Chặn “hung thần đường phố” tuổi thanh thiếu niên

“Đại náo” trong đêm

“Hôm đánh nhau đi cùng bạn, không đội mũ, không biển số xe, bọn bạn cháu không biết lấy từ ở đâu gồm một thanh kiếm, cây sắt và cây gỗ. 2 bên xuống xe và gặp nhau đánh nhau. Đánh đến khoảng mười mấy phút thì người dân hô hoán công an đến thì bọn cháu lên xe và bỏ trốn. Hành vi của bọn cháu là sai, sai với pháp luật”.

Lời thú tội muộn màng của nhóm đối tượng thanh thiếu niên sau khi bị Công an thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh bắt giữ. Trước đó, khoảng 23h10', ngày 16/10, do mâu thuẫn trong sinh hoạt từ trước nên Vũ Đức Danh (SN 2006) và Nguyễn Anh Hào (SN 2008) hẹn gặp để đánh nhau. Danh rủ thêm 7 đối tượng khác (cùng trú tại TP Cẩm Phả, Quảng Ninh) đi cùng và chuẩn bị hung khí là gậy gỗ, tuýp sắt, kiếm… điều khiển 3 xe máy tìm đánh Nguyễn Anh Hào. Cả nhóm gặp Nguyễn Anh Hào và rượt đuổi, dùng hung khí đánh nhau dọc tuyến đường thuộc phường Cẩm Đông, TP Cẩm Phả, chỉ đến khi người dân hô hoán thì các đối tượng mới bỏ đi. 

Quá trình điều tra, Công an TP Cẩm Phả xác định, hành vi của các đối tượng đã phạm vào tội “Gây rối trật tự công cộng” (quy định tại khoản 2 điều 318 Bộ luật Hình sự), gây ảnh hưởng xấu đến tình hình ANTT trên địa bàn. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Cẩm Phả ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với 6 đối tượng, trong đó có Vũ Đức Danh. 3 đối tượng khác trong đó có Nguyễn Anh Hào áp dụng các biện pháp giáo dục tại xã, phường do chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.

Trung tá Lê Hữu Thắng, Đội trưởng Đội Cảnh sát hình sự, Công an TP Cẩm Phả cho biết: "Các đối tượng này đều có hoàn cảnh gia đình rất éo le, ví dụ như bố mẹ mất hoặc đi tù, ở với ông bà, có đối tượng được nhận là con nuôi, thường xuyên có biểu hiện vi phạm và đã nhiều lần được răn đe, nhắc nhở cũng như lập biên bản xử lý về hành chính. Tuy vậy các đối tượng này không có biểu hiện tiến bộ và vừa rồi tiếp tục gây ra vụ việc. Phải khởi tố bằng hình sự để xử lý, đây là một điều rất đáng tiếc".  

Thiếu quản lý, giáo dục

Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, tình hình hoạt động phạm tội của các đối tượng thanh thiếu niên và tội phạm đường phố có nhiều diễn biến phức tạp và ngày càng trẻ hoá. Trong năm 2023, riêng Công an thành phố Cẩm Phả đã xử lý 6 vụ án và vụ việc liên quan, chủ yếu với các hành vi gây thương tích, gây rối trật tự công cộng, cướp, cướp giật. 

Không chỉ manh động, liều lĩnh, những tội phạm “tuổi teen” này còn ngang nhiên thực hiện hành vi phạm tội trên đường phố, những nơi tập trung đông người, gây ra nỗi kinh hoàng, bất an cho người dân và du khách.

Trung tá Lê Hữu Thắng, Đội trưởng Đội Cảnh sát hình sự, Công an TP Cẩm Phả nhấn mạnh: "Tội phạm đường phố liên quan rất mật thiết với các loại tội phạm thanh thiếu niên vì các cháu có độ tuổi còn trẻ, hành động mang tính chất bốc đồng và muốn thể hiện bản lĩnh, cái tôi cá nhân của mình ở những nơi công cộng. Tất cả các vi phạm của các cháu đều diễn ra trên đường phố và các nơi tập trung đông người, gần như không có ý thức về việc lén lút che giấu hành vi phạm tội như các đối tượng thành niên khác". 

