Nhiều gia đình công nhân 4 người sống trong nhà chưa đầy 10m2

Thảo luận tại Quốc hội về Luật Đất đai (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) cho rằng, khi sửa đổi và ban hành Luật Đất đai mới đảm bảo quyền tiếp cận đất đai của người dân, đặc biệt là các nhóm đối tượng như công nhân, người lao động và dân cư ở nông thôn.

Một thực tế không thể phủ nhận, đó là các khu công nghiệp mọc lên rất nhiều, nhưng khâu quản lý về quy hoạch nhà ở cho công nhân, người lao động hầu như chưa được quan tâm đúng mức. Các chương trình phát triển nhà ở cho công nhân không đạt được kết quả như mong muốn.

“Hiện tại, phần lớn các công nhân được xem là một trong những lực lượng chính tạo nên của cải, vật chất cho xã hội phải thuê nhà trọ ở các khu dân cư khá xập xệ và không ít gia đình có 4 người, vợ chồng, con cái sống trong những ngôi nhà chưa đầy 10m2, bao gồm cả nhà vệ sinh, họ không dám mua tủ lạnh, máy giặt vì không có chỗ để”, đại biểu Nguyễn Hữu Thông nêu rõ.

Theo đại biểu đoàn Bình Thuận, để đảm bảo nhu cầu an cư, lạc nghiệp của hàng triệu công nhân, đảm bảo quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội, cơ quan soạn thảo Luật cần bổ sung quy định quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, cần xác định chỉ tiêu đất làm nhà ở cho công nhân, người lao động tùy theo nhu cầu thực tế và định hướng phát triển của từng địa phương.

Kế thừa Luật Đất đai hiện hành, điểm d Điều 143 dự thảo luật đã quy định "trường hợp Nhà nước giao đất, cho thuê đất không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu dự án có sử dụng đất để xây dựng nhà ở xã hội sẽ được miễn hoặc giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo quy định tại Điều 162”. Đại biểu Nguyễn Hữu Thông cho rằng điều này là rất cần thiết, song đại biểu cũng đề xuất chính sách ưu đãi đối với những trường hợp xây nhà cho công nhân và người lao động thuê, nhằm tăng nguồn cung đối với đối tượng này.

“Luật Đất đai quy định là miễn tiền sử dụng đất đối với các trường hợp xây dựng nhà ở xã hội, tuy nhiên, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu hiện hành quy định các trường hợp đất đã được giải phóng mặt bằng cần phải đấu giá lựa chọn nhà đầu tư. Bởi chính sự mâu thuẫn, chồng chéo này và doanh nghiệp khó tiếp cận với quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội trong thời gian qua. Theo tôi, cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật Đất đai cần có phương án xử lý nút thắt vừa nêu”, ông Thông nêu rõ.

Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (đoàn Ninh Bình) cho rằng, một số quy định về giá đất chưa thật sự cụ thể, do vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo cần rà soát kỹ lưỡng dự thảo luật để thể chế hóa đầy đủ, chặt chẽ chủ trương của Đảng, trong đó cần nghiên cứu bổ sung các quy định để giải quyết thấu đáo một số vấn đề thực tiễn đặt ra trong xây dựng giá đất.

Cụ thể, theo đại biểu Trần Thị Hồng Thanh, khi bỏ khung giá đất thì bảng giá đất, giá đất cụ thể tăng thì người sử dụng đất sẽ phải trả tiền thuế, phí, tiền sử dụng đất nhiều hơn. Giá đất tăng sẽ làm cho giá bất động sản tăng nên khả năng tiếp cận sở hữu nhà đất của người có thu nhập thấp, người yếu thế sẽ khó khăn. Do vậy, đề nghị dự thảo luật cần có quy định cụ thể về giảm tỷ suất thuế và có cơ chế để tiếp tục phát triển chính sách nhà ở xã hội đối với người có thu nhập thấp và người yếu thế.

Thứ hai, khi giá đất tăng nhà đầu tư có thể gặp khó khăn khi đàm phán với người sử dụng đất nếu dự án không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất, khó giải phóng mặt bằng hơn nếu không có tiềm lực về tài chính, nhà đầu tư sẽ phải tính toán lại phương án đầu tư khi thấy giá thành cao do giá đất tăng nên nguồn cung về nhà đất cho thị trường có thể giảm, gây thiếu hụt nguồn cung nhà ở, có thể làm chững thị trường bất động sản. Trong khi đó, nhu cầu nhà ở là bức thiết, nhất là khu vực có tốc độ đô thị hóa cao, các thành phố lớn. Như vậy, cả nhà đầu tư và người dân có nhu cầu về nhà ở đều gặp khó khăn. Vấn đề đặt ra là cần có cơ chế như thế nào để thu hút được đầu tư và giải quyết được nhu cầu nhà ở cho người dân.

Về giá đất cụ thể, theo bà Thanh, cần quy định cụ thể hơn về cơ chế hoạt động của Hội đồng thẩm định giá đất và về sử dụng tư vấn giá đất để xác định giá cụ thể, như quy định cụ thể hơn về trình tự, thủ tục thẩm định giá đất phù hợp với giá đất trên thị trường. Quy định rõ hơn cơ quan nào có thẩm quyền quyết định giá đất, cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết tranh chấp về giá đất và cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết khiếu nại về giá đất.

Bên cạnh đó, nội dung quy định tại khoản 2 Điều 165 dự thảo luật quy định việc quyết định giá đất cụ thể tôi thấy còn thiếu sự giám sát của cơ quan dân cử, thiết chế đại diện cho nhân dân. Trong khi đó, việc xác định giá đất cụ thể, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người dân, đặc biệt là khi nhà nước thu hồi đất. Do đó, đề nghị xem xét bổ sung nội dung về sự giám sát của cơ quan dân cử, nhất là của thiết chế Hội đồng nhân dân ở địa phương cho chặt chẽ hơn. Ví dụ, như bổ sung cụ thể về trách nhiệm của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh trong giám sát việc thực hiện giá đất, góp phần phòng ngừa, giảm thiểu tình trạng khiếu nại, tố cáo trong thực tiễn./.