Nước Mỹ tạm thời thoát khỏi nguy cơ vỡ nợ

Tối muộn ngày 16/10, trước thời hạn khoảng 3 tiếng, các nghị sỹ của đảng Dân chủ và Cộng hoà của Mỹ cuối cùng đã đạt được sự nhất trí nhằm tháo gỡ bế tắc ngân sách khiến chính quyền Mỹ phải đóng cửa một phần trong suốt 16 ngày qua.

Điều có thể thấy rõ ràng là việc nghị sỹ hai đảng Dân chủ và Cộng hoà đạt được sự thoả hiệp vào phút chót đã giúp Chính phủ Mỹ thoát khỏi nguy cơ vỡ nợ cũng như chấm dứt tình trạng nghỉ việc không được trả lương của một bộ phận người dân làm việc cho chính quyền Mỹ.

Hạ viện Mỹ (Ảnh: Whitehouse)

Song thoả thuận vừa đạt được chỉ mang tính tạm thời khi hai bên đưa ra thời hạn tiếp theo mà hai đảng cần phải có quyết định cuối cùng để khai thông bế tắc trong kế hoạch ngân sách cho năm tới.     

Thỏa thuận vào phút chót    

Đúng như dự báo của dư luận, vào phút chót lúc 12h đêm ngày 16/10, nghị sỹ hai đảng Dân chủ và Cộng hoà ở cả Thượng viện và Hạ viện đã thống nhất về các biện pháp đưa chính phủ nước này thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng ngân sách.

Cụ thể, với 81/18 phiếu ở Thượng viện và 285/144 phiếu ở Hạ viện, Quốc hội Mỹ đã đồng ý mở cửa lại một số cơ quan của Chính phủ đã bị đóng cửa từ hôm 1/10 do thiếu ngân sách hoạt động.

Mặt khác, Quốc hội Mỹ đồng ý tiếp tục cung cấp ngân sách cho các hoạt động của Chính phủ cho đến ngày 15/1/2013. Thứ ba là đồng ý nâng mức trần nợ công đến ngày 7/2 năm sau và cuối cùng là việc yêu cầu những cá nhân được nhận hỗ trợ từ Đạo luật chăm sóc y tế bình dân hay còn được biết đến với tên gọi Obamacare phải xác minh thu nhập để chứng tỏ mình thuộc đối tượng được nhận hỗ trợ từ Chính phủ.

Sự thỏa hiệp giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng Hòa

Thoả thuận vừa đạt được tại Quốc hội Mỹ thể hiện rõ sự thoả hiệp giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hoà. Mặc dù dường như Đảng Cộng hoà được cho là đã thất bại trong việc gây sức ép buộc đảng Dân chủ từ bỏ đạo luật đã được các nghị sỹ Mỹ và Tổng thống Obama thông qua.

Song không bên nào được đánh giá là đã toàn thắng mà không phải nhượng bộ bất kỳ điều gì. Thắng lợi của đảng này là sự thoả thiệp của đảng kia. Thoả thuận vừa đạt được cho thấy sự xuống thang của đảng Cộng hoà cũng như việc đảng này phải chấp nhận kế hoạch bắt đầu chi trả cho người dân vào năm 2014 theo Đạo luật chăm sóc y tế bình dân-điều mà đảng Cộng hoà không muốn.

Các nghị sỹ của Thượng viện Mỹ (Ảnh: AFP)

Nhiều trong số những nghị sỹ bỏ phiếu thông qua kế hoạch ngân sách cho năm tài khóa 2014 thực tâm cũng không ủng hộ khoản chi trả này. Song do đảng Dân chủ và chính quyền của Tổng thống Obama nhất quyết không chịu thoả hiệp, đẩy quả bóng sang sân đảng Cộng hoà khiến các nghị sỹ đảng Cộng hòa buộc phải nhượng bộ nếu không muốn tiếp tục bị dư luận Mỹ cho là đối tượng phải chịu trách nhiệm cho tình trạng một phần của chính phủ phải đóng cửa như trong hơn 2 tuần qua.

Tất nhiên đảng Cộng hoà không phải là trắng tay. Họ cũng đã buộc các nghị sỹ đảng Dân chủ phải đồng ý bổ sung thêm điều kiện, buộc những người nhận trợ cấp từ Đạo luật chăm sóc y tế bình dân phải xác minh thu nhập cho thấy họ đúng là đối tượng được nhận khoản trợ cấp này.

