Hộ chiếu người Donbass: Phép thử với quan hệ Nga-Ukraine

Bước đi này được cho là phép thử đầu tiên về mối quan hệ giữa Nga và Ukraine sau cuộc bầu cử Tổng thống, với chiến thắng giành cho một gương mặt mới trên chính trường Ukraine là ứng cử viên Volodymyr Zelensky.

Tổng thống Nga Putin (trái) và Tổng thống đắc cử Ukraine Zelensky. Ảnh: Wion.

Tổng thống Nga hôm qua (24/4) đã ký một sắc lệnh nhằm đơn giản hóa thủ tục xin cấp hộ chiếu Nga cho cư dân sinh sống ở các vùng Donetsk và Luhansk do lực lượng ly khai kiểm soát ở Ukraine. 

Tổng thống Putin khẳng định, Nga không muốn "kiếm chuyện" với ban lãnh đạo mới của Ukraine, nhưng Nga không thể chấp nhận việc cư dân sinh sống ở Donbass không có bất kỳ quyền hành gì: “Chúng tôi không mong muốn tạo ra những vấn đề với ban lãnh đạo mới của Ukraine. Tuy nhiên không thể để người dân sống tại khu vực miền Đông Ukraine không có bất cứ quyền dân sự nào. Điều này đã vượt quá giới hạn theo khía cạnh nhân quyền. Họ không được tự do đi lại, không được đáp ứng các quyền cơ bản hay thể hiện quyền cơ bản của mình. Đó là trên khía cạnh vấn đề nhân đạo nữa”.

Bước đi mới nhất của Nga được đưa ra chỉ 4 ngày sau cuộc bầu cử Tổng thống tại Ukraine với chiến thắng giành cho ứng cử viên Volodymyr Zelensky. Trong chiến dịch tranh cử, ông Zelensky đã đưa ra nhiều dấu hiệu cho thấy có thể thỏa hiệp hơn đối với lực lượng miền Đông so với Tổng thống đương nhiệm Porosenko và sẽ tìm cách đối thoại với Nga để giải quyết các vấn đề. Tuy nhiên, phép thử đầu tiên của Nga sau bầu cử có thể khiến ban lãnh đạo mới của Ukraine đưa ra lập trường cứng rắn hơn. 

Ứng cử viên giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Ukraine ông Zelensky đã đưa ra phản ứng đầu tiên của mình, khi phản đối quyết định của Nga và hối thúc có thêm các lệnh trừng phạt quốc tế nhằm vào Nga. Nhóm tham mưu của ông Zelensky cũng ra tuyên bố, gọi bước đi của Nga là một hành động gây hấn, kêu gọi gia tăng sức ép trừng phạt và ngoại giao nhằm vào quốc gia láng giềng. Theo Đại sứ Ukraine tại Liên Hợp Quốc, nước này sẽ kêu gọi một cuộc họp khẩn của Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc sau bước đi của Nga.

Chiến thắng của ông Zelensky trong cuộc bầu cử Tổng thống vừa qua được đánh giá là cơ hội để cải thiện quan hệ giữa hai quốc gia láng giềng này. Mặc dù ông Zelensky dường như  không thay đổi nhiều những lập luận về nước Nga so với Tổng thống Porosenco, nhưng cũng đánh giá là có dấu hiệu “mềm mỏng” hơn. 

Mặc dù vậy, giới chức Nga cũng thừa nhận sẽ không “ảo tưởng” về bản chất của mối quan hệ tương lai giữa hai quốc gia vốn đã có quá nhiều bất đồng. Vấn đề Crimea, xung đột tại miền Đông và xu hướng “ thân phương Tây” của ông Zelensky sẽ là các rào cản cải thiện quan hệ giữa hai nước láng giềng.

Tuy nhiên các quan chức Nga cũng khẳng định, vẫn có cơ hội nếu lãnh đạo mới ở Ukraine có cách tiếp cận thực tế và có trách nhiệm với Nga liên quan đến thực tế chính trị ở Ukraine. Tổng thống  Putin hôm qua cho biết sẽ xây dựng quan hệ tương lai hai nước trên cơ sở các tuyên bố và hành động của Tổng thống đắc cử Zelensky./.