Thủ tướng chủ trì Hội nghị tháo gỡ khó khăn các dự án đường cao tốc ĐBSCL

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cùng chủ trì Hội nghị. Dự hội nghị có các Bộ trưởng, lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo 13 tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long. 

ĐBSCL là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng, ngoại giao của cả nước; là "Vùng cực Nam - Thành đồng của Tổ quốc", cửa ngõ phía Tây Nam của quốc gia với nhiều tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh cần được phát triển thành nguồn lực, cần được khai thông, tháo gỡ có hiệu quả hơn nữa. Tuy nhiên, ĐBSCL còn những khó khăn, thách thức, chưa phát huy hết tiềm năng, thế mạnh, trong đó có nguyên nhân do kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ còn thiếu và yếu và việc huy động, sử dụng nguồn lực cho phát triển còn hạn chế, trong đó có nguồn vốn ODA. Có thể nói, hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông đang là điểm nghẽn, cản trở ĐBSCL phát triển.

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, đầu tư hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, là nhiệm vụ chính trị quan trọng của Chính phủ.

Thủ tướng cho biết, đầu năm 2023, cả nước đã khởi công đồng loạt 12 dự án thành phần thuộc Dự án xây dựng đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 và các dự án quan trọng khác. Riêng ĐBSCL, thời gian qua đã khởi công đồng loạt các dự án đường cao tốc Châu đốc - Cần Thơ - Hậu Giang - Sóc Trăng; Cao Lãnh - An Hữu, đồng thời đẩy mạnh các dự án đã khởi công trước đây là Dự án Mỹ Thuận - Cần Thơ và Cần Thơ - Hậu Giang - Sóc Trăng - Bạc Liêu - Kiên Giang - Cà Mau.

Đến thời điểm hiện nay, vùng ĐBSCL đã hoàn thành và đưa vào khai thác theo quy mô phân kỳ giai đoạn 1 (4 làn xe) với tổng chiều dài 171 km trong đó đoạn Cao Lãnh - Lộ Tẻ mới hoàn thành đầu tư tuyến chính, đoạn Lộ Tẻ - Rạch Sỏi sử dụng mặt đường láng nhựa để chờ lún, Bộ GTVT đang đầu tư hoàn thiện các hạng mục còn lại trong giai đoạn 2021 - 2025 để khai thác theo tiêu chuẩn cao tốc; 08 dự án đang được triển khai, bảo đảm cơ bản hoàn thành trong giai đoạn 2021 - 2025, đưa vào khai thác trong năm 2026 với tổng chiều dài 463 km với tổng mức đầu tư khoảng 94.400 tỷ đồng.

Như vậy, đến năm 2026, khu vực ĐBSCL sẽ có khoảng 554 km đường cao tốc. Tuy nhiên, việc triển khai các dự án giao thông tại ĐBSCL còn một số khó khăn như: Giải phóng mặt bằng, nguồn vật liệu san lấp đắp nền đường, công tác quản lý dự án, năng lực của nhà thầu, tư vấn, thủ tục giải ngân, điều kiện thi công phức tạp...

Thủ tướng chỉ rõ, các dự án tại vùng ĐBSCL đi qua khu vực địa chất yếu, việc xử lý lún nền đường mất nhiều thời gian; tiến độ hoàn toàn phụ thuộc vào việc bàn giao mặt bằng. Đến nay, phần lớn mặt bằng đã được bàn giao, cơ bản đáp ứng yêu cầu về thi công; tuy nhiên, đối với phần mặt bằng còn lại là các khu vực đất ở, di rời công trình hạ tầng kỹ thuật là khó khăn nhất và mất nhiều thời gian nhất.

Thủ tướng cho biết, tại hội nghị này, nhiều nút thắt đã được giải quyết, đặc biệt nút thắt lớn nhất của các dự án là bảo đảm nguồn vật liệu cát đắp, đến nay đã được xác định nguồn cung, các địa phương khẩn trương triển khai các thủ tục để giao mỏ cho các nhà thầu khai thác theo cơ chế đặc thù để đáp ứng tiến độ thi công.

