Mỹ - Cuba: Nhìn lại 2 năm từ khi tuyên bố bình thường hóa quan hệ

Tròn hai năm kể từ khi Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro tuyên bố bình thường hóa quan hệ song phương ngày 17/12/2014, đã có nhiều bước tiến tích cực trong quan hệ giữa 2 nước, trong đó đáng kể là việc nới lỏng hạn chế về đi lại và thương mại giữa hai nước. Tuy nhiên, vẫn còn đó những rào cản, đặc biệt là lệnh cấm vận thương mại vẫn chưa nhận được sự chấp thuận của Quốc hội Mỹ do đảng Cộng hòa chiếm đa số. 

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro. (ảnh: Reuters).

Giữa năm 2013, Mỹ và Cuba bắt đầu các cuộc đàm phán về khôi phục quan hệ với sự trung gian của Giáo hoàng Francis. Điều này đã dẫn tới tuyên bố lịch sử về bình thướng hóa quan hệ song phương ngày 17/12/2014 của lãnh đạo hai nước.

Sau đó, hai bên đã không ngừng nỗ lực cho mục tiêu khôi phục quan hệ ngoại giao, trong đó có việc chính thức mở Đại sứ quán sau hơn 50 năm hay chuyến thăm đầu tiên của một tổng thống Mỹ tới Cuba sau gần 90 năm của ông Obama hồi tháng 3 năm nay.

Những nỗ lực không ngừng nghỉ giữa 2 nước đã đem lại kết quả xứng đáng. Việc đi lại của người dân 2 nước đã được nới lỏng, các công ty lữ hành của Mỹ có thể mở văn phòng tại Cuba, các công ty viễn thông được mở dịch vụ chuyển vùng quốc tế, các ngân hàng được phép mở dịch tụ tín dụng và các hãng hàng không được mở các chuyến bay thương mại tại quốc đảo Caribe….

Ngày càng nhiều công ty nước ngoài, đặc biệt là các công ty của Mỹ tìm đến Cuba như một mảnh đất đầy tiềm năng. Điều này giúp Cuba có thêm nguồn vốn đầu tư nước ngoài để phát triển nền kinh tế - vốn gặp nhiều khó khăn do lệnh cấm vận của Mỹ.

Cuba trở thành điểm đến ngày càng thu hút khách du lịch. Riêng trong năm 2015, có 91.254 người Mỹ tới Cuba. Lượng người Mỹ tới Cuba trong 10 tháng đầu năm nay cũng tăng 68% lên 208.000 người...

Bên cạnh những thành tựu, vẫn còn những thách thước trong quan hệ song phương, trong đó có việc đóng cửa nhà tù của Mỹ trên Vịnh Guantanamo hay việc Quốc hội Mỹ do đảng Cộng hòa chiếm đa số vẫn chưa chấp thuận dỡ bỏ lệnh cấm vận thương mại đối với Cuba.

Tương lai mối quan hệ Mỹ và Cuba càng trở nên khó đoán định khi tỷ phú Donald Trump đắc cử tổng thống Mỹ trong cuộc bầu cử tháng 11 vừa qua. Ông Donald Trump có quan điểm rất khác biệt so với tổng thống Barack Obama. Dù nói rằng, việc khôi phục quan hệ giữa Mỹ và Cuba là điều tốt đẹp, nhưng ông Trump khẳng định sẽ chấm dứt thỏa thuận giữa Mỹ với Cuba nếu không đạt được một thỏa thuận tốt hơn.

Dù chưa đoán trước chính quyền mới của Mỹ sẽ có những chính sách như thế nào, nhưng người dân Cuba vẫn kỳ vọng những kết quả tốt đẹp trong quan hệ song phương mà hai bên đã đạt được thời gian qua sẽ được duy trì.

“Tương lai là điều không thể dự đoán được. Chúng ta cần chờ xem tổng thống mới của Mỹ sẽ làm gì. Bản thân người Cuba chúng tôi rất mong tiếp tục mối quan hệ với Mỹ và kỳ vọng có nhiều điều tốt đẹp sẽ tới, nhưng chúng tôi sẽ chờ xem điều sẽ đến”.

“Sẽ thật thất vọng nếu Tổng thống đắc cử của Mỹ Donald Trump không tiếp tục các chính sách của ông Obama. Còn nếu ông tiếp tục những chính sách hiện nay, tôi nghĩ quan hệ giữa 2 nước sẽ ngày càng tốt đẹp và nếu được như vậy thì nó sẽ mang lại lợi ích cho cả người Cuba chúng tôi cũng như người Mỹ”.

Giới chức Cuba vẫn có những lo ngại nhất định rằng Tổng thống đắc cử Donald Trump khi lên nhậm chức, sẽ có những bước đi đảo ngược tiến trình cải thiện mối quan hệ với Cuba. Phía Cuba hy vọng có thể ký kết thêm ít nhất 6 thỏa thuận nữa với Mỹ, trước khi Tổng thống Mỹ đương nhiệm Barack Obama rời nhiệm sở vào tháng 1 tới.

Phía Chính quyền của Tổng thống Obama cũng thúc giục các doanh nghiệp Mỹ hoàn thành các thỏa thuận kinh doanh tại Cuba trước khi ông Trump nhậm chức vào ngày 20/1 năm sau.

Cùng với 12 thỏa thuận đã được ký kết trong nhiều lĩnh vực suốt 2 năm qua, nếu ký thêm được càng nhiều thỏa thuận, thì quan hệ hợp tác Mỹ-Cuba càng sâu sắc. Như vậy, chính quyền sẽ mới càng khó để đảo ngược tiến trình bình thường hóa quan hệ./.