Không nên tự chăm sóc bệnh nhân nghi nhiễm Ebola tại nhà

Dịch bệnh Ebola đang diễn biến ngày càng phức tạp tại khu vực Tây Phi và có nguy cơ lan ra nhiều quốc gia khác. Tính đến nay, đã có hơn 1.000 người chết vì nhiễm loại virus này.

Bệnh do virus Ebola là bệnh gì?

Bệnh do virus Ebola (từng được biết đến là bệnh Sốt xuất huyết do virus Ebola) là bệnh nguy hiểm, thường dẫn đến tử vong, với tỷ lệ tử vong lên đến 90%. Bệnh tấn công người và động vật có vú (khỉ, gôrila, tinh tinh).

Bệnh Ebola được phát hiện lần đầu vào năm 1976, với hai đợt bùng phát dịch xảy ra đồng thời, một ở một ngôi làng ven sông Ebola, Cộng hòa Dân chủ Công Gô, và một ở khu vực xa xôi hẻo lánh ở Sudan.

Hiện chưa rõ nguồn gốc của virus Ebola, song những bằng chứng hiện có cho thấy có khả năng dơi ăn quả (Pteropodidae) là vật chủ tự nhiên của virus này.

Virus Ebola lây nhiễm sang người như thế nào?

Nhân viên y tế chuẩn bị vào các phòng cách ly bệnh Ebola (Ảnh: AFP)

Trong đợt bùng phát dịch hiện nay ở Tây Phi, đa số các ca bệnh ở người là do lây nhiễm từ người sang người. Virus Ebola lây truyền từ người sang người do tiếp xúc trực tiếp với vết xước trên da hay niêm mạc, với máu hay các chất tiết của cơ thể (phân, nước tiểu, nước bọt, tinh dịch) của người mắc bệnh. Bệnh cũng có thể lây nhiễm khi vết xước trên da hay niêm mạc của người lành tiếp xúc với môi trường bị ô nhiễm bởi các chất tiết của người nhiễm virus, như quần áo, ga trải giường nhiễm bẩn hay kim tiêm đã qua sử dụng.

Đã có hơn 100 nhân viên y tế bị phơi nhiễm khi chăm sóc bệnh nhân Ebola. Nguyên nhân có thể là do họ đã không sử dụng trang thiết bị bảo vệ cá nhân hoặc không áp dụng đầy đủ các biện pháp phòng chống nhiễm khuẩn khi chăm sóc cho bệnh nhân. Nhân viên tại các cơ sở y tế ở tất cả các cấp trong hệ thống y tế - bệnh viện, phòng khám, trạm y tế - cần được phổ biến về đặc tính của bệnh và đường lây truyền, tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp dự phòng kiểm soát nhiễm khuẩn đã khuyến cáo.

Đối tượng nào có nguy cơ cao nhất?

Trong một vụ dịch bệnh do virus Ebola, những đối tượng có nguy cơ cao nhiễm virus gồm: cán bộ y tế; thành viên gia đình hay người tiếp xúc gần với người mắc bệnh; và người đi dự tang lễ tiếp xúc trực tiếp với thi thể người chết do nhiễm virus Ebola…

Cần tiến hành nghiên cứu thêm để tìm hiểu xem liệu một số nhóm đối tượng, như những người bị suy giảm miễn dịch, hay những người đã có bệnh, có dễ bị cảm nhiễm hơn những người khác trong việc nhiễm virus Ebola không. Có thể kiểm soát phơi nhiễm với virus Ebola bằng cách áp dụng các biện pháp bảo vệ trong các phòng khám và bệnh viện, ở các cuộc hội họp của cộng đồng hay ở nhà.

Bệnh nhân bị nghi nhiễm virus Ebola cần được cách ly tuyệt đối (Ảnh: KT)

Tổ chức Y tế Thế giới cũng khuyến cáo gia đình hay cộng đồng không tự chăm sóc cho bệnh nhân có triệu chứng mắc bệnh do virus Ebola tại nhà. Tốt nhất là hãy đưa người bệnh đến bệnh viện hay trung tâm y tế có các bác sĩ, y tá có chuyên môn và đầy đủ trang thiết bị để điều trị cho bệnh nhân nhiễm virus Ebola.

Nếu bạn có ý định chăm sóc cho người thân bị nhiễm bệnh do virus Ebola tại nhà, Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo bạn cần thông báo cho cán bộ y tế địa phương để được hướng dẫn đầy đủ về cách chăm sóc bệnh nhân và cung cấp dụng cụ (găng tay, phương tiện phòng hộ cá nhân [PPE]), hướng dẫn cách tháo bỏ và tiêu hủy PPE sau khi sử dụng, và thông tin về cách bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng khỏi bị lây nhiễm.

Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo việc xử lý thi thể và mai táng người chết do nhiễm virus Ebola nên do các cán bộ quản lý ca bệnh được đào tạo, là những người được trang bị để thực hiện việc mai táng người quá cố đúng cách, đảm nhiệm.

Người bệnh có khả năng làm lây bệnh chừng nào mà máu và dịch tiết của họ còn chứa virus. Vì vậy, trước khi cho ra viện, bệnh nhân nhiễm virus Ebola cần được cán bộ y tế giám sát chặt chẽ và và được xét nghiệm để đảm bảo là virus không còn lưu hành trong cơ thể họ nữa. Khi cán bộ y tế quyết định là bệnh nhân có thể về nhà, tức là họ không còn có thể làm lây lan virus và không thể làm cho bất cứ ai trong cộng đồng bị mắc bệnh nữa.

Nam giới đã khỏi bệnh vẫn có thể lây truyền virus qua tinh dịch trong tới 7 tuần sau khi bình phục. Vì thế, điều quan trọng là sau khi bình phục họ cần tránh quan hệ tình dục trong ít nhất là 7 tuần, hoặc phải sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục trong thời gian 7 tuần sau khi bình phục. Thông thường một người chỉ mắc bệnh khi tiếp xúc với động vật bị nhiễm virus Ebola, sau đó virus có thể lây truyền từ người sang người trong cộng đồng./.