Để đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án, giải quyết các khó khăn, vướng mắc, Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trong đó nhấn mạnh:

Các Bộ: Kế hoạch và đầu tư, Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên và môi trường, đặc biệt là Bộ Giao thông Vận tải và các tỉnh, thành phố được giao làm cơ quan chủ quản dự án tập trung quyết liệt chỉ đạo, yêu cầu Ban QLDA, tư vấn giám sát và các nhà thầu phải phát huy tinh thần trách nhiệm cao nhất, triển khai các dự án bảo đảm tiến độ, chất lượng, an toàn, kỹ thuật, mỹ thuật, giữ gìn vệ sinh môi trường; huy động nhân lực, thiết bị máy móc hiện đại để thi công một cách nhanh nhất có thể; tuân thủ tuyệt đối những yêu cầu kỹ thuật, quy định của pháp luật liên quan.

Đặc biệt nghiêm túc quán triệt 6 yêu cầu: Phải bảo đảm chất lượng; tiến độ; an toàn, kỹ thuật, mỹ thuật, môi trường sinh thái; Không được đội vốn bất hợp lý, không chia nhỏ gói thầu; Chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, lãng phí ở tất cả các khâu; Bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, bảo đảm hài hòa lợi ích của nhà nước, người dân, doanh nghiệp; kịp thời khen thưởng khi làm tốt và kịp thời xử lý sai phạm.

Rút kinh nghiệm từ việc triển khai các dự án cao tốc giai đoạn trước và phát huy tối đa những kết quả đã đạt được, đề nghị các bộ, ngành liên quan và các tỉnh, thành phố. Đồng chí bí thư cấp ủy trực tiếp chỉ đạo, chính quyền vào cuộc, tích cực đi kiểm tra thường xuyên, vừa xây dựng kế hoạch, vừa xây dựng chương trình, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc để giám sát, quản lý chất lượng, đẩy nhanh tiến độ. Chỉ đạo các chủ đầu tư, nhất là người đứng đầu cần bám sát thực tiễn, bám sát dự án, quyết liệt trong điều hành, quản lý chất lượng, tiến độ, vốn đầu tư trong suốt quá trình thực hiện dự án, đảm bảo các dự án hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng yêu cầu, không đội vốn.

Các bộ, ngành liên quan cùng phối hợp với các Bộ: Kế hoạch và đầu tư, Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên và môi trường, Bộ Giao thông Vận tải và UBND các tỉnh, thành phố có dự án đi qua sớm hoàn thành các nhiệm vụ được giao là giải phóng mặt bằng, tái định cư, thẩm định các dự án thành phần,...; tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, vượt qua mọi thách thức để triển khai dự án, kiểm soát tiến độ. Các nhà thầu khẩn trương huy động nhân lực, phương tiện thi công, bảo đảm tiến độ, hiệu quả, an toàn, kỹ, mỹ thuật. Các đơn vị tư vấn nâng cao trách nhiệm, làm việc chuyên nghiệp, độc lập, thường xuyên kiểm tra, giám sát bảo đảm an toàn, chất lượng, tiến độ; tuyệt đối không vì lợi ích cá nhân, không hạ thấp tiêu chuẩn, hạ thấp giám sát, tích cực phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí...

Đối với một số dự án cụ thể như Dự án cao tốc Cao Lãnh - An Hữu Thủ tướng yêu cầu UBND tỉnh Tiền Giang chỉ đạo chủ đầu tư dự án phối hợp chặt chẽ với Bộ GTVT để khẩn trương hoàn chỉnh hồ sơ, trình Thủ tướng điều chỉnh Chủ trương đầu tư trong tháng 7/2023.

