Bức tranh điện ảnh Việt 2023: Đầu năm ảm đạm, cuối năm ồn ào

10 bộ phim Việt ra rạp nửa đầu năm 2023 đã mang về doanh thu khá lớn, vượt ngưỡng 1.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, sự sụt giảm về số lượng khiến khán giả đặt ra dấu hỏi, liệu đây là một cuộc cách mạng về tư duy làm phim của các nhà sản xuất Việt khi tập trung nâng cao chất lượng thay vì lấp đầy số lượng, hay là một khoảng trống cho thấy sự “hụt hơi” của các nhà làm phim trong nước?

Để làm rõ điều này, Tiền Phong đã liên hệ với một số đạo diễn, nhà sản xuất, nhà phát hành để lắng nghe ý kiến chuyên môn của người trong nghề, từ đó đưa đến cho khán giả một cái nhìn tổng quan về thị trường phim Việt trong năm 2023.

Giấc “ngủ hè” dài của phim chiếu rạp Việt trong năm 2023

Đầu năm 2023 chứng kiến một chiến thắng giòn rã về mặt thương mại của phim Việt trong phòng vé, dù rằng số lượng phim năm nay ít hơn hẳn những năm trước. Những cái tên có thể kể đến Nhà bà Nữ, Lật mặt 6, Siêu lừa gặp siêu lầy, Chị chị em em 2, Con Nhót mót chồng.

Hai bộ phim Việt dịp Tết là Nhà bà Nữ và Chị chị em em 2 đều đạt thành công khá tốt về doanh thu. Trong đó, tác phẩm của Trấn Thành vẫn giữ được phong độ dẫn đầu như năm ngoái, mang về hơn 450 tỷ đồng, trở thành bộ phim Việt Nam có doanh thu cao nhất mọi thời đại.

Siêu lừa gặp siêu lầy chọn nước đi khôn ngoan, chủ động rời lịch chiếu sang cuối tháng 3 để tránh sự cạnh tranh dịp Tết cũng thu được kết quả khả quan với 122 tỷ đồng tiền vé.

Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh cho thấy Lý Hải vẫn là cái tên đầy sức hút với khán giả khi thu về 270 tỷ đồng, chiếm giữ vị trí thứ 3 phim Việt ăn khách nhất (sau Bố già và Nhà bà Nữ). Chị chị em em 2 và Con Nhót mót chồng dù nội dung đơn giản, dễ xem nhưng cũng khá thành công về mặt thương mại khi thu về lần lượt 121 tỷ đồng và 75,5 tỷ đồng - theo số liệu của đơn vị quan sát phòng vé độc lập Box Office Vietnam.

Tính từ đầu năm đến 28/4, điện ảnh Việt có tổng cộng 10 tác phẩm ra rạp gồm Nhà bà Nữ, Chị chị em em 2, Vong nhi, Khi ta hai lăm, Siêu lừa gặp siêu lầy, Những đứa trẻ trong sương, Biệt đội rất ổn, Tri âm the movie: Người giữ thời gian, Lật mặt 6: Tấm vé định mệnh và Con Nhót mót chồng.

Tổng doanh thu phim Việt trong 6 tháng đầu năm hiện đã vượt mốc 1.000 tỷ đồng. Đây là con số ấn tượng và đáng mừng khi thị trường điện ảnh vừa bước qua giai đoạn COVID-19 với nhiều biến động và sự thay đổi trong thói quen, hành vi xem phim của khán giả.

Tuy nhiên, khi xét về số lượng thì có thể thấy có một sự sụt giảm đáng kể. Khoảng thời gian trước khi dịch bệnh xuất hiện (2016-2019), số lượng phim Việt phát hành tại rạp rơi vào khoảng từ 42-56 phim/năm. Điều này cho thấy các nhà làm phim Việt có xu hướng giảm số lượng phim ra rạp để tập trung nâng cao chất lượng, nhưng nó cũng đặt ra một bất cập khi khán giả ra rạp có ít sự lựa chọn phim Việt, thay vào đó sẽ phải chuyển sang các bộ phim ngoại để giải trí, thưởng thức.

