Nhường đất xây thủy điện mà vẫn "khát" điện!

Mọi sinh hoạt của gia đình ông Hứa Ngọc Minh, thôn 6 Vài Siêu, xã Thượng Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai hiện chủ yếu dựa vào nguồn năng lượng ít ỏi từ chiếc máy phát điện tự chế tận dụng nguồn nước từ con suối gần nhà. Dòng điện không ổn định, thiếu an toàn, nhiều thiết bị điện thường xuyên hư hỏng là khó khăn mà gia đình ông Minh phải đối mặt khi chưa tiếp cận được điện lưới quốc gia.

"Nó thì hỏng liên tục thôi chứ không lâu dài được, vài tháng mình phải thay vòng bi, mỗi vòng bi có được một hai tháng phải thay, có thể đang sáng nó lại chập chờn, khó lắm", ông Minh chia sẻ. 

Năm 2014, gần 40 hộ dân đã di chuyển ra khu vực tái định cư nằm gần thuỷ điện Vĩnh Hà để nhường đất cho chính Dự án thủy điện này. Nghịch lý ở chỗ dù sống ngay cạnh nhà máy thuỷ điện, nhưng gần chục năm qua, điện lưới quốc gia vẫn là ước mơ xa vời với người dân nơi đây. Để có điện, nhiều hộ dân đã bỏ ra hàng chục triệu đồng mua dây dẫn điện phục vụ sinh hoạt. Vậy nhưng do đường điện quá xa, dòng điện không ổn định chỉ đủ nhu cầu thắp sáng.

Bỏ ra gần 20 triệu đồng tự kéo điện từ trạm hạ thế cách nhà 5km, nhưng những thiết bị như: Ti vi, tủ lạnh, quạt của gia đình bà Đặng Thị Hiệp, ở xã Thượng Hà vẫn không đủ công suất để sử dụng cho những sinh hoạt tối thiểu. Ngay cả việc nấu cơm, bà Hiệp vẫn phải sử dụng bếp củi.

"Chuyển vào đây không có điện, dân làm điện nước, sau thì dân tự kéo điện nhưng điện yếu lắm, nấu cơm không được, tủ lạnh không được, quạt không quay", bà Hiệp nói.

Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt mà điều đáng lo ngại là đường điện tự kéo này ẩn chứa nhiều nguy cơ mất an toàn. Những chiếc cột tạm bợ, dây điện tự mua, tự kéo, không được tư vấn kỹ thuật nên việc đứt, hở mạch là khó tránh khỏi. Anh Sùng A Lềnh, Trưởng thôn 6 Vài Siêu, xã Thượng Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai cho biết.

"Không có điện sử dụng rất cực khổ dân tự kéo điện. Tự kéo điện nhưng dây nhỏ quá, không đảm bảo an toàn, chỉ đủ dùng thắp sáng thôi, còn các thiết bị trong gia đình ví dụ nhà nào xây rồi chỉ làm chờ", anh Sùng A Lềnh cho biết.

Câu chuyện “khát điện” của các hộ dân nằm gần thủy điện Vĩnh Hà từng được phản ánh nhiều lần lên đơn vị chức năng. Tuy nhiên, câu trả lời họ nhận được là do chưa bố trí được nguồn vốn để đầu tư trạm biến áp hạ thế ở khu vực này.

Chưa được sử dụng điện lưới quốc gia không chỉ ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người dân, mà còn là rào cản lớn trong thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo ở địa phương. Thực trạng này rất cần được quan tâm tháo gỡ, để người dân sinh sống trong vùng thủy điện không bị liệt vào diện "trắng" điện lưới quốc gia!