Dự án cao tốc đoạn Cần Thơ - Cà Mau Thủ tướng giao UBND các tỉnh tập trung giải quyết các vướng mắc để bàn giao toàn bộ mặt bằng trong tháng 7/2023; UBND các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long quyết liệt chỉ đạo các sở, ngành căn cứ các hướng dẫn của Bộ TNMT để triển khai thủ tục giao mỏ cho các nhà thầu khai thác, không để phát sinh các thủ tục hành chính làm ảnh hưởng đến tiến độ dự án; các tỉnh An Giang, Vĩnh Long sớm xác định nguồn cấp cho khối lượng cát còn lại của các dự án, trong đó ưu tiên cấp đủ nhu cầu năm 2023; chỉ đạo các sở, ngành, địa phương khẩn trương thực hiện các thủ tục để nhà thầu dự án Cần Thơ - Cà Mau có thể khai thác các mỏ trong tháng 7/2023.

Các dự án thành phần thuộc cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng: Chủ đầu tư tiểu dự án GPMB bám sát tiến độ đã lập để thực hiện công việc liên quan, đảm bảo bàn giao diện tích còn lại trước ngày 31/12/2023; UBND TP Cần Thơ, tỉnh Hậu Giang sớm làm việc với UBND tỉnh An Giang để xác định cụ thể các mỏ cấp cho dự án và hoàn thành thủ tục khai thác.

Thủ tướng đề nghị các cá nhân tham gia dự án cần nâng cao ý thức trách nhiệm với công việc, với ngành và cao hơn nữa với Nhân dân, với Tổ quốc; đổi mới tư duy, sáng tạo hơn nữa trong cách nghĩ, cách làm để hoàn thành tốt nhiệm vụ góp phần triển khai các dự án thành phần đúng tiến độ, chất lượng, không lãng phí, không tiêu cực với tinh thần “tất cả vì Nhân dân, vì sự hùng cường, thịnh vượng của đất nước”.

Thủ tướng nêu rõ, nguồn vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài có vai trò quan trọng, cùng với nguồn vốn NSNN, nguồn vốn tư nhân để đảm bảo hoàn thành các mục tiêu phát triển KTXH. Riêng vùng ĐBSCL, các dự án ODA có vai trò quan trọng đối với phát triển KTXH, nhất là phát triển bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu. Các địa phương vùng ĐBSCL cần nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng, lựa chọn các dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi mới thật hiệu quả, thực sự cần thiết, cần mở rộng linh hoạt hơn.

Trong giai đoạn 2021-2025, vùng ĐBSCL có 62 dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài đang triển khai với tổng mức vốn nước ngoài là 56.442 tỷ đồng (tương đương 2,8 tỷ USD). Để chuẩn bị tốt, hiệu quả các dự án mới, tháo gỡ vướng mắc, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, vốn ODA của vùng ĐBSCL, cần nhận diện đúng tình hình, những mặt được, những hạn chế, khó khăn, thách thức. Thủ tướng đề nghị tập trung triển khai các vấn đề sau:

Chủ tịch UBND 13 tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL cần chỉ đạo quyết liệt các sở, ban ngành liên quan khẩn trương rà soát, hoàn thiện hồ sơ Đề xuất dự án theo quy định, đặc biệt là các dự án vùng ĐBSCL theo Nghị quyết 120/NQ-CP; xây dựng kế hoạch và giám sát chặt chẽ tiến độ thực hiện kế hoạch.

Rà soát giao nhiệm vụ triển khai dự án cho BQL, chủ đầu tư có năng lực, kinh nghiệm và phối hợp với các Bộ ngành và nhà tài trợ thực hiện dự án ngay sau khi hoàn thành thủ tục đầu tư.

Bộ KHĐT chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan, các địa phương tiếp tục vận động các nguồn vốn viện trợ không hoàn lại; rà soát trao đổi với các đối tác phát triển đơn giản hóa, hài hòa các quy trình, thủ tục theo yêu cầu của nhà tài trợ và các quy định của pháp luật Việt Nam.

Thủ tướng tin tưởng rằng với sự quyết tâm và vào cuộc quyết liệt của toàn bộ hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, kết cấu hạ tầng chiến lược vùng ĐBSCL sẽ có bước phát triển mạnh mẽ và đột phá, tạo điều kiện để vùng ĐSCL trở thành vùng có trình độ phát triển khá so với cả nước, có trình độ tổ chức xã hội tiên tiến; thu nhập của người dân ngày một nâng cao; người dân ngày càng ấm no, hạnh phúc.