“Thơ bạn thơ”, “Văn bạn văn” – tuyển tập văn chương đồ sộ

Thời buổi các Nhà xuất bản chỉ bán giấy phép cho tác giả in thơ chứ không nhà nào dại gì xuất bản thơ để ôm lỗ, vậy mà cặp vợ chồng nhà thơ Lý Phương Liên và Nguyễn Nguyên Bảy đã làm một cuộc ngoạn mục: in thơ của bạn thơ. Bạn ở đây là “bạn đồng nghiệp”, cùng làm thơ và cùng đứng trong bộ sách “Thơ Bạn Thơ” dự kiến 10 tập. Cuối năm 2012 tập 1 đã được ra mắt ở TP HCM và Hà Nội. Đầu năm 2013, tập 2 của “Thơ Bạn Thơ” và tập 1 “Văn Bạn Văn” cũng vừa ra mắt.

Trong số tác giả có bài in trong tập “Thơ bạn Thơ 2” và “Văn bạn Văn 1”, có nhiều gương mặt đã thành danh, đã có nhiều tác phẩm “đi cùng năm tháng”, còn có một số tác giả chưa bao giờ tự nhận mình là: “Nhà thơ”, “Nhà văn”. Người đọc nhớ tới quan niệm về thơ trong bài “Thủng thẳng với thơ” của nhà thơ Nguyễn Nguyên Bảy: “thơ là thơ”, hay nói một cách khác, thơ hay, thơ chân chính đồng nghĩa với cái đẹp, mà cái đẹp thì không phân biệt vị trí xã hội và trường tồn với thời gian. Ấp ủ những tập thơ này, vợ chồng nhà thơ Nguyễn Nguyên Bảy chỉ với một ước mong, khắc vào thời gian, không gian những bài thơ hay những câu văn đẹp của các bạn thơ, bạn văn.

“Tôi không dám nghĩ là mình làm được việc gì lớn lao. Trong các bạn thơ của tôi hoặc là hoàn cảnh này hoặc hoàn cảnh khác chưa có điều kiện công bố thơ của mình, cho nên chúng tôi muốn tập hợp lại để đánh dấu 1 thời của chúng tôi đang sống có những người làm thơ thế này thế khác. Chúng tôi tự nhớ về nhau, góp 1 lát cắt nhỏ cho nền thi ca” - nhà thơ Nguyễn Nguyên Bảy cho biết.

Tập “Thơ Bạn Thơ” được chia làm ba phần, phần 1 là 99 câu thơ hay của 99 tác giả, do nhà thơ Hoàng Xuân Họa tuyển chọn. Phần 2 là thơ của 10 nhà thơ đã khuất như Vũ Đình Hạnh, Tô Như Châu, Xuân Hoàng, Bàng Bá Bân, Thế Mạc, Phùng Quán, Lâm Quí, Nguyễn Đình Thi, Trần Nhật Thu, Trần Huyền Trân. Phần 3 là thơ của 75 tác giả ở mọi miền đất nước.

Nhà nghiên cứu văn hóa Trần Vân Hạc cho rằng, vợ chồng nhà thơ Lý Phương Liên - Nguyễn Nguyên Bảy đã tạo ra 1 sân chơi bổ ích và lý thú cho các nhà văn, nhà thơ: “Đa màu sắc, như 1 bức tranh của xã hội vì mỗi người tự chọn rồi được ban biên tập xem xét lựa chọn 1 lần nữa. Nguyên Bảy cũng không nói là đề tài là gì, cho nên rất nhiều đề tài, rất nhiều giọng điêu, như 1 vườn hoa muôn sắc. Chưa hẳn đã là hay nhất nhưng mang 1 giọng điệu sắc thái riêng…”.

