20 năm Luật Biên giới Quốc gia: Làm cho biên giới giàu mạnh, bền vững

Biên giới quốc gia của nước CHXHCN Việt Nam là thiêng liêng, bất khả xâm phạm. Xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền quốc gia, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng và an ninh của đất nước.

Trong 20 năm qua, lực lượng Bộ đội Biên phòng đã phối hợp cùng các đơn vị và địa phương khu vực biên giới triển khai Luật Biên giới Quốc gia hiệu quả và đạt được những kết quả quan trọng. Phóng viên VOV phỏng vấn Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến - Phó Tư lệnh kiêm Tham mưu trưởng Bộ đội Biên phòng về vấn đề này. 

PV: Thưa Thiếu tướng, Luật Biên giới quốc gia (BGQG) ra đời năm 2003 có ý nghĩa như thế nào đối với công tác quản lý, bảo vệ biên giới lãnh thổ?

Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến: Sau 20 năm ra đời, đến nay, nhìn nhận lại chúng ta thấy rằng Luật Biên giới quốc gia (BGQG) có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về chính trị, pháp lý và kinh tế - xã hội sâu sắc đối với công tác xây dựng, quản lý, bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ BGQG.

Có thể nói, sự ra đời của Luật đã thể chế nhiều chủ trương, quan điểm của Đảng, Nhà nước về bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia. Luật BGQG khẳng định BGQG Việt Nam là thiêng liêng, bất khả xâm phạm; đồng thời đã thể chế đầy đủ, toàn diện quan điểm của Đảng về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN, mở rộng quan hệ quốc tế với các nước trong khu vực và trên thế giới, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ BGQG.

Luật Biên giới quốc gia đã pháp điển hóa các văn bản pháp lý và các Điều ước Quốc tế về biên giới, lãnh thổ, có ý nghĩa hết sức quan trọng là cơ sở cho việc xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược, quy hoạch xây dựng, phát triển khu vực biên giới vững mạnh toàn diện về chính trị, KT-XH, quốc phòng, an ninh; đặc biệt trong đầu tư xây dựng công trình biên giới, mốc quốc giới để quản lý, bảo vệ BGQG.

Luật cũng xác định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành, các lực lượng trong quản lý, bảo vệ BGQG, khu vực biên giới; trong đó xác định rõ BĐBP là lực lượng nòng cốt, chuyên trách, chủ trì, phối hợp với các cấp, các ngành hữu quan và chính quyền địa phương trong xây dựng, quản lý, bảo vệ BGQG, giữ gìn an ninh, TTATXH ở khu vực biên giới (khoản 2 Điều 31).

Cùng với Luật Biên phòng Việt Nam tạo nên cơ sở pháp lý rất vững chắc, đầy đủ để các cấp, các ngành, các lực lượng huy động  nguồn lực của Nhà nước, xã hội trong xây dựng, quản lý, bảo vệ BGQG, khu vực biên giới ngày càng vững mạnh góp phần củng cố quốc phòng - an ninh, đối ngoại và phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực biên giới.

Có thể khẳng định, triển khai thực hiện Luật Biên giới Quốc gia đã tạo động lực phát triển mới trong sự nghiệp đổi mới của đất nước, làm cho biên giới giàu mạnh, bền vững, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, lực lượng vũ trang nhân dân ở khu vực biên giới ngày càng được cải thiện; tạo tiềm lực về chính trị, tinh thần, quân sự, an ninh, đối ngoại, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học, công nghệ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ biên phòng trong tình hình mới.

PV: Thiếu tướng có thể cho biết, những kết quả nổi bật của lực lượng Bộ đội biên phòng đạt được tại khu vực biên giới sau 20 năm triển khai Luật Biên giới Quốc gia?

Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến: Luật BGQG là căn cứ pháp lý để phân giới cắm mốc với các nước láng giềng. Trên tuyến biên giới đất liền, Việt Nam và các nước lân cận đã ký kết 07 văn kiện pháp lý về biên giới, phân giới cắm mốc được 5.019 cột mốc, cọc dấu.

Luật BGQG là cơ sở pháp lý để BĐBP và các lực lượng chức năng tổ chức duy trì kiểm tra, kiểm soát 206 cửa khẩu, lối mở, đường qua lại trên biên giới đất liền và cảng biển; kiểm tra, kiểm soát gần 800 triệu tấn hàng hóa xuất, nhập khẩu; kiểm soát hơn 15 triệu lượt người xuất, nhập cảnh. BĐBP và các lực lượng chức năng tổ chức nắm chắc tình hình chủ quyền lãnh thổ, an ninh BGQG, vùng biển, tình hình nội, ngoại biên, âm mưu ý đồ, phương thức, thủ đoạn hoạt động của các thế lực thù địch, các loại đối tượng, tội phạm; qua đó kịp thời tham mưu cho Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, cấp ủy, chính quyền địa phương đề ra chủ trương, đối sách đấu tranh ngăn chặn làm thất bại âm mưu, phương thức hoạt động, ý đồ chống phá cách mạng Việt Nam, xâm phạm chủ quyền lãnh thổ, góp phần giữ vững chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh trật tự ở khu vực biên giới, vùng biển.

