Băn khoăn việc mở rộng thẩm quyền Tòa án tỉnh, thành phố

Một trong những nội dung trong dự thảo Luật Tố tụng hình sự (sửa đổi) nhận được nhiều ý kiến tại phiên họp thứ 36 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là phân định thẩm quyền của TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và tương đương; TAND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Tòa tối cao đồng tình...

Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình cho biết, hiện vấn đề này cũng đang có 2 loại ý kiến khác nhau. Theo đó, TANDTC nhất trí với loại ý kiến đề nghị quy định TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh có thẩm quyền giải quyết sơ thẩm các khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước từ cấp huyện trở xuống trên cùng phạm vi địa giới hành chính với Toà án hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước đó.

Tuy nhiên, đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện thì nên giao cho TAND cấp tỉnh giải quyết sơ thẩm để bảo đảm tính khả thi và hiệu quả trong việc giải quyết vụ án. Vì đây là loại việc phức tạp, cần có Toà chuyên trách để giải quyết trong khi đó theo Luật Tổ chức TAND năm 2014 thì trong cơ cấu tổ chức của TAND cấp huyện không có Toà hành chính mà chỉ có một số Thẩm phán được giao giải quyết các vụ án hành chính.

Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình cho biết còn 2 loại ý kiến khác nhau về phân định thẩm quyền của TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và tương đương; TAND ỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Loại ý kiến thứ hai đề nghị giữ nguyên quy định hiện hành về thẩm quyền của TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh để bảo đảm phù hợp với định hướng cải cách tư pháp theo hướng tăng thẩm quyền cho Toà án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh.

Phó Trưởng Ban Nội chính Trung ương Nguyễn Doãn Khánh đồng tình theo nguyên tắc Tòa án giải quyết việc khiếu kiện hành chính trên 1 cấp. Tức việc liên quan đến cấp huyện thì TAND tỉnh sẽ giải quyết. Ông Khánh đề nghị nguyên tắc này cần áp dụng với Tòa án tỉnh để đảm bảo tính thống nhất. Ngoài ra, cần phân định rõ thẩm quyền của TAND huyện, tỉnh trong việc giải quyết việc kiện hành chính thuộc về nhóm các cơ quan không được tổ chức theo đơn vị hành chính.

Cơ quan thẩm tra nói Không

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện, đa số ý kiến trong cơ quan thẩm tra không tán thành quy định mở rộng thẩm quyền cho TAND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xét xử sơ thẩm các khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính của UBND cấp huyện, Chủ tịch UBND cấp huyện như dự thảo Luật.

Ý kiến trên cho rằng quy định này không phù hợp với yêu cầu cải cách tư pháp đã nêu trong Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị về mở rộng thẩm quyền cho TAND cấp huyện. Đồng thời, quy định như vậy không đề cao được vai trò, bản lĩnh của đội ngũ Thẩm phán TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và tương đương trong giải quyết sơ thẩm án hành chính.

Ông Nguyễn Văn Hiện cho biết không tán thành quy định mở rộng thẩm quyền cho TAND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. 

Theo ông Hiện, để giải quyết những vướng mắc cho Tòa án cấp sơ thẩm, dự thảo Luật có quy định “Trong trường hợp cần thiết, Tòa án cấp tỉnh có thể lấy lên để giải quyết khiếu kiện thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp huyện”.

Liên quan nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị cần xem xét thêm. Nếu giao trên 1 cấp nhưng tòa tỉnh, thành phố vẫn xử lý khiếu kiện quyết định hành chính của UBND tỉnh, của Chủ tịch UBND tỉnh, chưa nói đến xử lý cả quyết định hành chính của Bộ trưởng, thủ trưởng ngành trên địa bàn tỉnh thì liệu có đảm bảo khách quan, độc lập? Còn nói cấp huyện chưa đủ trình độ, năng lực còn kém nên không giao xử lý thì ngược lại với xu hướng cải cách tư pháp hiện nay.

“Theo Luật Tổ chức Tòa án mới ban hành, bây giờ tòa án cấp huyện xử lý đến 15 năm tù với hình sự, thế mà khiếu kiện quyết định hành chính của UBND huyện lại không được xử lý? Nếu không tính kỹ thì dồn việc cho tòa cấp cao, cải cách tư pháp không thực hiện được. Không phải muốn dồn ngay lên là được, do đó phải nghiên cứu kỹ”, ông Uông Chu Lưu nhấn mạnh./.