Nói về sự bùng nổ của các tựa phim Việt dịp đầu năm 2023, đặc biệt là Nhà bà Nữ và Lật mặt 6, ông Đình Vũ - đại diện BHD cho biết thành công này có được là nhờ nhiều yếu tố, từ đầu tư chất lượng cho tới quảng bá hiệu quả, vô hình trung nâng cao tiêu chuẩn về phim Việt chất lượng, đây là điều đáng quý.

“Do đó nhu cầu khán giả đòi hỏi nhiều phim chất lượng như các bộ phim trên sẽ khiến nguồn cung từ các nhà làm phim bị thiếu hụt là điều chắc chắn. Nhưng khi cầu tăng thì cung sẽ tăng lên, tôi tin có nhiều sản phẩm tương tự xuất hiện trong thời gian tới, khi các nhà sản xuất tìm ra được công thức để chạm tới khán giả”.

Đạo diễn Huỳnh Thanh Sỹ, người từng đoạt giải Cánh diều Bạc cho rằng 2023 là năm đại thắng về thương mại và có nhiều bất ngờ. Thị trường điện ảnh Việt Nam luôn thú vị, khó đoán và có sự phát triển thấy rõ theo từng năm.

“Theo dự đoán của tôi thì đề tài gia đình, tâm lý xã hội vẫn sẽ được ưa chuộng trong thời gian tới, ít nhất là đến hết 2024. Còn về tương lai xa 10-20 năm tới thì dòng phim gia đình cùng với hài trở thành 2 thể loại ưa chuộng nhất của người Việt”, ông nói.

Rạp Việt dịp cuối năm: Có ồn ào nhưng thiếu thu hút

Từ sau dịp nghỉ lễ 30/4-1/5, rạp chiếu Việt chứng kiến một giấc “ngủ hè” kéo dài tròn 3 tháng.

Ngày 28/7, bộ phim Fanti của đạo diễn Andy Nguyễn chính thức ra mắt, nhưng không tạo được sự chú ý quá lớn từ công chúng. Từ tháng 8 cho đến tháng 10, chỉ có thêm chưa đến 10 tựa phim Việt ra rạp, có thể kể đến như Bên trong vỏ kén vàng, Chạm vào hạnh phúc, Kẻ ẩn danh, Bến phà xác sống, Live: Phát trực tiếp, Giao lộ 8675, Thành phố ngủ gật và mới đây nhất là Đất rừng phương Nam.

Gây ồn nhất trong số đó có lẽ phải kể đến Đất rừng phương Nam - tác phẩm có kinh phí đầu tư 40 tỷ đồng do đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cầm trịch. Trước ngày ra rạp, phim được dự đoán tạo hiệu ứng tốt trong phòng vé với nhiều gương mặt đình đám như Trấn Thành, Mai Tài Phến, Tuấn Trần…

Phim có suất chiếu sớm vào ngày 13/10. Sau một tuần ra mắt, tác phẩm có tổng doanh thu hơn 77 tỷ đồng - con số không nhỏ, nhưng bị cho là chưa xứng với kỳ vọng nhà sản xuất đặt cho phim.

Nguyên nhân của điều này được cho là do những ồn ào xoay quanh phim "xuyên tạc lịch sử", trái với nguyên tác mà nhà văn Đoàn Giỏi xây dựng. Theo Tiền Phong tìm hiểu, số suất chiếu trong ngày của phim vẫn rất cao (trên 5.000), gấp nhiều lần so với Phong ấn quỷ dữ (gần 700 suất) - phim đứng thứ 2 trên bảng xếp hạng của đơn vị theo dõi doanh thu độc lập Box Office Vietnam.

Ngoài Đất rừng phương Nam tạo dấu ấn về doanh thu nhưng chưa thực sự thuyết phục về nội dung, những bộ phim Việt khác ra rạp từ tháng 8 đến nay vẫn chưa thành công thực sự.

Bên trong vỏ kén vàng dù đạt nhiều giải thưởng quốc tế và được giới chuyên môn khen ngợi nhưng chỉ thu về gần 2 tỷ đồng sau một tháng ra mắt, bị nhận xét kén khán giả. Bến phà xác sống, Live: Phát trực tiếp, Giao lộ 8675 gây tranh cãi về nội dung. Thành phố ngủ gật ngập cảnh giường chiếu, tra tấn, bạo lực cũng là một bộ phim nhiều thử thách với người xem.

