn hoá, một con người rất Việt Nam, học trò xuất sắc, rất mực thuỷ chung của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Như nhà văn Sơn Tùng đã nói "Hễ khi nhắc nhớ đến Đại tướng thì tất thảy người dân tộc VN đều định tâm đó là Đại tướng Võ Nguyên Giáp". Được tiếp cận với ông là một may mắn nghề nghiệp và tôi luôn luôn có một ý thức rất rõ về trách nhiệm đối với tư liệu ảnh về một con người rất đặc biệt của Việt Nam" - Đại tá Trần Hồng chia sẻ.

Đại tướng khóc khi gặp nhà văn Sơn Tùng và các cựu chiến binh (Ảnh: Trần Hồng)

Những bức ảnh của Đại tá - Nhà nhiếp ảnh Trần Hồng chụp hoàn toàn chân thực, không qua bất kỳ một khâu xử lý kỹ thuật nào, bởi ông quan niệm: "các bức ảnh phải khắc hoạ phẩm chất thanh cao, sự giản dị của một vị tướng trong cuộc sống đời thường, một người luôn đau đáu vì nước, vì dân". Chính vì thế, nhà nhiếp ảnh Trần Hồng cố gắng thể hiện được chân thực hình ảnh của Đại tướng trong những phút bình dị nhất.

"Tôi luôn luôn coi những cuốn phim và tấm ảnh chụp chân dung Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một gia tài quí giá. Khắc hoạ chân dung của một vị tướng lỗi lạc như Đại tướng Võ Nguyên Giáp là thách thức với tất cả những người cầm máy. Với những bức ảnh chân thực và xúc động về cuộc đời của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, tôi cho rằng đã phần nào đã may mắn. Những bức ảnh mà tôi cảm thấy ưng ý nhất chính là những khoảnh khắc chụp Đại tướng trong sinh hoạt đời thường: khi ông về thăm quê, trò chuyện với bạn bè, khi đi mua sách, hay khi Đại tướng thiền… Một con người huyền thoại, một thiên tài, nhưng rất giản dị và gần gũi với tất cả chúng ta” - Đại tá Trần Hồng nói.

Trong 35 năm cầm máy theo Đại tướng, nhà báo Trần Tuấn - ở TTXVN đã có một bộ ảnh quí giá về Đại tướng Võ Nguyên Giáp, được ông giới thiệu trong triển lãm “101 khoảnh khắc về vị tướng huyền thoại Võ Nguyên Giáp” tháng 3/2011 tại Dinh Độc Lập, TP.HCM.

Các bức ảnh này cũng được ông tập hợp trong cuốn sách ảnh cùng tên. Trong đó có những bức ảnh mà nhà nhiếp ảnh Trần Tuấn chỉ chụp được một lần trong đời. Đó là các bức ảnh: Đại tướng đến thăm Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Thừa Thiên-Huế; bức ảnh chụp Đại tướng Võ Nguyên Giáp đang bắt tay cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert McNamara...

Nhà nhiếp ảnh Duy Anh đã chụp được một bộ ảnh về Đại tướng Võ Nguyên Giáp vào 11/1993. Năm đó Đại tướng 82 tuổi. Bộ ảnh cho công chúng thấy những hình ảnh đẹp của Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong ngôi nhà 30 Hoàng Diệu - là nơi đã ghi dấu những khoảnh khắc rất đời thường của vị anh hùng dân tộc, một nhà quân sự kiệt xuất trên chiến trường, nhưng lại rất đỗi bình dị trong đời thường. Đó là những khoảnh khắc tuyệt đẹp khi Đại tướng cười đùa với cháu nội, Đại tướng đọc sách, hay Đại tướng chăm sóc cây cảnh trong vườn nhà.

Trong những ngày qua, bức ảnh của nhà nhiếp ảnh Duy Anh ghi lại cảnh cháu nội Võ Thành Trung đang thơm má Đại tướng Võ Nguyên Giáp là một trong những bức ảnh được cư dân mạng chia sẻ nhiều nhất.

Cháu nội Võ Thành Trung cùng Đại tướng (Ảnh: Duy Anh)

Nhà báo - Nhà nhiếp ảnh Việt Văn (báo Lao động) đã thực hiện một dự án khá công phu "Tướng trận thời bình" để nói về cuộc đời của các tướng lĩnh Việt Nam. Nhà báo Việt Văn kể lại, lần đầu tiên (cũng là duy nhất) anh có may mắn giáp mặt Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi được báo phân công đi chụp Đại tướng nhân kỷ niệm 55 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (tháng 5/2009). Sau khi chụp ảnh các đoàn đại biểu tới thăm và chúc sức khoẻ Đại tướng, anh đã nán lại và chụp được bức ảnh Đại tướng thoáng chút suy tư. Bức ảnh này sau triển lãm Mỹ, Anh. Chính lần tới chụp ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã khơi gợi cho nhà nhiếp ảnh Việt văn ý tưởng thực hiện dự án chụp ảnh "Tướng trận thời bình".

Chân dung Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua ống kính của Trần Việt Văn

Thật khó kể hết các tác phẩm ảnh mà các nhà nhiếp ảnh trong và ngoài nước, các tầng lớp nhân dân Việt Nam chụp về Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Nhưng điểm chung của tất cả họ là khi nâng chiếc máy ảnh ghi lại hình ảnh Đại tướng, thì trong lòng mỗi người đều trào dâng niềm tự hào, kính trọng vô bờ về một vị suốt đời vì nước, vì dân./.