Đường Hồ Chí Minh- con đường của khát vọng

Di tích đặc biệt cấp Quốc gia

Đường Hồ Chí Minh là con đường hành quân gắn liền với những buớc chân đi có thể chẳng bao giờ trở lại. Nơi ấy có suối khô, có “cột mốc là những nấm mồ chết trẻ” nhưng lại chẳng bao giờ thôi những bài ca ra trận và khí thế sục sôi của một thời chống Mỹ. Con đuờng ấy nối liền từ Bắc chí Nam, dù lửa máu theo từng giây, từng khoảnh khắc nhưng mỗi buớc chân đều như được chỉ đường từ ánh lửa trái tim mỗi nguời. Con đường Truờng Sơn chạm vào nỗi nhớ với bao huyền thoại nay vừa được vinh danh là di tích đặc biệt cấp Quốc gia. 

Đường Hồ Chí Minh là di tích đặc biệt cấp Quốc gia

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đường Trường Sơn là tuyến vận tải chiến lược từ miền Bắc vào miền Nam, sang Lào và Campuchia. Trải qua 16 năm hoạt động (1959-1975), trên tuyến đường này, nhân dân ta đã chuyển được hơn 1 triệu tấn vật chất, vũ khí, đảm bảo hành quân cho hơn 2 triệu lượt người, thực hiện bổ sung lực lượng và vật chất kịp thời cho các chiến trường chiến đấu.

Địa bàn đường Trường Sơn cũng chính là một căn cứ chiến lược của ba nước Đông Dương. Bởi đây là nơi “đứng chân” của các binh đoàn chủ lực, các đơn vị binh chủng - kĩ thuật, là vùng hậu phương trực tiếp cho các chiến trường, là bàn đạp xuất kích chuẩn bị sẵn cho các lực lượng vũ trang tiến công ra các hướng.

Bà Đỗ Thị Nguyệt - nữ lái xe Truờng Sơn kể lại: năm 1968, bà được đi học lái xe vẻn vẹn 45 ngày. Ngay sau đó, bà cùng với đồng đội được bổ sung vào tuyến vận tải trên đường Truờng Sơn.

“Tôi chở bộ đội vào, xong chở thương binh ra. Mỗi một chuyến đi như vậy chị em chúng tôi lại cùng nhau bơm lốp, bơm mỡ, sửa xe cộ để chuẩn bị đến tối lại đi. Có hôm thì chở hàng, có hôm lại chở thương binh, trên xe đi ra bao giờ cũng có cả các thương binh là tù binh Mỹ”, bà Nguyệt nhớ lại.

Con đường huyền thoại

Thời điểm khó khăn, ác liệt nhất của tuyến đường này là những năm 1968-1970. Trước sự đánh phá điên cuồng của Mỹ, trong mùa khô năm 1968-1969, các đơn vị vận tải trên tuyến đường Trường Sơn bị tổn thất gấp 3 lần so với năm trước. Tuyến đường này cũng được ví như một chiến trường ác liệt khi phải hứng chịu trên 4 triệu tấn bom đạn của không quân Mỹ và hàng ngàn cuộc hành quân đánh phá. Các lực lượng của ta đã mưu trí, anh dũng chiến đấu, bắn rơi trên 2.000 máy bay.

Nhà văn, thiếu tuớng Hồ Sĩ Hậu khi ấy là sinh viên được đặc cách thi tốt nghiệp, bổ sung vào chiến trường tham gia xây dựng tuyến đường xăng dầu Trường Sơn. Tác giả của tiểu thuyết “Dòng sông mang lửa” nhớ lại: từ năm 1968-1975, rất nhiều kĩ sư trẻ như ông được vào chiến trường, phục vụ chiến dịch. Tiểu thuyết “Dòng sông mang lửa” chính là hồi ức về những người từng sống chết với đường ống xăng dầu trên đường Trường Sơn. Nơi ấy, mỗi một tấn xăng đi qua là một trọng điểm đánh phá có khi phải đổi hàng chục mạng người. Trong tác phẩm này, nhà văn đã kể lại kỉ niệm về những đồng đội, những cái chết bất ngờ khi không ngại thân mình để nối thông đường ống sau những đợt ném bom của quân đội Mỹ.

Thiếu tướng Hồ Sĩ Hậu nhớ lại cái chết của anh trưởng trạm bơm: “Trường Sơn trập trùng, khi đường ống bị đánh đứt, mặc dù đã tắt máy bơm nhưng xăng trên núi vẫn tuôn ra. Có những đoạn đứt tưởng đã hết xăng nên khi anh Quy bảo mọi nguời đi ra hết, để một mình anh làm. Khi anh đang nối ống, một đợt xăng từ trên núi xuống, tưới trùm lên anh. Đúng lúc đó một loạt bom rơi xuống, và bom bi nổ, cả người anh là một ngọn đưốc. Mọi nguời chứng kiến cảnh tượng đó nhưng không thể làm được gì”.

Không chỉ là con đường lịch sử, con đường Trường Sơn đã đi vào huyền thoại, thể hiện bản lĩnh và tinh thần Việt Nam, khẳng định tinh thần yêu nước, quyết chiến quyết thắng và giá trị nhân văn của một dân tộc yêu tự do, yêu hoà bình. Nhà báo phương Tây Van Geirt đã nhận xét rằng: “Đường Trường Sơn không chỉ là con đường tiếp tế. Nó là biểu tượng của cả cuộc chiến tranh Việt Nam. Nó không chỉ là một con đường cụ thể mà là một luồng tư tưởng”.

Dấu tích của chiến tranh nay đã lùi xa trong quá khứ, trong tiềm thức mỗi người. Đường Hồ Chí Minh nay khang trang, rộng rãi hơn nhưng tinh thần và truyền thống đánh giặc cứu nước, tự hào dân tộc vẫn còn đó như tiếp sức cho mỗi chuyến xe qua, mỗi bước chân đi trong thời đại mới./.