Bản tin chiến thắng đầu tiên sống mãi trong ký ức dân tộc

Đúng 11h 30 phút ngày 30/4/1975, quân ta tiến vào Dinh Độc Lập, giải phóng Sài Gòn, thống nhất đất nước. Và chỉ 15 phút sau, tức là khoảng 11h45 phút, thông tin về chiến thắng vĩ đại này đã vang lên hào sảng trên làn sóng phát thanh của Đài Tiếng nói Việt Nam. Là cơ quan báo chí đầu tiên đưa tin chiến thắng, Đài Tiếng nói Việt Nam đã góp phần lan tỏa sức mạnh của Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy năm 1975 cũng như niềm vui mãnh liệt của cả dân tộc trong ngày toàn thắng. 

“Lúc đó gần 12h trưa, tôi đang ngồi trên ghế để chỉ đạo tiếp âm Đài Tiếng nói Việt Nam, khi nghe tin chiến thắng tôi bật dậy. Lúc đó cảm xúc không thể nào tả nổi…”. Đã gần 80 tuổi, nhưng cụ Nguyễn Thành Đạt ở thôn Viên Ngoại, xã Đặng Xá, huyện Gia Lâm, Hà Nội vẫn nhớ như in thời khắc được nghe Đài Tiếng nói Việt Nam phát tin bộ đội ta chiếm Dinh Độc lập, miền Nam hoàn toàn giải phóng.

Đôi mắt sáng lên khi nhắc đến ngày 30/4 của 40 năm về trước, cụ Đạt hào hứng kể: Lúc bấy giờ cụ là Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Việt Yên, tỉnh Hà Bắc (nay là Bắc Giang) được giao nhiệm vụ phụ trách thông tin của trạm truyền thanh huyện. Ngay từ sau chiến thắng Xuân Lộc ngày 21/4/1975, cấp trên đã ra lệnh tăng cường tiếp sóng Đài Tiếng nói Việt Nam để đón một thông tin quan trọng có thể đến bất cứ lúc nào. Trưa ngày 30/4/1975, thời khắc lịch sử đã đến, thông tin quan trọng, nóng hổi được truyền đi như một làn nước mát thỏa cơn khát của cả một dân tộc, khiến cả nước hân hoan trong không khí của ngày hội thống nhất non sông.

“Không khí lúc đó đến đâu cũng rộn ràng. Ngày 1/5 mới có chủ trương cắm cờ nhưng lúc bấy giờ nhà nào có cờ là treo lên, vui mừng chiến thắng miền Nam. Không khí lúc đó không thể tả được. Đến đâu cũng thấy cười nói: “giải phóng rồi, thắng Mỹ rồi, chồng con tôi sắp về rồi!”. Tôi nhớ hôm đó, trường cấp 1 xã Bích Sơn, giáp chỗ chúng tôi ở, học sinh và thầy giáo ngừng việc học tập, cứ mở đài nghe suốt, không khí chiến thắng. Ngay bản thân tôi cũng sung sướng không thể tả được” – ông Đạt nhớ lại.

40 năm đã trôi qua, nhưng trong ký ức của những phóng viên, biên tập viên, phát thanh viên, kỹ thuật viên của Đài Tiếng nói Việt Nam ngày ấy, vẫn vẹn nguyên những cảm xúc khi thực hiện bản tin chiến thắng lịch sử 30/4/1975.

