Lý do Nga khôi phục và “tái ngũ” hàng loạt thiết giáp BTR-50 có tuổi đời 70 năm
VOV.VN - Nga đã khôi phục và tái trang bị hàng loạt xe bọc thép chở quân BTR-50 có tuổi đời hơn 70 năm để đưa ra chiến trường.
Cách đây một năm, các nhà phân tích đã ghi nhận sự gia tăng hoạt động tại Căn cứ sửa chữa và lưu trữ xe tăng số 1295 của Nga tại Arsenyev ở vùng Viễn Đông. Các kỹ thuật viên đã sửa chữa và tái trang bị hàng chục xe bọc thép chở quân BTR-50 ra đời từ những năm 1950, rồi đưa chúng chúng ra khỏi căn cứ.
Nga tích cực tân trang và khôi phục BTR-50
"Chúng tôi phát hiện 63 xe thiết giáp BTR-50 tại căn cứ số 1295 của Nga, tất cả đều được di dời và có vẻ như chúng vẫn trong tình trạng tốt", Chuyên gia quân sự có biệt danh Highmarsed cho biết.
Theo ước tính của trang web tình báo mở Oryx, Nga đã mất hơn chục xe BTR-50 trong cuộc chiến. Tuy nhiên, Moscow vẫn còn rất nhiều chiếc đang hoạt động. Một số phương tiện trong số này có tháp pháo mới và hầu hết đều được trang bị thêm lớp giáp để chống lại các máy bay không người lái mang chất nổ có thể tấn công bất cứ lúc nào khi xe Nga rời khỏi nơi ẩn nấp.
Các phương tiện cũ của Nga đang trở nên phổ biến hơn dọc theo tiền tuyến dài hơn 1.000km khi xung đột gần bước vào năm thứ 4. Nhưng sự xuất hiện của chúng có thể không kéo dài trong một cuộc chiến mà máy bay không người lái đang chiếm ưu thế, nhà phân tích Highmarsed lưu ý.
BTR-50 là xe thiết giáp chở quân lưỡng cư của Nga, nặng 15 tấn, chạy bằng dầu diesel với kíp lái 2 người. Phương tiện được trang bị bánh xích, đặt trên khung gầm cơ sở của xe tăng hạng nhẹ PT-76. BTR-50 được đưa vào hoạt động năm 1954 và trở thành phương tiện chiến đấu chính của quân đội Liên Xô trong 12 năm tiếp theo. Các kíp lái BTR-50 sẽ đưa bộ binh vào trận chiến, bảo vệ binh sỹ khi họ xuống xe và sau đó hỗ trợ bằng súng máy.
BTR-50 có hai phiên bản chính, gồm phiên bản cơ bản BTR-50P và phiên bản chỉ huy BTR-50PU. BTR-50P là mẫu xe vận chuyển quân tiêu chuẩn, có khả năng chở tối đa 20 binh sĩ cùng kíp lái gồm hai người. Khoang sau được trang bị một cầu nâng lớn, cho phép nhanh chóng đổ quân trong chiến đấu.
BTR-50PU là phiên bản chỉ huy. Thiết kế của nó giống BTR-50P nhưng được trang bị thêm thiết bị liên lạc và có khoang dành riêng cho đội ngũ chỉ huy. Phiên bản này được thiết kế để sử dụng làm sở chỉ huy di động trên chiến trường, cho phép các sĩ quan phối hợp hoạt động trong khi vẫn duy trì khả năng phòng vệ. BTR-50PU thường không có vũ khí lớn hơn như phiên bản tập trung vào chiến đấu, vì vai trò chính của nó là liên lạc và phối hợp hơn thay vì giao tranh trực tiếp.
BTR-50P được trang bị súng máy hạng nặng KPVT 14,5mm gắn trên tháp pháo xoay, chống lại bộ binh và xe hạng nhẹ của đối phương. Ngoài ra, xe cũng được trang bị súng máy PKT 7,62mm cỡ nhỏ để tăng cường khả năng phòng thủ.