Hiện, sự chú ý của công chúng đổ dồn vào Người vợ cuối cùng - bộ phim điện ảnh cổ trang đậm chất truyền thống Bắc bộ xa xưa.

Trả lời Tiền Phong về bức tranh phim Việt dịp cuối năm 2023, nhà sản xuất Hoàng Quân, người đứng sau nhiều bộ phim kinh dị như Rừng thế mạng, Mười - Lời nguyền trở lại, Chuyện ma gần nhà, Tết ở làng địa ngục… cho biết đúng là năm 2023, số lượng phim ra rạp ít hơn những năm trước.

Tuy nhiên để nhận định phim Việt mất hút dịp cuối năm 2023 là không chính xác: “Sáu tháng cuối năm 2023 sẽ có ít nhất một phim ra rạp/tháng. Đây là một năm khá đặc biệt khi số lượng phim mới ra rạp tuy ít, không quá 23 phim nhưng lại là năm đạt kỷ lục về doanh thu".

Đồng quan điểm với nhà sản xuất Hoàng Quân, anh Ân Nguyễn - người nhiều năm quan sát điện ảnh Việt cho biết:

“Năm nay phim Việt đã có những dấu hiệu hồi phục tích cực, thậm chí là tăng trưởng đáng kể. Doanh thu 6 tháng đầu năm của phim Việt là cao nhất trong lịch sử. Ở các giải thưởng, chúng ta có một phim vào top 10 hạng mục phim tài liệu ở Oscar, 1 phim thắng giải Camera Vàng danh giá ở Cannes. Tôi thấy đó là tín hiệu rất tích cực cho cả các nhà làm phim thương mại và nghệ thuật ở giai đoạn tiếp theo”, anh Ân Nguyễn chia sẻ.

Có thể thấy, trái ngược với sự lo lắng của phần đông khán giả, các nhân sự làm việc trong lĩnh vực điện ảnh đều tỏ ra khá lạc quan với thị trường phim Việt thời gian tới. Đạo diễn Nguyễn Hữu Tuấn lý giải, nguyên nhân khiến các thông tin phim Việt nửa cuối năm thưa thớt trên truyền thông là do phần lớn các phim quay từ cuối năm ngoái, cần thời gian hậu kỳ nên không thể ra rạp dồn dập được.

Hoạt động trong lĩnh vực đầu tư, sản xuất phim Việt và phát hành phim nước ngoài, ông Nguyễn Hoàng Hải, giám đốc điều hành VPictures cho biết bức tranh điện ảnh Việt thời gian tới khá lạc quan khi trung bình mỗi tháng có 1 phim Việt ra rạp. “Năm nay, về số lượng, phim Việt có thể nói là thấp hơn mọi năm, nhưng về doanh thu thì tôi nghĩ năm nay là năm phim Việt có doanh thu cao nhất, hơn cả đỉnh điểm của năm 2019”, ông Hoàng Hải nói.

Vậy, có thể thấy bức tranh thị trường phim Việt 2023 vẫn có nhiều điểm sáng đáng kỳ vọng cả về đề tài, thể loại cũng như ngôn ngữ điện ảnh. Dù có sự sụt giảm về số lượng nhưng rõ ràng phim Việt đang thực hiện một cuộc cách mạng về chất lượng khi các nhà sản xuất phát triển nhiều thể loại, đầu tư về nội dung và có sự tìm tòi những gương mặt mới.

Sự thành công của các tựa phim trong phòng vé thời gian qua là tín hiệu rất vui, khuyến khích các nhà sản xuất, nhà đầu tư làm nhiều phim hơn, qua đó góp phần nâng cao thị phần phim Việt hơn qua mỗi năm. Đây cũng là tia sáng cho thấy phim Việt đang chờ đón một luồng sinh khí mới, đa thanh, đa sắc, nhiều triển vọng, phục vụ được tối đa nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của khán giả trong thời gian tới.