Biên tập viên Nguyễn Đức Dụ, một trong những người thuộc êkíp thực hiện chương trình thời sự ngày 30/4/1975 nhớ lại: Trước ngày giải phóng, tất cả các bản tin thời sự của Đài đều cập nhật và đưa tin tức liên tục từ các chiến trường Tây Nguyên, miền Trung… Riêng ngày 30/4, Trung ương nhận định là quân ta sẽ tiến vào Sài Gòn, giải phóng miền Nam, nên các biên tập viên đã được chỉ đạo túc trực, “canh chừng” bằng được tin chiến thắng, đưa kịp thời để đồng bào cả nước và toàn thế giới biết chiến công của quân và dân ta. Biên tập viên Nguyễn Đức Dụ tâm sự, ông và đồng nghiệp sẽ không thể nào quên sự hồi hộp khi chờ đợi tin tức, xúc động đến rơi nước mắt khi cầm tin chiến thắng trên tay, rồi phải xử lý thật nhanh để phát sóng ngay lập tức, sau đó là quên cả ăn, hòa vào không khí mừng vui thắng lợi ở Thủ đô Hà Nội. 

“Bản tin đó trước 12h là đọc thẳng, sau đó cứ liên tục phát đi phát lại. Khi nghe được tin, ở Hà Nội xe cộ đang đi lại tấp nập thì tất cả dừng lại để nghe tin chiến thắng, mừng lắm, mọi người reo hò. Nhân viên sứ quán các nơi cũng ra ngoài đường, nhất là sứ quán Cu Ba, họ cứ “vi-va Việt Nam” – chúc mừng Việt Nam. Mọi người mừng vui lắm, quên hết cả ăn. Cả hôm đó không ai ăn cả, cứ truyền tin cho nhau, chúc mừng nhau, ôm nhau thắm thiết”- ông Đức Dụ miêu tả lại không khí ngày chiến thắng.

Thời đó, trang thiết bị, kỹ thuật phục vụ việc phát sóng còn khó khăn, nên để bảo đảm an toàn, tất cả các bản tin đều phải thu trước rồi mới phát sóng. Nhưng riêng tin chiến thắng, để thông tin kịp thời, nhanh nhất, thì chương trình đang phát phải dừng lại để phát thanh viên đọc thẳng trực tiếp. Sau tin chiến thắng đầu tiên phát vào khoảng 11h45 phút, các bản tin, chương trình của Đài Tiếng nói Việt Nam ngày hôm đó liên tục phát đi, phát lại thông tin về quân giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập, Dương Văn Minh đầu hàng, chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng…

Nhiều phát thanh viên của Đài Tiếng nói Việt Nam đã vinh dự được tham gia đọc bản tin chiến thắng trong ngày 30/4 lịch sử cách đây tròn 40 năm. Đó là những cái tên được nhiều thế hệ thính giả nghe đài biết đến như Tuyết Mai, Việt Khoa, Kim Cúc, Kim Túy, Nguyễn Thơ… Phát thanh viên Kim Cúc kể, bà và các đồng nghiệp đã phải kìm nén cảm xúc sung sướng như vỡ òa để đọc tin hay nhất, dõng dạc nhất, để không chỉ truyền tải thông tin mà qua giọng đọc còn thể hiện được khí thế oanh liệt, hào hùng, sức mạnh của quân và dân ta: “Đài Tiếng nói Việt Nam đã làm tròn nhiệm vụ của mình là đưa tin đến đồng bào sớm nhất, nhanh nhất vào lúc 11h45p, tức là chỉ sau 15 phút khi quân ta đã vào được Dinh Độc Lập, chiếm Bộ Tổng tham mưu. Và chúng tôi đã làm tròn nhiệm vụ của một phát thanh viên, của một người chiến sỹ, khi có tin đến là đọc hết sức mình, mang đúng phong thái, mang đúng tư tưởng mà Đảng và Nhà nước đã giao phó”.

40 năm đã qua, bản tin chiến thắng đầu tiên trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam vẫn sống mãi trong ký ức dân tộc, ghi dấu thời khắc quan trọng của lịch sử: đất nước hoàn toàn giải phóng, non sông thu về một mối. Tiếp nối truyền thống đó, Đài Tiếng nói Việt Nam đã, đang và sẽ tiếp tục làm tròn nhiệm vụ của một trong những cơ quan báo chí hàng đầu cả nước, luôn xứng đáng với sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước và sự tin yêu của nhân dân./.