Theo Reuters, các quan chức Trung Quốc đã yêu cầu phía Iran giúp kiềm chế các cuộc tấn công của lực lượng Houthi ở Biển Đỏ, hoặc Tehran sẽ đứng trước rủi ro tổn hại kinh tế với Bắc Kinh.

Reuters dẫn 4 nguồn tin Iran và 1 nhà ngoại giao cho hay, các cuộc thảo luận giữa Trung Quốc và Iran đã diễn ra tại một số cuộc họp gần đây ở Bắc Kinh và Tehran. Tuy nhiên, thời gian diễn ra các cuộc thảo luận và những ai tham dự không được tiết lộ.

 “Về cơ bản, Trung Quốc nói rằng: ‘Nếu lợi ích của chúng tôi bị tổn hại theo bất kỳ cách nào, điều đó sẽ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của chúng tôi với Tehran. Vì vậy, hãy yêu cầu Houthi kiềm chế’”, một quan chức Iran giấu tên cho biết.

Tuy nhiên, các quan chức Trung Quốc không nói rõ mối quan hệ thương mại giữa Bắc Kinh với Tehran có thể bị ảnh hưởng như thế nào nếu lợi ích của Trung Quốc bị tổn hại vì các cuộc tấn công của Houthi.

Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Iran trong thập kỷ qua, nhưng mối quan hệ thương mại giữa 2 nước lại không cân bằng.

Theo dữ liệu từ công ty phân tích thương mại Kpler, các nhà máy lọc dầu của Trung Quốc đã mua hơn 90% lượng dầu thô xuất khẩu của Iran vào năm 2023. Các lệnh trừng phạt của Mỹ khiến nhiều khách hàng tránh xa Iran trong khi các công ty Trung Quốc được hưởng lợi từ việc giảm giá mạnh.

Mặt khác, dầu của Iran chỉ chiếm 10% lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc và Bắc Kinh có một loạt nhà cung cấp có thể bù đắp nếu thiếu hụt nguồn cung từ Tehran.

Các cuộc tấn công của lực lượng Houthi ở Biển Đỏ đã làm gián đoạn tuyến đường thương mại quan trọng giữa châu Á và châu Âu, vốn được các tàu của Trung Quốc sử dụng rộng rãi.

Nguồn tin Iran cho biết Bắc Kinh đã nói rõ rằng họ sẽ rất thất vọng với Tehran nếu bất kỳ tàu nào liên quan đến Trung Quốc bị tấn công, hoặc lợi ích của nước này bị ảnh hưởng dưới bất kỳ hình thức nào.

Khi được yêu cầu bình luận về các cuộc gặp với Iran để thảo luận về các cuộc tấn công ở Biển Đỏ, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết: “Trung Quốc là một người bạn chân thành của các nước Trung Đông và cam kết thúc đẩy an ninh và ổn định khu vực cũng như tìm kiếm sự phát triển và thịnh vượng chung”.

Bộ Ngoại giao Iran hiện chưa bình luận về thông tin trên.

Ảnh hưởng của Trung Quốc với Iran

Các nguồn tin của Iran cho biết không rõ liệu Tehran có thực hiện bất kỳ hành động nào sau các cuộc thảo luận với Bắc Kinh hay không.

Người phát ngôn lực lượng Houthi, Mohammed Abdulsalam, ngày 25/1 cho biết Iran cho đến nay vẫn chưa truyền tải bất kỳ thông điệp nào từ Trung Quốc về việc giảm quy mô các cuộc tấn công.

“Họ sẽ không thông báo cho chúng tôi về yêu cầu như vậy, đặc biệt vì quan điểm đã nêu của Iran là hỗ trợ Yemen. Họ lên án các cuộc tấn công của Mỹ-Anh vào Yemen”, ông Abdulsalam nói.

Các nhà phân tích cho hay Trung Quốc có ảnh hưởng với Iran vì là khách hàng lớn mua dầu của nước này và vì Tehran đang hy vọng thu hút thêm đầu tư trực tiếp của Bắc Kinh trong tương lai.

Trung Quốc là một trong số ít cường quốc có khả năng cung cấp hàng tỷ USD đầu tư mà Tehran cần để duy trì năng lực của ngành dầu mỏ và duy trì nền kinh tế phát triển.

Ảnh hưởng của Trung Quốc thể hiện rõ ràng vào năm 2023 khi nước này tạo điều kiện cho một thỏa thuận giữa Iran và đối thủ khu vực Saudi Arabi nhằm chấm dứt nhiều năm thù địch.

Mặc dù mối quan hệ kinh tế giữa Trung Quốc và Iran tương đối mạnh mẽ, nhưng ảnh hưởng của Bắc Kinh đối với các quyết định địa chính trị của Tehran không phải là tuyệt đối.

Một số quan chức trong chính quyền Iran đã đặt câu hỏi về giá trị của mối quan hệ đối tác với Bắc Kinh. Họ nhấn mạnh, khối lượng đầu tư và thương mại phi dầu mỏ từ Trung Quốc vào Iran tương đối thấp kể từ khi 2 nước ký thỏa thuận hợp tác 25 năm vào năm 2021.

Truyền thông nhà nước Iran cho hay, kể từ đó tới nay, các công ty Trung Quốc mới chỉ đầu tư 185 triệu USD vào Iran. Xuất khẩu phi dầu mỏ của Iran sang Trung Quốc đã giảm 68% trong 5 tháng đầu năm 2023 trong khi nhập khẩu của Iran từ Trung Quốc tăng 40%.

Trong khi đó, các công ty Trung Quốc năm 2023 đã cam kết đầu tư hàng tỷ USD vào Saudi Arabia sau khi hai nước ký kết quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vào tháng 12/2022.

Trung Quốc quan trọng với Iran nhưng Tehran cũng có các lực lượng ủy nhiệm ở Gaza, Lebanon, Syria, Iraq, bên cạnh lực lượng Houthi ở Yemen và các liên minh cũng như ưu tiên của Iran trong khu vực đóng vai trò quan trọng trong việc ra quyết định của nước này.

“Các liên minh và ưu tiên trong khu vực cũng như những cân nhắc về hệ tư tưởng góp phần đáng kể vào các quyết định của Tehran”, một nguồn tin nói với Reuters.

Theo nguồn tin thứ hai, giới lãnh đạo Iran phải áp dụng chiến lược đa sắc thái khi nói đến cuộc chiến ở Gaza cũng như các cuộc tấn công của Houthi và Tehran sẽ không bỏ rơi các đồng minh của mình.

Vì sao phương Tây khó ngăn chặn các cuộc tấn công tên lửa của Houthi ở Biển Đỏ?

VOV.VN - Bất chấp làn sóng không kích của Mỹ và Anh nhằm vào mục tiêu của lực lượng Houthi ở Yemen, nhóm này tiếp tục các cuộc tấn công ở Biển Đỏ.