Câu chuyện "văn hóa từ chức - chủ động từ chức" một lần nữa lại làm nóng nghị trường tuần qua, trong phiên chất vấn tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa IV; một lần nữa đặt ra vấn đề chủ động từ chức hay phải luật hóa. Chuyện không mới, nhưng cho thấy sự mong mỏi đổi mới về tư duy nhận thức, cho thấy sự cần thiết nêu cao tính tiên phong, gương mẫu, xây dựng văn hóa ứng xử, kỷ luật kỷ cương trong đội ngũ cán bộ của Đảng, cho thấy quyết tâm thiết lập Chính phủ kiến tạo, liêm chính, Chính phủ hành động, vì lợi ích chung của người dân, cho thấy yêu cầu mọi hoạt động phải được thực hiện trong khuôn khổ luật pháp.

Từ chức, văn hóa từ chức đã được xã hội quan tâm nhiều. Tại nghị trường của kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XIV, một số đại biểu Quốc hội rất mạnh mẽ nêu ra vấn đề văn hóa từ chức. Sau 2 năm, tại kỳ họp thứ 6, vấn đề này lại được xới lên cùng việc thực hiện Quy định trách nhiệm nêu gương của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII là chủ động từ chức khi thấy mình không đủ điều kiện, năng lực và uy tín.

Từ chức vốn là việc rất bình thường, có trách nhiệm là không tiếp tục nắm giữ chức vụ trước khi hết nhiệm kỳ. Từ chức còn được Hiến pháp năm 1946 đặt ra khi Bộ trưởng không được nghị viện tín nhiệm trong việc cân bằng quyền lực, tổ chức quyền lực thể hiện vai trò hoặc trách nhiệm cá nhân. Điều ấy còn xuất phát từ thực tiễn cuộc sống khi liên tiếp có nhiều sự kiện xảy ra khiến dư luận phải đặt câu hỏi vì sao một số người đứng đầu cơ quan, đơn vị, tổ chức chưa thực hiện tốt nhiệm vụ, bị nhắc nhở, bị dư luận phản ứng mà không dũng cảm thừa nhận thiếu sót việc làm sai hoặc có nhận nhưng không sửa, không giám xin thôi chức vụ. Vì sao việc từ chức lẽ ra rất bình thường thì lại bị coi là bất bình thường? Vì sao những người dũng cảm từ chức ở Việt Nam bị coi là lập dị, là không giống ai.

Trong lịch sử Việt Nam không hiếm bậc nho sĩ, hiền tài đã khảng khái trả ấn, trả áo mũ từ quan. Nhưng nay việc từ quan không dễ vì đó là hệ quả của chính sách bất bình thường trong công tác cán bộ, hệ quả của nạn chạy chức chạy quyền, nạn mua quan bán chức, nạn tham nhũng tiêu cực trong công tác cán bộ đã và đang trở thành nỗi nhức nhối của xã hội. Những cán bộ ấy lấy đâu ra năng lực, lấy đâu ra uy tín để lãnh đạo, để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Nhưng họ cũng không dễ “nhả” ra cái chức, cái quyền mà họ đã đầu tư tiền của , vận dụng mọi mối quan hệ, tiền tệ, hậu duệ mới giành giật được. Không dễ gì, họ chấp nhận mất đi những quyền lợi mà quyền lực đã mang lại cho họ; lại càng không thể đòi hỏi ở họ sự liêm sỉ, lòng tự trọng để chủ động từ chức.

Nhiều người có chức vụ quyền hạn, những ông quan cách mạng lâu nay đã quen với việc chỉ có lên chứ không có xuống; quen với việc ra lệnh, hưởng thành tích; người làm sai là cấp dưới, người thừa hành, chứ không thuộc trách nhiệm của người đứng đầu.

Một khi họ “né” trách nhiệm, một khi họ sợ mất uy quyền, tiền tài, danh vọng, thì chủ động từ chức đối với họ là điều quá xa xỉ.

Một thực tế nữa là sự định kiến của xã hội đối với những người từ chức, coi từ chức là việc đáng xấu hổ, đáng phê phán là sự sỉ nhục đối với người quyền cao chức trọng. Vậy nên, nếu như không có cơ chế ràng buộc trách nhiệm cá nhân; nếu như chỉ kêu gọi sự tự giác, lòng tự trọng, sẽ rất khó hình thành được văn hóa từ chức đối với một bộ phận cán bộ lãnh đạo và quản lý.

Vậy nên, cùng với quy định trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương, thì điều kiện cần và yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống là phải có cơ chế luật pháp xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, quy định rõ ràng, chi tiết về từ chức. Bởi có hành lang pháp lý về từ chức sẽ nhắc nhở, tạo sự chủ động trong ứng xử của lãnh đạo quản lý, nhất là ứng xử với trách nhiệm của mình, góp phần hình thành đội ngũ cán bộ có tự trọng, có văn hóa. Bởi sự ngay thẳng, chính trực, quang minh ở trên, từ những con người cụ thể sẽ giúp lan tỏa và nhân lên niềm tin trong nhân dân. Bởi việc từ chức là quyết định của một cá nhân giữ chức vụ nhưng lại tác động mạnh mẽ đến đạo đức, sự tuân thủ pháp luật của cả xã hội./.

Văn hóa từ chức đã nói nhiều nhưng vẫn ở dạng “chơi chữ”

VOV.VN -“Vì “chơi chữ” nên làm người ta tưởng rằng từ chức là một hành vi văn hóa trong khi thực sự nó là nỗi nhục lớn nhất cho một cá nhân trước khi ra tòa”

“Cả đời làm công tác tổ chức, tôi chưa thấy ai từ chức vì sai phạm”

VOV.VN - “Cán bộ tham nhũng, đút lót nhau hàng trăm tỷ, nhưng chưa thấy ai từ chức vì sai phạm. Cả cuộc đời 60 năm làm công tác tổ chức cán bộ, tôi cũng chưa thấy ai từ chức”.