“Bóng ma khủng bố” IS đang trỗi dậy ở Iraq và Syria

5 tháng sau khi các lực lượng do Mỹ hậu thuẫn loại trừ được IS khỏi thành trì cuối cùng của chúng ở Syria, tổ chức khủng bố này đang tập hợp sức mạnh, tiến hành nhiều cuộc tấn công ở Iraq và Syria cũng như khôi phục lại mạng lưới tài chính và tuyển quân tại một khu trại tị nạn, các quan chức tình báo của Mỹ và Iraq cho biết.

Một chốt kiểm tra ở ngoại ô tỉnh Manbij, Syria sau vụ đánh bom liều chết do IS tiến hành khiến 4 lính Mỹ thiệt mạng. Ảnh: New York Times

Mặc dù Tổng thống Trump khẳng định IS đã bị đánh bại hoàn toàn song các quan chức quốc phòng của ông lại có quan điểm khác khi thừa nhận rằng tàn dư của tổ chức khủng bố này vẫn tồn tại ở đây.

Một báo cáo gần đây cảnh báo việc Mỹ rút 2.000 quân ở Syria xuống còn chưa tới một nửa trong số này theo yêu cầu của Tổng thống Trump đồng nghĩa với việc Mỹ phải cắt giảm sự hỗ trợ dành cho các lực lượng đồng minh của Washington trong cuộc chiến chống IS ở Syria. Hiện nay, các lực lượng quốc tế và Mỹ chỉ có thể nỗ lực nhằm đảm bảo rằng IS vẫn bị kiềm chế và tránh xa các khu vực đô thị.

Mặc dù không có nhiều lo ngại rằng IS sẽ chiếm lại phần lãnh thổ mà chúng từng kiểm soát trước đây - rộng bằng diện tích nước Anh với 12 triệu người, song tổ chức khủng bố này vẫn huy động được 18.000 tay súng còn lại của chúng ở Iraq và Syria. Những "tế bào ngủ đông" (sleeper cellls) và các nhóm tấn công của IS đã tiến hành những cuộc tấn công bất ngờ, phục kích, bắt cóc và ám sát các lực lượng an ninh cũng như các lãnh đạo địa phương.

IS hiện vẫn nắm giữ một khoản tiền khổng lồ lên tới 400 triệu USD được giấu ở Iraq và Syria, hoặc được cất giữ bất hợp pháp ở các nước láng giềng. IS cũng được cho là đã dùng số tiền chúng kiếm được đầu tư vào các hoạt động kinh doanh.

Trong những tháng qua, tổ chức khủng bố này đã tiến hành các cuộc đột nhập vào một khu trại ở đông bắc Syria - nơi vẫn chưa có kế hoạch nào với 70.000 người tại đây với hàng nghìn người trong số đó là các thành viên trong gia đình của các chiến binh IS.

Các quan chức tình báo Mỹ cho biết trại tỵ nạn Al Hol do lực lượng người Kurd ở Syria kiểm soát hiện nay hầu như không nhận được sự hỗ trợ và những đảm bảo an ninh cần thiết, đồng thời bày tỏ lo ngại rằng những tư tưởng của IS có thể bén rễ vào đây và "nuôi dưỡng" những mầm mống khủng bố trong tương lại. Lực lượng người Kurd hiện đang giữ 10.000 tay súng IS, trong đó có 2.000 người đến từ nước ngoài tại những nhà tù tạm bợ.

Tại khu trại Al Hol, người Kurd ở Syria "không thể cung cấp gì ngoài những đảm bảo an ninh tối thiểu”. Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ nhận định với New York Times rằng: "IS có thể đang lợi dụng việc an ninh lỏng lẻo để tuyển mộ những thành viên mới và huy động lại những thành viên đã rời chiến trường".

Một đánh giá của Liên Hợp Quốc gần đây cũng có kết luận tương tự khi khẳng định rằng các thành viên trong gia đình của IS sống ở Al Hol "có thể tạo nên mối đe dọa nếu tình hình không được giải quyết hợp lý".

Từ báo cáo của các quan chức tình báo Iraq, Mỹ và phương Tây cho tới các tài liệu của một loạt chính phủ và đánh giá của Liên Hợp Quốc đều khẳng định IS đang trỗi dậy, không chỉ ở Iraq và Syria mà còn có những nhánh trải dài từ Tây Phi tới Sinai (Ai Cập). Sự trỗi dậy này gây ra những đe dọa với các lợi ích của Mỹ và đồng minh khi chính quyền Tổng thống Trump rút quân khỏi Syria và tập trung lực lượng ở Trung Đông để đối phó với Iran.

"Dù hiện tại IS có suy yếu như thế nào nhưng chúng vẫn thực sự là một mối đe dọa toàn cầu và chúng ta vẫn có thể bị ảnh hưởng", Suzanne Raine - cựu giám đốc Trung tâm Phân tích Chủ nghĩa Khủng bố của Anh nhận định.

Một báo cáo hồi tháng 7/2019 của Ủy ban chống khủng bố Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc cho biết mặc dù bị đánh bại ở Syria và Iraq song các nhà lãnh đạo IS vẫn đang "thích ứng, củng cố và tạo điều kiện cho sự trỗi dậy cuối cùng" tại các quốc gia này./.