"Rất khó xác định khi nào dao là vũ khí, khi nào là công cụ sản xuất"

Khoản b Điều 3 dự thảo Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ quy định: Dao có tính sát thương cao là dao sắc, dao nhọn và dao sắc nhọn, có chiều dài lưỡi dao từ 20cm trở lên hoặc có chiều dài lưỡi dao dưới 20cm nhưng được hoán cải, lắp ráp để có công năng, tác dụng tương tự dao có tính sát thương cao thuộc danh mục vũ khí thô sơ do Bộ trưởng Bộ Công an ban hành. Trường hợp sử dụng dao có tính sát thương cao vào mục đích lao động, sản xuất, sinh hoạt thì không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này.

Nội dung này nhận được sự quan tâm của nhiều đại biểu Quốc hội trong phiên thảo luận trên hội trường tại Kỳ họp thứ 7, sáng nay 3/6.

Sử dụng dao gây án diễn biến phức tạp

Thảo luận về nội dung này, Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (đoàn Hưng Yên) cho rằng, việc quy định như dự thảo với dao có tính sát thương cao nhằm góp phần phòng ngừa tội phạm. Bởi, qua báo cáo của Bộ Công an cho thấy, đối tượng sử dụng dao và phương tiện tương tự dao gây án chiếm tỷ lệ cao, phát hiện 16.841 vụ, bắt giữ 26.472 đối tượng (chiếm 58,6% tổng số vụ, 54% tổng số đối tượng).

“Thực tế thời gian qua nhiều băng nhóm sử dụng các vũ khí tự tạo, tụ tập. Có vụ báo chí phản ánh đêm khuya mang dao phóng lợn gắn vào tuýp sắt rồi kéo lê trên đường, nẹt pô xe và có thể sẵn sàng gây án, gây hoang mang dư luận” – ông Thắng nói.

Dự thảo quy định trường hợp sử dụng dao có tính sát thương cao vào mục đích lao động, sản xuất, sinh hoạt thì không được coi là vũ khí. Ông Nguyễn Đại Thắng cho rằng, rất khó xác định khi nào dao là vũ khí, khi nào là dùng cho mục đích sản xuất, sinh hoạt. Có loại dao sử dụng hàng ngày nhưng khi sử dụng gây án lại mang tính sát thương cao.

Do đó, đại biểu đề nghị ban soạn thảo tiếp tục đánh giá kỹ hơn, toàn diện hơn, quy định chặt chẽ hơn để đảm bảo căn cứ pháp lý, căn cứ thực tiễn, tránh gây xáo trộn đời sống và sản xuất của  người dân.

“Dao người dân sử dụng trong gia đình sao gọi là vũ khí thô sơ được!”

Theo Đại biểu Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp), loại dao có tính sát thương cao được liệt kê như dự thảo thì trong thực tế lực lượng vũ trang sử dụng gọi là vũ khí, người dân sử dụng là công cụ, còn đối tượng xấu sử dụng để có hành vi vi phạm pháp luật gọi là hung khí.

“Giờ gom hết lại gọi là vũ khí thô sơ thì có phù hợp hay không? Người dân đang xài mà gọi là vũ khí thô sơ thì người ta không biết. Dao, mác người dân đang sử dụng như công cụ sản xuất, sinh hoạt của gia đình mà gọi là vũ khí thô sơ sao được!” – ông Phạm Văn Hoà nêu quan điểm.

Theo dự thảo, hành vi bị nghiêm cấm là nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, tàng trữ, vận chuyển, sửa chữa, cải tạo, lắp ráp, sử dụng hoặc chiếm đoạt vũ khí thô sơ, trừ dao có tính sát thương cao và công cụ, phương tiện có tính năng, tác dụng như vũ khí thô sơ sử dụng vào mục đích lao động, sản xuất, sinh hoạt.

Băn khoăn về quy định trên, ông Phạm Văn Hòa cho rằng, đối tượng manh động sử dụng loại dao trên để hành hung, cướp của, giết người, chống người thi hành công vụ... thì cấm. Còn người dân vận chuyển để sử dụng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh phục vụ nhu cầu sản xuất như đi rừng, đi rẫy mà cấm thì khó.

“Các xưởng sản xuất dao, mác phục vụ vụ sản xuất đều có đăng ký kinh doanh hoặc khai báo sản xuất cái gì mà sao không cho vận chuyển, sản xuất? Nên xem xét sao cho thực chất, nếu không luật ra đời ảnh hưởng đến người dân, gây khó khăn cho sinh hoạt” – ông Phạm Văn Hòa nói.

Dự thảo cũng quy định việc khai báo dao có tính sát thương cao trong sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu, nhập khẩu. Đại biểu đặt vấn đề, cơ sở sản xuất thì nên khai báo, còn gia đình sử dụng như là công cụ có nên khai báo hay không? “Theo tôi không nên, khai báo là phiền hà cho người dân” – vị đại biểu đoàn Đồng Tháp nêu quan điểm.

Cần đảm bảo tính khả thi

Cho rằng việc xem xét sớm ban hành luật này với những quy định mới có vai trò quan trọng trong phòng chống tội phạm, đảm bảo sự bình yên đời sống của nhân dân, song Đại biểu Đồng Ngọc Ba (đoàn Bình Định) cũng lưu ý luật phải đảm bảo nhiều yêu cầu, trong đó có tính thống nhất và tính khả thi.

Phạm vi vũ khí quân dụng đã được mở rộng là điểm mới lớn nhất của dự thảo luật, trong đó gồm dao có tính sát thương cao sử dụng với mục đích xâm phạm tính mạng, sức khoẻ con người trái pháp luật.

Theo đại biểu Đồng Ngọc Ba, từ tình hình thực tế cho thấy cần có biện pháp răn đe, trừng trị đối tượng sử dụng dao có tính sát thương cao vào mục đích xấu và việc can thiệp sớm là cần thiết. Tuy vậy, tờ trình lập luận chưa rõ vì căn cứ vào mục đích sử dụng để phân loại là rất khó trong thực tiễn.

“Nếu đi theo hướng này thì phải có biện pháp thực sự khả thi, để đảm bảo lực lượng chức năng không làm oan, sai đến người chế tạo, vận chuyển, sử dụng dao, bởi nguy cơ này là có” – ông Đồng Ngọc Ba lưu ý.

Liên quan đến quy định khai báo, vị đại biểu đoàn Bình Định cũng nhận định rằng, chưa minh bạch và nêu các câu hỏi: khai báo trước khi kinh doanh sản xuất hay sau? Có phải mọi trường hợp mua bán đều phải khai báo hay không, khai báo thế nào? Cửa hàng bán con dao có tính sát thương cao thì khai báo ra sao? Ông đề nghị quy định rõ để tránh xâm phạm đến quyền sản xuất, kinh doanh của người dân.