Điểm cộng thứ hai đối với Đảng Cộng hoà trong ván bài này đó là việc áp đặt thời hạn nâng mức trần nợ công cũng như thời hạn tiếp tục cung cấp kinh phí cho chính phủ hoạt động. Việc đưa ra thời hạn này cho thấy, thoả thuận vừa đạt được chỉ là những thoả thuận tạm thời, giúp nước Mỹ thoát ra khỏi nguy cơ vỡ nợ.

Thỏa thuận tạm thời

Thoả thuận tuy đã đạt được nhưng Quốc hội mới chỉ phê chuẩn việc chi trả ngân sách cho hoạt động của chính phủ đến ngày 15/1/2013 và trần nợ công có hạn chót đến ngày 7/2.

Điều này cho thấy, thoả thuận vừa đạt được mới chỉ là tạm thời. Từ nay cho đến các thời điểm này, hai đảng sẽ phải tiếp tục thảo luận nếu không sẽ lại tiếp tục đẩy nước Mỹ vào tình huống giống như vừa xảy ra, tức là chính phủ Mỹ sẽ lại phải đóng cửa một phần và phải đối mặt với nguy cơ vỡ nợ.

Không chỉ lo ngại tình trạng này sẽ xảy ra vào tháng tháng 1 hoặc tháng 2 năm tới mà dư luận Mỹ còn đang rất lo ngại rằng kịch bản này sẽ lặp đi lặp lại hàng năm khi Quốc hội bàn về ngân sách. Và chắc chắn, nếu để tình trạng này tiếp tục diễn ra thì sẽ khiến dư luận Mỹ hết sức tức giận và điều này sẽ tác động không nhỏ đến cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ vào năm tới. Vì vậy, việc mà hai đảng cần phải làm hiện nay đó là tìm biện pháp để cắt giảm chi tiêu để giảm áp lực đối với ngân sách của Mỹ.

Cuộc chiến giữa hai đảng Dân chủ và đảng Cộng Hòa

Cuộc khủng hoảng ngân sách lần này tại Mỹ không chỉ bộc lộ những khó khăn tài chính do chi nhiều hơn thu mà chính quyền nước này đang phải đối mặt mà còn là cuộc chiến giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hoà.

Đảng Cộng hoà định sử dụng cơ hội khi Đạo luật Obamacare bị nhiều chỉ trích với mục đích loại bỏ đạo luật này và qua đó làm suy giảm uy tín của Đảng Dân chủ cầm quyền.

Tuy nhiên, nhưng gì đã diễn ra cho thấy đảng Cộng hòa chưa tính toán hết. Đảng Cộng hòa đã không lường trước được là việc trì hoãn thông qua kế hoạch ngân sách cho năm tới khiến chính phủ Mỹ phải ngừng hoạt động một phần, khiến người dân phẫn nộ và quay sang chỉ trích, đỗ lỗi cho đảng Cộng hoà.

Điều này được thể hiện rõ qua kết quả cuộc thăm dò dư luận của hãng tin ABC, NBC và Wall street Journal của Mỹ cho thấy khoảng 70% người được hỏi khẳng định đảng Cộng hòa phải chịu trách nhiệm đối với những thứ diễn ra lần này đồng thời cho rằng đảng Cộng hoà đang đặt lợi ích của họ lên trên lợi ích quốc gia.

Trong khi đó, đảng Dân chủ cầm quyền cũng bị ảnh hưởng uy tín (cụ thể, chính quyền Obama chỉ nhận được khoảng 18% sự ủng hộ-mức thấp nhất đối với chính quyền trong 40 năm qua). Tuy nhiên, nếu so sánh với chỉ trích mà đảng Cộng hoà phải hứng chịu thì không nhiều bằng, chỉ khoảng ở mức 50%.

Điều này cho thấy dường như đảng Dân chủ đang thành công trong việc đặt mình vào vị trí nạn nhân. Cuộc chiến giữa đảng Dân chủ và Cộng hoà lần này có ý nghĩa quan trọng khi vào năm tới, tại Mỹ sẽ diễn ra cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ.

Trong hoàn cảnh đó, đảng Dân chủ sẽ tiếp tục sử dụng cuộc khủng hoảng này để nhắc nhở người dân Mỹ về “đóng góp” của đảng Cộng hoà cho đất nước nhằm làm giảm uy tín của đảng Cộng hoà, hòng đánh bại đảng này ra khỏi vị trí chiếm đa số tại Hạ viện như hiện nay./.