Kết quả sau hơn 20 năm thi hành Luật BGQG, BĐBP chủ trì, phối hợp với các lực lượng chức năng xử lý gần 60 nghìn vụ/hơn 100 nghìn đối tượng xâm phạm an ninh quốc gia; hơn 115 nghìn vụ/hơn 200 nghìn đối tượng hình sự; xử lý vi phạm hành chính hơn 140 nghìn vụ/hơn 250 nghìn đối tượng với tổng số tiền phạt hơn 200 tỷ đồng. 

Trên cơ sở Luật BGQG, Nhà nước đã tập trung đầu tư và huy động các nguồn lực, sức mạnh để phát triển kinh tế, thương mại, an sinh xã hội, thực hiện nhiệm vụ xóa đói, giảm nghèo, thu hẹp khoảng cách giữa các vùng, miền; qua đó tạo điều kiện cho kinh tế phát triển.

Đến nay cả nước đã thành lập 15 khu kinh tế ven biển, 26 khu kinh tế cửa khẩu trên biên giới đất liền; có 267 cụm công nghiệp hoạt động ở khu vực biên giới, chiếm 36,6% cụm công nghiệp đang hoạt động trên cả nước; các nhà máy thủy điện, nhiệt điện và năng lượng tái tạo tại các khu vực biên giới đã đóng góp đến 44% tổng sản lượng điện toàn quốc, góp phần củng cố an ninh năng lượng, bảo đảm sản xuất và nâng cao đời sống cho người dân; quốc phòng, an ninh và trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn biên giới được củng cố và giữ vững.

Cùng với việc đầu tư phát triển công nghiệp, Đảng, Nhà nước, địa phương biên giới triển khai 298 dự án, chương trình phát triển kinh tế ở khu vực biên giới, xây dựng 234 mô hình giúp dân phát triển kinh tế; phát triển nông thôn mới, xóa nghèo bền vững; thu hẹp chênh lệch vùng miền; đến nay, với hơn 2 triệu hộ/hơn 9 triệu khẩu, đã có 100% các xã, phường, thị trấn biên giới có đường ô tô đến trung tâm và có điện lưới quốc gia, 95% thôn bản được phủ sóng điện thoại di động 94% số hộ thoát nghèo; 95% số hộ thoát cận nghèo.

Cùng với các hiệp định, thỏa thuận về biên giới, lãnh thổ, vùng biển, quản lý biên giới, khu vực biên giới, cửa khẩu giữa Việt Nam và các nước láng giềng được ký kết đầy đủ, toàn diện; hệ thống pháp luật về BGQG, biên phòng được ban hành kịp thời, đồng bộ, khép kín đã phát triển tiềm lực quốc phòng - an ninh ở khu vực biên giới, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để Nhà nước, các cấp, các ngành, chính quyền địa phương, lực lượng nòng cốt, chuyên trách thực hiện xây dựng, quản lý, bảo vệ BGQG, khu vực biên giới, vùng biển hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

PV: Để tiếp tục phát huy hiệu quả của Luật Biên giới Quốc gia trong tình hình mới, đảm bảo giữ vững chủ quyền biên giới lãnh thổ, đóng góp thiết thực cho hòa bình, ổn định, BĐBP cần tiếp tục thực hiện nhiệm vụ gì?

Thiếu tướng Hoàng Hữu Chiến: Để phát huy kết quả đạt được trong 20 năm thi hành Luật BGQG, đảm bảo giữ vững chủ quyền, lãnh thổ, BGQG, BĐBP cần tiếp tục thực hiện nhiệm vụ sau: Tiếp tục tổ chức xây dựng, quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia gắn với các chương trình, mục tiêu xóa đói, giảm nghèo, xây dựng, đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng ở khu vực biên giới, thực hiện có hiệu quả các chính sách ưu tiên, ưu đãi tạo điều kiện cho biên giới, khu vực biên giới phát triển; quan tâm xây dựng KVBG vững mạnh toàn diện về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh; gắn phát triển KT-XH với củng cố quốc phòng an ninh, đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng ở KVBG.

Tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại quốc phòng, đối ngoại Biên phòng và đối ngoại nhân dân, phối hợp với các lực lượng, các cấp, các ngành tăng cường quản lý nhà nước về biên giới quốc gia, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế về quốc phòng, biên phòng với các nước láng giềng; nhân rộng mô hình kết nghĩa giữa các địa phương, đơn vị và nhân dân hai bên biên giới; triển khai có hiệu quả mô hình hợp tác giữa các lực lượng bảo vệ biên giới Việt Nam với lực lượng hữu quan của các nước láng giềng.

Tiếp tục thể chế hóa và triển khai thực hiện các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về Biên giới quốc gia, khu vực biên giới; hoàn thiện hệ thống pháp luật về biên phòng, BGQG tạo cơ sở pháp lý vững chắc, đầy đủ, đồng bộ để nâng cao năng lực quản lý, điều hành trong bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ BGQG, xây dựng, quản lý, bảo vệ BGQG, KVBG của các cấp, các ngành, lực lượng chức năng.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Thiếu tướng.