Tập “Văn Bạn Văn” do nhà thơ Nguyễn Nguyên Bảy chủ biên, gồm 2 phần: Phần 1 là Văn ngắn (văn luận, tùy bút, ký, văn đò đưa, văn chân dung trích ngang…) của các tác giả Hoàng Thụy Anh, Phạm Đình Ân, Trần Văn Cung, Văn Giá, Vũ Bình Lục… Trong đó, tập sách dành một số trang để đăng các bài phân tích, bình luận về thơ Lý Phương Liên như các bài “Dòng thơ trẻ cần mang những tình cảm và tâm hồn thời đại” (của Hoàng Trung Thông); “Vài hồi ức về hiện tượng thơ Lý Phương Liên (của Phạm Đình Ân); “Nhìn lại hiện tượng Lý Phương Liên của 40 năm trước (của Nguyễn Anh Tuấn)… Phần 2 là Văn truyện của các tác giả Tạ Duy Anh, Ngọc Bái, Văn Chinh, Nguyễn Hiếu…

“Thơ Bạn Thơ”, “Văn Bạn Văn” do các nhà thơ, nhà văn tự chọn gửi đến cho cặp nhà thơ chủ biên và được chọn lọc thêm lần nữa rồi mới xuất bản nên chất lượng khá cao. Để thể hiện sự công tâm, hai chủ biên Lý Phương Liên và Nguyễn Nguyên Bảy đã không đưa thơ của mình vào, mặc dù hầu hết những ai trưởng thành vào những năm 70 về trước, đều thuộc lòng thơ của hai người. Và đã dành cho tác giả tự chọn bài chắc người chủ biên không hề muốn bộc lộ một quan niệm thơ nào.

Nhà thơ Trần Ninh Hồ cho rằng, cầm tập thơ được trình bày công phu, trang trọng và đẹp mắt bạn đọc cảm nhận được tình yêu thơ của hai vợ chồng nhà thơ Lý Phương Liên và Nguyễn Nguyên Bảy chưa bao giờ tắt lửa. Chưa nói đến công phu chọn đọc và bỏ kinh phí ra tạo một sân chơi bổ ích cho những người yêu thơ chân chính.

“Điều mà khiến tôi rất cảm động là anh chị ấy bỏ tiền riêng ra để in cho bạn bè, hằng trăm tác giả. Ngay công để đọc ít nhất 1 tác giả có 1 bài, nhiều nhất là 4-5 bài để chọn ra, thì đấy là cả 1 công rất lớn, cộng lại hằng nghìn trang sách. Tôi cho rằng đấy là 1 tình yêu thơ ghê gớm lắm, đáng trân trọng vô cùng. Bỏ công sức, bỏ tiền túi. Đấy là sự vinh danh thơ đáng quý vô cùng…” - nhà thơ Trần Ninh Hồ chia sẻ.

Ước muốn của vợ chồng nhà thơ Lý Phương Liên và Nguyễn Nguyên Bảy là sẽ giới thiệu tập “Thơ Bạn Thơ”, “Văn Bạn Văn” gồm 5 cuốn, từ tập 1 đến tập 4 mang tên 4 mùa, còn tập thứ 5 sẽ chọn những bài hay nhất để ra một tuyển tập. Nếu bộ sách xuất bản trọn 10 tập, số lượng nhà thơ, nhà văn ở đây có thể lên đến gần nghìn người.

Theo nhà thơ Trần Nhương, phải có tấm lòng yêu văn chương lắm, vợ chồng Lý Phương Liên-Nguyễn Nguyên Bảy mới có thể làm được công việc này: “Trong lúc thơ ca bề bộn, lẫn lộn hay dở, trắng đen, đúng lúc này vợ chồng Nguyễn Nguyên Bảy-Lý Phương Liên đứng ra chọn ra những bài thơ hay, không dựa vào cái gì, không có áp lực gì cả cũng không phân biệt vị trí xã hội, vì thế thơ ca có vị trí công bằng, tự do…”.

Nhà thơ Nguyễn Nguyên Bảy và Lý Phương Liên đã tự lo liệu kinh phí, tự bỏ công sức ra tuyển chọn làm một bộ tổng tập văn học đồ sộ.  Họ bỏ tiền túi in sách và cấp không cho các thư viện và người yêu văn chương. Điều quí giá chính là sự “chí công vô tư” của hai vợ chồng nhà thơ chủ biên, là tấm lòng đầy ắp tình thi hữu của họ với các bạn thơ, bạn văn và với cuộc đời./.