Không những thế, các đối tượng còn chủ động đăng tải nhiều hình ảnh, clip lên mạng xã hội nhằm mục đích khiêu khích, câu view, câu like. Thậm chí, nguyên nhân của mâu thuẫn cũng xuất phát chỉ từ việc “khích tướng” nhau trên mạng xã hội. Điển hình là vụ việc xảy ra vào đầu năm 2023 tại TP Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh.

Khoảng 40 thanh thiếu niên không đội mũ bảo hiểm, điều khiển xe máy với tốc độ cao, mang theo hung khí (gậy, dao, phớ, vỏ chai thủy tinh) từ TP Hải Phòng sang “giải quyết mâu thuẫn” với nhóm với 1 nhóm thanh thiếu niên khác tại TP Uông Bí, bắt nguồn từ lời lẽ bình luận khiêu khích trên mạng xã hội Tiktok chỉ 1 ngày trước đó. 

Do sớm nắm thông tin trên mạng, lực lượng Công an đã kịp thời ngăn chặn, không để xảy ra hậu quả đáng tiếc. Trung tá Vũ Văn Hướng, Đội trưởng Đội Cảnh sát hình sự, Công an TP Uông Bí cho biết những khó khăn khi ứng phó với dạng tội phạm này.

Theo Trung tá Vũ Văn Hướng: "Các đối tượng thường hẹn nhau trên mạng xã hội, công tác phát hiện rất khó khăn. Các đối tượng tội phạm đường phố thường không quen nhau, thường hẹn nhau đến vị trí nào đó gây án. Sau này chúng ta truy xét hết sức khó khăn nếu không chủ động phòng ngừa".

Chủ thể của tội phạm đường phố phần lớn ở độ tuổi thanh thiếu niên, tâm sinh lý dễ bị tác động, ảnh hưởng bởi các yếu tố, hình ảnh tiêu cực do mạng xã hội đem lại. Tuy vậy, công tác giáo dục và tuyên truyền cho lứa tuổi này trong việc sử dụng mạng xã hội còn rất hạn chế, thiếu sự giáo dục, quản lý chặt chẽ từ phía gia đình và nhà trường.

Đại úy Phạm Hữu Minh, Đội CSGT&TT, Công an TP Hạ Long (Quảng Ninh) nêu thực trạng: "Bố mẹ học sinh còn bao che, nuông chiều, như mua xe cho các em quá sớm khi chưa đủ tuổi, gây ra không ít khó khăn trong quá trình tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm của lực lượng chức năng".

Trước tình hình diễn biến phức tạp của tội phạm đường phố, trong năm 2023, lực lượng Công an Quảng Ninh đã tăng cường công tác nắm tình hình địa bàn và quản lý chặt chẽ các đối tượng thanh, thiếu niên để kịp thời phát hiện, xử lý triệt để khi mới “manh nha”. Công an các phường, xã tập trung rà soát lên danh sách các đối tượng thanh, thiếu niên có biểu hiện, khả năng, điều kiện vi phạm để tập trung biện pháp giáo dục, quản lý và phòng ngừa. Tuy vậy, để “kéo giảm” vi phạm của thanh thiếu niên, tội phạm đường phố thì cần phải có sự vào cuộc tích cực hơn nữa của cả hệ thống chính trị, cơ quan đoàn thể, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, nhà trường và đặc biệt là gia đình. Việc kịp thời quan tâm, động viên và giáo dục ngay từ các vi phạm nhỏ sẽ giảm đi nguy cơ trượt dài vào các vi phạm lớn, dẫn đến hành vi phạm tội sau này./.