Nhà Trắng và Quốc hội Mỹ mâu thuẫn về thỏa thuận hạt nhân Iran

Trong một động thái phản ánh chiều hướng căng thẳng hơn giữa cơ quan hành pháp và luật pháp Mỹ do phe Cộng Hòa nắm đa số trong Quốc Hội, một nhóm gồm 47 Thượng Nghị sỹ Mỹ thuộc Đảng Cộng hòa mới đây đã gửi thư tới Chính phủ Iran cảnh báo, một thỏa thuận hạt nhân giữa nước này và nhóm các cường quốc thế giới sẽ không thể tồn tại lâu dài. 

Nhà máy điện hạt nhân Bushehr của Iran (Ảnh AFP)

Động thái trên của các nghị sĩ Quốc hội Mỹ đã ngay lập tức vấp phải những phản ứng gay gắt từ phía Nhà Trắng và điều này cho thấy, bất đồng sâu sắc lâu nay giữa Tổng thống Barack Obama với Đảng Cộng hòa ngày càng lớn. 

Chỉ vài giờ sau khi có thông tin một nhóm Thượng nghị sỹ Mỹ thuộc Đảng Cộng hòa gửi thư tới Chính phủ Iran, người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest chỉ trích hành động can thiệp của các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa là không khác gì “ném đá” vào các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Iran và nhóm P5+1 gồm năm nước thường trực Hội đồng Bảo an và Đức. 

Theo ông Earnest, bức thư trên là “một chiến lược mang tính phe phái nhằm hủy hoại nỗ lực của Tổng thống Obama trong việc triển khai chính sách đối ngoại cũng như đảm bảo nền an ninh quốc gia”. 

Về phần mình, Tổng thống Mỹ Obama cũng đã “mỉa mai” hành động vừa nêu của các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa là nhằm tạo lập “một kênh hậu thuẫn” với các thành phần bảo thủ ở Iran, coi đây là “một liên minh khác thường”. 

Ông chủ Nhà Trắng nhấn mạnh, mối quan tâm của ông hiện nay là kết quả của các cuộc đàm phán hạt nhân giữa giữa nhóm P5+1 với Iran, với hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận khung trước ngày 31/3 tới. 

Tổng thống Obama nói: “Thật là mỉa mai khi các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa lại đang cố gắng tạo lập “một kênh hậu thuẫn” với các thành phần bảo thủ ở Iran. Đây là một liên minh bất bình thường. Theo tôi, điều mà chúng tôi đang cố gắng tập trung giải quyết hiện nay chính là làm sao để đạt đạt được thỏa thuận với Iran. Nếu làm được, có nghĩa là chúng tôi đã làm lợi cho người dân Mỹ và tôi tin tưởng là chúng tôi có thể thực hiện được”. 

Những tuyên bố trên của Nhà Trắng và ông Obama thấy, mối quan hệ đảng phái ngày càng căng thẳng giữa Nhà Trắng với cơ quan lập pháp do Đảng Cộng hòa nắm quyền chi phối. Bất đồng không chỉ dừng lại ở các vấn đề đối nội mà đã lan sang cả các vấn đề đối ngoại. 

Trong một tuyên bố trước báo giới, Thượng Nghị sĩ Mỹ Harry Reid nhận xét: “Thành phần chính tham gia đàm phán về chương trình hạt nhân Iran là Mỹ, Pháp, Anh, Đức, Trung Quốc và Nga. Chính phủ Mỹ là một bên của đàm phán và cuộc đàm phán ảnh hưởng đến toàn bộ thế giới. Thế nhưng, bức thư mà các nghị sĩ Đảng Cộng Hòa gửi tới nhà chức trách Iran là “một cái tát mạnh” không chỉ đối với nước Mỹ mà cả  đối với các đồng minh của chúng tôi. Đảng Dân Chủ và Đảng Cộng Hòa có những bất đồng về chính sách ngoại giao song từ trước đến nay chưa hề có việc một đảng phái chính trị lại can thiệp trực tiếp vào các cuộc đàm phán quốc tế, với mục tiêu duy nhất là làm xấu mặt Tổng thống”. 

Trước đó, Quốc hội Mỹ do Đảng Cộng Hòa kiểm soát cũng đã nhiều lần công khai chỉ trích, thậm chí phủ quyết các dự luật và đề xuất mà Tổng thống Obama đưa ra. 

Mới đây nhất, hôm 11/2 vừa qua, bất chấp việc Tổng thống Mỹ Obama nhiều lần đe dọa phủ quyết, Quốc hội Mỹ vẫn thông qua quyết định cuối cùng cho phép xây dựng đường ống dẫn dầu Keystone XL gây tranh cãi. 

Những diễn biến trên cho thấy, với việc lưỡng viện Quốc hội nằm dưới quyền lãnh đạo của Đảng Cộng hòa, hai năm cầm quyền còn lại của Tổng thống Obama sẽ còn gặp nhiều khó khăn. Tranh cãi đảng phái sẽ diễn ra căng thẳng hơn, nhất là trong bối cảnh, năm 2016 là năm tổng tuyển cử bầu lại Tổng thống Mỹ./.