Tuy nhiên so với các loại xe bọc thép chở quân khác, BTR-50 được trang bị vũ khí nhẹ và có bộ giáp mỏng. Khi Nga ra mắt xe chiến đấu bộ binh BMP-1 có trọng lượng nặng hơn và được trang bị vũ khí hạng nặng vào năm 1966, hàng nghìn chiếc BTR-50 đã được chuyển đến các đơn vị tuyến hai. BTR-50 chủ yếu được dùng để chở pháo binh, kỹ sư và pháo phòng không ra tiền tuyến cho đến khi xe bọc thép bánh xích đa năng MT-LB thay thế chúng thực hiện những chức năng này.
Tính đến cuối năm 2022, quân đội Nga chỉ vận hành một số ít xe BTR-50 cũ. “Việc Nga giữ lại một vài chiếc BTR-50 không có gì đáng ngạc nhiên. Moscow có thể nhận thấy không cần phải thay đổi hoàn toàn kho thiết giáp cũ, thay vào đó họ áp dụng cách thức kết hợp", nhà phân tích Lester Grau và Charles Bartles giải thích trong cuốn “Cách chức chiến đấu của Nga” (The Russian Way of War).
Áp lực đối với quân đội Nga
Theo giới phân tích, những chiếc BTR-50 đóng vai trò là phương tiện hỗ trợ phía sau nhằm tránh đụng độ trực tiếp với lực lượng đối phương. Ước tính, Nga còn khoảng một vài nghìn chiếc BTR-50 cũ trong kho dự trữ.
Trong bối cảnh ngành công nghiệp Nga chỉ chế tạo được khoảng 200 xe chiến đấu bộ binh BMP-3 và 90 xe tăng T-90M cũng như vài trăm xe bọc thép khác trong đó xe chiến đấu bánh lốp BTR-82 mỗi năm, phần lớn các phương tiện thay thế mà Điện Kremlin sử dụng để bù đắp cho tổn thất trên chiến trường đều được lấy từ kho dự trữ lớn từ thời Chiến tranh Lạnh. Cách đây 2 năm, không ai dự đoán được rằng những chiếc BTR-50 dư thừa này lại có thể lăn bánh hoạt động ở Ukraine.
Nga có những bãi chứa hàng chục nghìn xe tăng cũ, xe chiến đấu và các loại xe khác. Nhưng kho dự trữ này không phải là vô hạn. Khi chúng bắt đầu cạn kiệt, Moscow bắt đầu triển khai nhiều phương tiện dân sự hơn để tấn công trực tiếp vào các vị trí của Ukraine như ô tô, xe tải, xe địa hình, xe máy và thậm chí cả xe scooter.
Một số video được đăng tải trên chiến trường cho thấy bộ binh Nga sử dụng những chiếc xe dân sự không bọc thép lao về phía phòng tuyến Ukraine. Việc triển khai xe dân sự là dấu hiệu chứng minh Nga đang chịu áp lực gia tăng trong nỗ lực sản xuất thiết bị quân sự.
Qua phân tích một số hình ảnh vệ tinh chụp thời gian gần đây, các nhà quan sát cho rằng, tại những bãi chứa lớn của Nga, hiện có rất ít phương tiện có thể phục hồi. Ngay cả xe BRT-50 có tuổi đời 70 năm cũng không thấy xuất hiện. Điều này không đồng nghĩa với việc Nga sẽ không tiếp tục chiến đấu. Khi thiếu phương tiện, nhiều khả năng Nga sẽ tăng cường triển khai lực lượng bộ binh chiến đấu.
Một blogger Nga cho biết: “Lực lượng bộ binh, với sự hỗ trợ của pháo binh và máy bay không người lái, có thể dần chiếm hết khu vực này đến khu vực khác”.
Tuy nhiên, có một nhiệm vụ mà bộ binh rất khó thực hiện là lợi dụng các lỗ hổng trong hệ thống phòng thủ của Ukraine để nhanh chóng thâm nhập khu vực do đối phương kiểm soát. Đó là lý do tại sao những bước tiến của Nga trong thời gian gần đây rất chậm chạp.