Tăng hợp tác công-tư để cải thiện năng lực kho vận

Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố báo cáo “Huy động tư nhân tham gia vào các giải pháp hoạch định, xây dựng chính sách giao thông vận tải, hậu cần của Việt Nam: Một số lựa chọn cho Việt Nam”, trong đó cho rằng Chính phủ nên cộng tác chặt hơn với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu và vận tải tư nhân để cải tiến dịch vụ kho vận.

WB cho rằng nếu các cơ quan chịu trách nhiệm về lập kế hoạch và hoạch định chính sách thu hút sự tham gia của các bên trong ngành vận tải hàng hoá một cách có hệ thống sẽ giúp tăng cường năng lực cạnh tranh thương mại.

WB cho rằng, Việt Nam cần tăng cường hợp tác công - tư để cải thiện dịch vụ kho vận (Ảnh minh họa: KT)

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các bên liên quan trong khu vực kinh tế tư nhân – đối tượng sử dụng cuối cùng hạ tầng giao thông vận tải và đồng thời là đối tượng hưởng lợi chính của các chính sách công hướng tới thuận lợi hoá thương mại và giảm chi phí kho vận – sẽ cung cấp thông tin phản hồi tốt về quan hệ cung cầu, và qua đó giúp cải thiện công tác hoạch định chính sách công trong ngành vận tải và kho vận, báo cáo cho biết.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, mức độ sử dụng các doanh nghiệp tư nhân nhằm hiểu rõ hơn thị trường trong quá trình hoạch định chính sách và kế hoạch hoá dịch vụ vận tải và kho vận còn hạn chế.

“Nếu các cơ quan trung ương và địa phương như Bộ Giao thông Vận tải và các Sở Giao thông Vận tải hợp tác với các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng nội địa và chuỗi xuất-nhập khẩu một cách cụ thể hơn, minh bạch hơn và dễ lường hơn thì Việt Nam sẽ xây dựng được một hệ thống kho vận tốt hơn trong quá trình chuyển tiếp sang một giai đoạn tăng cường năng lực cạnh tranh kho vận mới của một nước thu nhập trung bình,” ông Luis C. Blancas, Chuyên gia cao cấp về Giao thông của WB đồng thời là tác giả báo cáo nói.

WB cho rằng, Malaysia, Thái lan, Mỹ và Anh — những nước hàng đầu trong bảng xếp hạng Chỉ số thành tích kho vận của Ngân hàng Thế giới — có rất nhiều kinh nghiệm về thu hút sự tham gia của khu vực tư nhân vào quá trình lập kế hoạch và chính sách của các cơ quan nhà nước nhằm hỗ trợ tăng cường dịch vụ kho vận. Đó là những bài học kinh nghiệm quí báu về những cách làm hay và những sai lầm cần tránh mà Việt nam có thể học hỏi.

Trước đây, các doanh nghiệp vận tải tư nhân Việt Nam đã từng cộng tác với các cơ quan chính phủ nhằm thuận lợi hoá thương mại nhưng chưa bao giờ hợp tác trong các vấn đề lâu dài như lập kế hoạch phát triển hạ tầng, hoạch định chính sách ngành như cải thiện cung cấp dịch vụ, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh và cắt giảm phát thải khí nhà kính nhằm giảm tác động biến đổi khí hậu.

Báo cáo của WB còn cho rằng, tăng cường hợp tác công-tư sẽ giúp cải thiện năng lực cạnh tranh kho vận trong các lĩnh vực nêu trên và đề xuất xây dựng một cơ chế pháp lí về cộng tác công-tư và công-công và cung cấp đủ nguồn lực để các cơ chế đó thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Ngoài ra, cần thực hiện một số bước quan trọng khác như quản lí kì vọng của các doanh nghiệp tư nhân, đảm bảo tất cả các bên liên quan trong chuỗi cung ứng đều có đại diện tham gia, và tuân thủ các thông lệ về họp hành như đi họp đúng giờ, nhanh chóng ra biên bản cuộc họp và trong đó phải ghi rõ phân công trách nhiệm và xác định các bước cần làm tiếp theo.

Ngoài ra, báo cáo cũng kêu gọi lôi kéo sự tham gia của khu vực tư nhân trong toàn bộ quá trình lập kế hoạch và chính sách thay vì chỉ trong một vài công đoạn nào đó và đây sẽ là biện pháp giúp duy trì sự tham gia lâu dài.

Báo cáo được soạn dựa trên một cuộc khảo sát các doanh nghiệp vận tải tư nhân tại Việt Nam. Kết quả khảo sát cho thấy cần lôi kéo khu vực tư nhân tham gia hơn nữa và quá trình kế hoạch hoá và hoạch định chính sách kho vận nhưng hiện nay đòi hỏi này vẫn chưa được thoả mãn. Những người được phỏng vấn rất mong muốn tạo ra một cơ chế đối thoại và hợp tác theo thông lệ quốc tế./.